Geçen hafta dünyada yaşanan gelişmeler (26 Kasım-1 Aralık 2018)

Geçen hafta dünyanın gözü Arjantin’de düzenlenen G-20 Liderler Zirvesi, Fransa’daki akaryakıt zammı protestoları ve Çin-ABD arasındaki karşılıklı ticaret savaşı mesajlarındaydı.

Geçenz hafta gün gün öne çıkan başlıklar:

26 Kasım 2018

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Azak Denizi’nde Rusya’yla yaşanan gerilimin ardından, 25 Ocak 2019’a kadar sıkıyönetim ilan edilmesini öngören kararnameyi imzaladı.

Kremlin, Ukrayna donanması ile yaşanan gerilimin provokasyon olduğunu, konuya ilişkin ciddi bir soruşturmanın yürütülmesi gerektiğini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’nın ‘’haydut’’ yöntemlere başvurduğunu belirtti. Moskova, Ukrayna maslahatgüzarını Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko’nun talebi üzerine, NATO ve Ukrayna komisyonunun büyükelçiler seviyesinde Brüksel’de acil toplantıya çağrıldığını duyurdu.

AB Komisyonu ve AB Konseyi, Rusya’ya Ukrayna donanmasına ait el konulan gemileri serbest bırakması ve Kerç Boğazı’ndaki geçiş serbestisinin yeniden sağlanması çağrısında bulundu.

Orta Amerika’dan yola çıkan ve ABD-Meksika sınırına ulaşan göçmen konvoyundan bir grubun sınırı aşmaya çalışmasının ardından ABD Başkanı Trump, ülkesinin Meksika ile olan sınırını kalıcı olarak kapatma yönünde karar alabileceğini ifade etti. Meksika İçişleri Bakanlığı ise sınırı izinsiz şekilde geçmeye çalışan göçmenlerin ülkeden sınır dışı edileceğini duyurdu.

Brexit müzakere sürecinde İspanya ile İngiltere arasında gerilime neden olan Cebelitarık’ın Başbakanı Fabian Picardo, AB ile gelecekteki ilişkilerinin Londra’nın çizdiği doğrultuda şekilleneceğini ifade etti.

Arjantin G20 Koordinatörü Villagra, ülkede düzenlenecek G20 zirvesine katılacak olan liderleri birbirleriyle açık iletişim kurarak, küresel sorunların üstesinden ortak akıl ve dayanışma ile gelmeye çağırdı.

AB Komisyonu Nükleer Enerjiden Sorumlu Üyesi Miguel Arias Cañete ile İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi bir araya geldi. Taraflar nükleer anlaşmasının korunmasına yönelik ortak çağrıda bulundu.

Suriye yönetimi, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) Halep’te gerçekleşen kimyasal saldırının kınanmasını talep eden bir mektup gönderdi.

Suriye Devlet Haber Ajansı, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin Deyr ez Zor bölgesine düzenlediği hava saldırısında çok sayıda sivilin yaşamını yitirdiğini bildirdi.

ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri ile IŞİD  arasında Suriye’nin doğusunda meydana gelen çatışmalarda 30’dan fazla sivilin hayatını kaybettiği açıklandı.

Tunus’ta bir grup sivil toplum kuruluşu, meslek odası ve basın kuruluşu ülkeyi ziyaret edecek olan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ı protesto eden ortak bildiri yayınladı.

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko

27 Kasım 2018

ABD Başkanı Donald Trump, İngiltere ile AB arasında varılan Brexit anlaşmasında kazanan tarafın Brüksel olduğunu söyledi. Trump ayrıca, anlaşmanın gelecekte ABD ile İngiltere ticari ilişkisine olumsuz etki edebileceğini belirtti.

ABD Başkanı Trump, Rusya ve Ukrayna arasında meydana gelen durumdan memnun olmadığını ve gerilimi yatıştırmak için Avrupa ile çalışacaklarını belirtti.

CNN kanalını yalan haber yapmakla itham eden ABD Başkanı Trump, CNN’e alternatif uluslararası bir haber kanalı kurulması gerektiğini ifade etti.

Ukrayna Parlamentosu, 28 Kasım’dan itibaren geçerli olmak üzere 30 gün sürecek sıkıyönetim kararını kabul etti

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Arjantin’de düzenlenen G-20 Zirvesi sırasında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman ile bir araya gelebileceğini açıkladı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, akaryakıta getirilen zamlar nedeniyle hükümeti protesto eden ve güvenlik güçlerinin orantısız güç kullanımına maruz kalan göstericileri düzensizlik istemekle itham etti.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, ülkedeki 58 olan nükleer santral sayısını 2035 yılına kadar 44’e indirmeyi planladıklarını açıkladı.

