Amerikan edebiyatının en kıymetli yazarlarından sayılan, önde gelen edebiyat ödüllerinin sahibi, dünyanın dört bir yanında tutkulu okurları bulunan Philiph Roth, 85 yaşında kalp yetmezliği sonucu hayatını kaybetti.
19 Mart 1933 Newark, New Jersey doğumlu yazar çoğu Türkçe’ye de çevrilen 30’dan fazla eserinde keskin mizah anlayışıyla hep “takıntılı” olduğu benzer temalar üzerine yazdı; buralarda gördüğü “marazî” durumlarla uğraştı: Yahudi olmak, erkek olmak, bir ananın oğlu olmak, aydın olmak, cinsellik, ölüm, din ve anti-semitizm.
Roth Nobelli bir yazar değildi ama iki kez Ulusal Kitap Ödülü’ne, iki kez Ulusal Kitap Eleştirmenleri ödülüne, üç kez PEN/Falkner ödülüne, birer kez de Pulitzer, Franz Kafka ve Man Booker Uluslararası ödüllerine layık görüldü.
İngiliz Dili ve Edebiyatı mezunu olan ve yıllarca Chicago, Iowa ve Princeton üniversitelerinde İngiliz edebiyatı ve yaratıcılık dersleri veren Roth’un ilk kitabı Goodbye Columbus (Kucak Dolusu, Sander Yayınları, 1971; Hoşçakal Kolombus, Ayrıntı Yayınları, 2013) 1959’da yayımlandı. Amerikan Yahudilerini kişisel deneyimleri üzerinden ironik bir dille tasvir ettiği kısa öykülerden oluşma bu kitabıyla ilk Ulusal Kitap Ödülü’nü aldı.
1962’de Letting Go (Libby, Sander Yayınları, 1973) ve 1967’de When She Was Good adlı romanları yazan Roth, 1969’da, ABD’nin edebiyat çevrelerinde büyük tartışma yaratıp, ses getiren Portnoy’s Complaint (Portnoy’un Feryadı, Ayrıntı Yayınları, 1999) ile dünya çapında ün kazandı. Bilinç akışı tekniğinde eşsiz bir monolog olarak nitelenen bu eser, çağdaş Amerikan edebiyatının en komik, en unutulmaz karakterlerinden birini yaratmış ve 1972’de Ernest Lehman tarafından aynı adla sinemaya da uyarlanmıştı.
Philip Roth’un en “takıntılı” olduğu konu ise kendisiydi ve otobiyografi ile icat edilmiş hayat öyküsü, gerçek ile kurgu arasındaki sınırlarda gidip gelmeyi seviyordu: Romanlarından dokuzunda anlatıcı, yaratıcısınınkine benzer bir kariyeri olan yazar Nathan Zuckerman’dır. Üç tanesinde anlatıcı, yine Roth’u anıştıran bir akademisyen ve yazar olan David Kepesh’tir. Sherlock Opersyonu’nun kahramanının adı ise Philiph Roth’tur. “-Amerika’ya Karşı Komplo’da da tıpkı kendisininkine benzeyen New Jersey’li Roth ailesiyle tanışırız.
1984’te verdiği bir mülakatta “sahte biyografiler, sahte tarihler yazmak, kendi hayatımdan yarı hayali hikayeler uydurmaktır benim hayatım” diyen Roth, kamusal alanda çok belli etmese de özel hayatında esprili, eğlenceli, kibar ve tutkulu biri olarak biliniyordu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
2011 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama’nın elinden Ulusal Beşeri Bilimler ödülünü alan Roth, 2012’de bilgisayarının üzerine iliştirdiği “yazmakla mücadelem sona erdi” notuyla yazarlıktan emekliliğini ilan etmişti.
