Avrupa Parlamentosu’nun, Türkiye’deki mevcut siyasi durumu ve AB-Türkiye ilişkilerine ilişkin yarın oylayacağı 9 maddelik ortak karar metninde, 15 Temmuz’daki darbe girişimi sonrasında alınan orantısız ve baskıcı önlemleri güçlü bir şekilde kınadığı belirtiliyor. AP, Avrupa Komisyonu ve Üye Devletler’e Türkiye ile devam eden müzakerelerin geçici olarak durdurulması çağrısında bulunuyor.
Ortak karar metninde, 9 Kasım’da Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan İlerleme Raporu; 18 Temmuz 2016 tarihli Konsey kararı; Türkiye’nin tarafı olduğu Avrupa İnsan Hakları Konvansiyonu ve Kişisel ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi; ve Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri’nin Türkiye’de OHAL rejiminde alınan önlemlere ilşkin 26 Temmuz 2016 tarihli beyanının esas alındığı ifade ediliyor.
Karar metninin başında, Avrupa Birliği ve Avrupa Parlamentosu’nun darbe girişimini güçlü bir şekilde kınadığının ve Türkiye’nin sorumluları yargılama hakkının meşru olduğunun altı çiziliyor.
Ayrıca, Türkiye’nin, Avrupa Birliği’nin önemli bir müttefiki ve aday ülkesi olmasının yanı sıra 1950 yılından beri Avrupa Konseyi’nin bir üyesi olması ve AİHM’e bağlı olmasından ötürü, insan hakları, hukukun üstünlüğü, temel hak ve özgürlükler ve adil yargılanma hakkı dahil olmak üzere demokrasinin en yüksek standartlarına uymasının beklendiği belirtiliyor.
Oylanacak metinde, Konsey’in 18 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye hakkında, “idam cezasının kesin bir şekilde reddedilmesinin AB müktesebatının temel bir unsuru olduğuna” dair kararına rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan ve hükümet üyeleri tarafından idam cezasının yeniden yürürlüğe sokulması yönünde defalarca açıklama yapılmasının da dikkate alındığı vurgulanıyor.
Ayrıca, darbe girişimi sonrasında gözaltına alınan ve tutuklanan gazeteciler, ifade özgürlüğüne ve basına getirilen kısıtlamaların ciddi kaygı uyandırdığının belirtildiği 9 maddelik ortak metin şöyle:
- Avrupa Parlamentosu, Temmuz 2016’daki darbe girişiminden beri Türkiye’de alınan orantısız ve baskıcı önlemlerin güçlü bir şekilde kınamaktadır; Türkiye’nin AB’yle olan ilişkilerine devam etmesi için çalışmayı sürdürecektir; ancak, Komisyon ve Üye Devletler’i Türkiye ile devam eden müzakereleri geçici olarak durdurmaya çağırmaktadır;
- Avrupa Parlamentosu, Türkiye’de OHAL döneminde alınan orantısız önlemler kaldırıldığında konumunu yeniden değerlendirecektir; bu değerlendirmesini, hukukun üstünlüğü ve insan haklarının ülke genelinde yeniden tesis edilip edilmediğine dayandıracaktır; söz konusu değerlendirmenin yapılması olağanüstü halin uygun bir zamanda kaldırılmasına bağlı olacaktır;
- Ölüm cezasının Türkiye Hükümeti tarafından yeniden yürürlüğe konmasının katılım müzakerelerinin resmi olarak askıya alınmasına yol açacağı tekrar vurgulanmaktadır;
- Vize serbestisinin 72 kıstasının, bazıları özel öneme sahip olan 7 tanesinin Türkiye tarafından yerine getirilmediği belirtilmektedir;
- Gümrük birliğinin geliştirilmesi Türkiye için önemlidir; gümrük birliğinin geliştirilmesine yönelik çalışmaların askıya alınması ülke için ciddi ekonomik sonuçlar doğuracaktır;
- Komisyon’dan, Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı’nın Türkiye’deki sivil topluma olan desteğini arttırma ihtimalini incelemesi istenmektedir;
- Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi ve Venedik Komisyonu, Türk makamlarına ilave adli destek sunması desteklenmektedir;
- AB-Türkiye ilişkilerinin her iki taraf için de stratejik önemi olduğu vurgulanmaktadır; Türkiye’nin AB’nin önemli bir müttefiki olduğu bilinmektedir ancak ortaklıklarda her iki taraf da işbirliği yapma iradesi göstermelidir; Avrupa Parlamentosu, hükümetin eylemleri Türkiye’yi Avrupa yolunda uzaklaştırırken Türkiye’nin bu siyasi iradeyi göstermediğine inanmaktadır;
- Avrupa Parlamentosu, bu kararın Yüksek Temsilci/Başkan Yardımcısı, Komisyon, Konsey, Üye Devletler, Türkiye Hükümeti ve TBMM’ye iletilmesi için AP Başkanı’nı görevlendirmiştir.
