“Özgürlük her zaman, farklı düşünenin özgürlüğüdür.” Sosyalist düşünceye adadığı hayatıyla, yaşadığı döneme damgasını vuran Alman Sosyal Demokrat Partisi’nin (SDP) önde gelen üyelerinden ve Alman Komünist Partisi’nin kurucularından, özgürlük, demokrasi ve enternasyonel mücadele aşığı yazar ve düşünür Rosa Luxemburg’un çok alıntılanan sözlerinden biridir bu.
Lüxemburg, 5 Mart 1871’de Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Polonya’nın Zamość kentinde doğmuştu ve yakın zamana kadar bu kentte, doğduğu evin duvarında anısına çakılmış bir plaket bulunuyordu. Ancak Zamosc belediyesi, üzerinde ‘enternasyonal emekçi hareketinin liderlerinden Rosa Luxemburg bu evde doğdu’ yazan plaketi, ‘komünizm propagandası’ yapıldığı gerekçesiyle geçtiğimiz günlerde kaldırdı.
Zamosclu yetkililer, iktidardaki aşırı sağcı Hak ve Adalet partisi hükümetinin yürürlüğe soktuğu ‘kamusal alanların komünist geçmişten arındırılması’ yasasını uygulamakla yükümlü olduklarını, plaketin kaldırılması talebinin doğrudan Varşova’dan hükümetten geldiğini söylüyorlar.
Ülkedeki solcu partiler, Sosyal Demokrat Parti ile Razem’in “vandallıktan farkı yok” sözleriyle kınadığı bu durum üzerine, plaketin yerine asılması için uluslararası bir imza kampanyası başlatıldı: https://www.change.org/p/w-obronie-upamiętnienia-róży-luksemburg-keep-rosa-luxemburg-s-birthplace-plaque .
Özgün ve bağımsız bir düşünür olan Rosa Lüxemburg’a göre halk ayaklanmaları işçileri silahlandırarak değil, bilinçlendirerek gerçekleştirilmeliydi. Sosyal demokrasinin “ulusların kendi kaderini tayin hakkını değil, sadece … işçi sınıfının kendi kaderini tayin hakkını gerçekleştirmekle” yükümlü olduğunu savunan Lüxemburg genel seçimleri, sınırsız basın, toplantı ve düşünce özgürlüğünü savunuyordu.
Lüksemburg’un adının doğduğu evde yaşatılması için yürütülen kampanyaya destek çağrısı yapan Polonyalı solcular, plaketin çıkarılmasını Varşova yönetiminin tarihi ideolojilerine uygun şekilde çarpıtma çabalarının bir başka örneği olarak gösteriyorlar.
Polonya parlamentosu yılbaşında Nazilerin işgal altındaki Polonya’da kurdukları ölüm kamplarını ‘Polonya kampları’ olarak adlandıranlara para ya da üç yıla kadar hapis cezası verilmesini öngören bir yasayı onaylayarak tepki çekmişti. Hükümetin bu yasa ile İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonyalıların Yahudilere karşı işledikleri suçları perdelemeye çalıştığı ileri sürülüyor.
