Küresel mali krizden ağır etkilenen ve 2011 yılında Yunanistan ve İrlanda’dan sonra Avrupa Birliği’nden malî yardım talep eden üçüncü ülke olan Portekiz, aldığı para karşılığında IMF ve AB’nin önerisiyle uygulamaya başladığı kemer sıkma politikalarına 2015 yılında, komünistlerin desteği ile kurulan Sosyalist Parti hükümeti iktidara gelince veda etmişti. “Yine batacaksınız” uyarılarına aldırmayan Başbakan António Costa liderliğindeki hükümet, aksine asgari ücreti, kamu çalışanları ile emeklilerin maaşlarını ve sosyal güvenlik harcamalarını artırdı ve ülkesini yeniden büyümeye (2016’da 1.6, 2017’de yüzde 2.7 ve 2018’de 2.2) götürüp, işsizliği de yüzde 15’lerden 8’lere indirmeyi başardı.
Kemer sıkma politikalarına alternatif: üretkenlik ve yenilikçilik
New York Times gazetesi, Portekiz’in klasik reçetelere direnerek yakaladığı bu başarıyı sayfalarına taşımış. Haberde, Bosch, Google, Mercedes Benz gibi şirketlerin Lizbon’da binlerce kişilik istihdam yaratarak yeni ofisler ve dijital araştırma merkezleri açtığı, havacılık, inşaat ve diğer sektöre yabancı yatırımların rekor düzeylere ulaştığı ve tekstil ve kağıt gibi geleneksel sektörlerin inovasyona yatırım yapmaya başladığı anlatılıyor. Nitekim Başbakan Costa muzafferane “Portekiz örneği, kemer sıkma politikalarında aşırıya kaçmanın kısır döngü yarattığını kanıtlıyor; biz daha fazla büyümeye ve daha fazla ve daha iyi iş yaratmaya yoğunlaşarak bir alternatif yarattık” diyor.
Portekiz Ekonomi Bakanı Manuel Caldeira Cabral da üretkenliğe dayalı reformları hayata geçirerek, Euro Bölgesi’nin daha zengin ülkelerini yakalama hedefinde olduklarını söylüyor. Bu çerçevede geçen yıl Portekiz tüm nüfusun dijital becerilerini geliştirmek için büyük bir ulusal girişim olan InCode2030 başlatıldı. Amaç yenilikçi bir ulus, gerçek bir dijital toplum ve ekonomi haline gelmek.
Sosyalist iktidarla gelen zihniyet değişimi
Mali kriz sırasında neredeyse iflasın eşiğine gelen Portekiz ekonomisinin, AB ortalamasından daha fazla büyümeye başladığı düşünülürse, bu hedefi tutturabileceklerine şüphe yok. Nitekim Avrupalı yetkililer Lizbon’un başarısına bigane kalamadılar ve ülkenin Maliye Bakanı Mario Centeno’yu Euro Bölgesi Maliye Bakanları’ndan oluşan Eurogroup’un başkanı da seçtiler. NYT’a konuşan Ekonomi Profesörü, Joao Borges de Assunçao, başarının sırrını şöyle özetliyor: “Teşvik harcamaları aslında çok azdı ama ülkede tüketimi değil üretimi teşvik eden politikalarla bir zihniyet değişimi yaşandı ve ekonomik açıdan en büyük etkiyi de bu yarattı.”
