Ozan Sağsöz yazdı: “Devrümde olanı defter itdüm”
Geçen yazıda Aşıkpaşazade Tarihi ile Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde bulunan rüya motifi üzerinden benzerliklere değinmiştim. Bu hafta yine iki metin üzerinden tarih yazımı bağlamında başka bir noktayayı ele alacağım. Aşıkpaşazade, Tarih’inin ilk satırlarını, Osmanlılar’ın soyuna değil, kendi soyunu anlatmaya ayırarak başlar. “Ey aziz insan! Ben fakir, Şeyh Yahya’nın oğlu Derviş Ahmed Âşıki’yim. Şeyh Yahya da, yüce […]
Cengiz Özdemir yazdı: Eski eserleri sahiplenmek bir sorumluluktur
Zaman zaman basında yurtdışına illegal yollardan kaçırılmış eski eserlerin iadesi haberlerini görüyoruz. Birkaç yüzyıl boyunca Anadolu’dan yasal ya da yasa dışı yollarla, şu ya da bu şekilde kaçırılmış on binlerce eserin yanında iade edilenler kuşkusuz devede kulak bile değildir. Buna rağmen bu çabaları çok değerli görüyorum. Osmanlı’nın klasik döneminden başlayan bu yağma, önceleri birkaç taş […]
Ozan Sağsöz yazdı: İnsan, âlemde rüya gördüğü müddetçe yaşar
Rüya, insanın maddi dünyanın gerçekliğinden kaçtığı farklı bir kapı gibi görünür Freud sonrası modern insana. Geleneksel insan için durum farklıydı. İslami gelenekte rüya, sahih bilginin kaynaklarından biri sayılmıştır. Fakat rüya tabire muhtaçtır ve bundan dolayı da yorumlanması da önemli bir meseledir. (1) Hatta rüya nübüvvetin kırk altıda biri olarak görülür. (2) İbn Haldun’un tarih usulü […]
Cengiz Özdemir yazdı: Arşiv meselesi
Sosyal tarihimizin önemli bir parçası olan arşivlerin korunmasında maalesef son derece sıkıntılı bir pratiğimiz var. Gün geçmiyor ki arşiviyle bilim dünyasına ışık tutacak bir kişinin evrakları bir müzayedede parça parça satılmasın. Adeta lime lime edilen bir et parçası gibi kapanın elinde kalmasın. Tek başına önemli bir külliyat iken bağlamından koparılan ve sadece bir “efemera” gözüyle […]
İsmail Güzelsoy yazdı: Cennetin sokaklarında
Yüzyıllar boyunca yaşayacak hatta cennette bile sürecek bir hikâye biliyorum ben. Unutulması imkansız üç cümlelik acayip bir destan bu. Ömür kadar yorucu ve lezzetli… Günlük hayatın sarhoşluğuna rağmen bir kez o hikâyeyi duyduk mu, bir yanımız onu hep hatırlayacak. Lanet gibi ama öyle de kötü değil. Sağaltan bir lanetin hikâyesi bu. Birbirimizin ne işine yarayacağımızın […]
Cengiz Özdemir yazdı: Çemberimde Gül Oya
Çemberlitaş, İstanbul’un orta yerinde Geç Roma devrinden kalmış ve şehrin başkent ilan edildiği 11 Mayıs 330’dan beri ayakta kalabilen bir mihenk taşıdır. Şehrin en eski anıtıdır. Çemberlitaş ismi sonradan konulmuştur. Asıl adı Constantin sütunudur. Bu ismi sütunun tepesinde bulunan Constantin heykelinden alır. Büyük Constantin yarı pagan, yarı Hristiyan bir imparator olarak şehri inşa ederken kendini […]
Ozan Sağsöz yazdı: “Deryada niçe bin ademi balık yudub halas olmamıştır”
Tarihi metinler de arkeolojik alanlar gibi farklı katmanlardan oluşurlar. Metnin cesameti arttıkça katmanların sayısı da o nispette artar. Troya kazısının katmanları gibi metinlerde de birbiri üstüne inşa edilmiş iç içe geçmiş konular olur. Osmanlı entelektüel tarihine baktığımızda Seyahatname’nin bu nitelikleri taşıyan bir metin olduğunu görebiliriz. Her ne kadar daha önce Seyahatname bu tarz metin arkeolojisine […]
Cengiz Özdemir yazdı: Yerebatan Sarnıcı yeniden
2010’ların başlarında Türkiye dünyanın yükselen yıldızı iken İstanbul da bundan nasibini alıyordu. Başta James Bond olmak üzere İstanbul birçok Hollywood filmine ev sahipliği yaptı. İstanbul’un tarihi köşeleri adeta bir film peyzajı olarak kullanıldı. Bunun neticesinde bu yapımların da etkisiyle şehrimiz turizmde altın çağını yaşadı. İstanbul ve Türkiye hem güvenli hem de egzotik bir rota olarak […]
Mikroscope’un 14. sayısı yayında: “Öteki”
“Bakmak için değil görmek için” sloganıyla yola çıkan edebiyat dergisi Mikroscope‘un 14. sayısı yayında. Çevrimiçi olarak her ay internet sitesinden okuyucuyla buluşan Mikroscope, 14. sayısında “Öteki” temasıyla sizlerle buluşuyor: “Farklılıklara ve çeşitliliğe karşı giderek artan bir önyargının olduğu bu dönemde ‘öteki‘ temasına yer vermenin önemli olduğunu düşündük. Bu tema ile içimizdeki ve dışımızdaki tüm ‘öteki’leri […]
Ozan Sağsöz yazdı: Eyle deryâ aşırı mesâfe-i ba‘îdeye bizim gitmemiz lâzım değildir
Yeni Dünya’nın ve yeni ticaret yollarının keşfi dünya tarihinin akışını değiştiren önemli olaylardan biridir. Biz bugünden geçmişe bakarak olayın önemini rahatlıkla görebiliyoruz. Fakat Yeni Dünya’nın keşfine çağdaş olanlar bunun büyük bir olay olduğunu vakıa yaşanırken fark edebiliyorlar mıydı acaba? Bu yazıda üç Osmanlı okumuşunun yazdıklarından hareket edeceğim. Mehmet Suudi, Katip Çelebi ve Evliya Çelebi’nin yazdıkları […]
BeşiBirYerde (90): Tarihe damga vuran beş düello
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun katıldığı bir televizyon programında Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’a yönelik kullandığı sözler üzerine Özdağ “düello çağrısı” yaptı. Bugün İçişleri Bakanlığı’na “silahsız” olarak gideceğini açıklayan Özdağ’ın çağrısı üzerine düellonun ne olduğunu ve tarih boyunca en bilinen düelloları araştırdık. Düello “iki kişi arasında bir onur sorununu çözmek için belirli kurallara göre ölümcül […]
Kültür & Tarih Sohbetleri (253): “Ezbere Yaşayanlar – Vazgeçemediğimiz Alışkanlıklarımızın Kökenleri” kitabı üzerine Emrah Safa Gürkan ile söyleşi
Kültür & Tarih Sohbetleri‘nin bu haftaki konuğu tarihçi Emrah Safa Gürkan, Kronik Kitap’tan yayımlanan “Ezbere Yaşayanlar – Vazgeçemediğimiz Alışkanlıklarımızın Kökenleri” başlıklı kitabı üzerine Cengiz Özdemir ve Ozan Sağsöz’ün sorularını yanıtladı.