İngiltere Başbakanı Theresa May, parlamentodan Brexit anlaşmasına destek talep etti, anlaşmanın reddedilmesinin ülke için büyük riskler doğuracağını söyledi.

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, son dönemde küresel büyüme verilerinin beklentilerin altında seyrettiğini ifade etti.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, kabinede değişikliğe gitme kararı aldı. İçişleri Bakanlığı’nın da dahil olduğu 9 bakanlığa yeni isimler atadı.

ABD yaptırımları nedeniyle İran’dan çıkış kararı alan Fransız enerji firması Total’in, bu ülkedeki Güney Pars doğalgaz sahasındaki yatırımının Çin Milli Petrol Şirketi tarafından devralındığı açıklandı.

İsrail’in Bahreyn ve Sudan ile diplomatik ilişki kurmak için girişimde bulunduğu belirtildi.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, Arap ülkeleri turu kapsamında Bahreyn’in ardından geldiği Mısır’da Cumhurbaşkanı Sisi tarafından karşılandı.

Suudi Arabistan hava kuvvetleri, İngiltere hava kuvvetlerinin de katıldığı Yeşil Bayrak adı verilen askeri hava tatbikatına başladı.

Afganistan’ın Gazze kentinde, yola döşenen mayının NATO’ya bağlı bir askeri konvoyun geçişi sırasında patlaması sonucunda 3 ABD askeri yaşamını kaybetti.

2019-2023 yıllarını kapsayan savunma programı çerçevesinde 42 adet F35 satın almak için adım atan Japonya’nın 100 adet daha uçak siparişi vereceği bildirildi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron

28 Kasım 2018

ABD’de 2016 başkanlık seçimlerinde Donald Trump’la yarışan Hillary Clinton, Suudi gazeteci Kaşıkçı cinayeti ile ilgili yaptığı açıklamada “Kaşıkçı cinayetinin örtbas edilmesinin bir parçası olan bir başkanımız var” dedi.

Beyaz Saray, CIA Başkanı Gina Haspel’in Kaşıkçı cinayetine ilişkin Senato’ya bilgi vermesinin engellendiği iddialarını yalanladı.

CIA tarafından hazırlanan Kaşıkçı raporu ile ilgili konuşan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, CIA’nın Kaşıkçı cinayetine ilişkin elde ettiği verilerde ve hazırlanan raporda, cinayet emrinin bizzat Veliaht Prens Muhammed bin Salman tarafından verildiğine dair bir gösterge olmadığını belirtti.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ticaret gerilimine ilişkin açıklamalarda bulundu. Xi “Ticaret savaşını yatıştırmak ve ABD Başkanı Donald Trump’ın serbest ticaret karşıtlığını durdurmak için Çin, pazarını tüm dünyaya açacak” dedi.

ABD sınırında yaşanan mülteci gerilimi sonrasında bir açıklama yayınlayan Meksika Dışişleri Bakanlığı tarafından, Tijuana-Kaliforniya sınırında yaşanan olayların araştırılması için ülkedeki ABD temsilcisine nota verildiği belirtildi.

General Motors’un (GM) Ohio, Michigan ve Maryland’daki fabrikalarını kapatma ve çalışanlarını işten çıkarma kararına Başkan Donald Trump’tan sert tepki geldi. Trump, ABD yönetiminin ticaret politikalarıyla GM’yi kurtardığını ancak karşılığında böyle bir teşekkür aldığını söyledi. ABD Başkanı, GM’ye verilen tüm teşvikleri kesmeyi değerlendirdiklerini açıkladı.

Rusya ile Ukrayna arasında Kerç Boğazı bölgesinde yaşanan gerilimin ardından NATO üyesi 29 ülke, Ukrayna’ya desteklerini yineledi. Yapılan açıklamada, Moskova’ya el konulan gemi ve denizcileri serbest bırakma çağrısı yapıldı. ABD Savunma Bakanı James Mattis ise yaşanan olaylar sonrasında Rusya’ya güven duyulamayacağını söyledi.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya’nın Kerç Boğazı bölgesinde Ukrayna’ya ait üç gemiyi ve gemi mürettebatını alıkoymasından endişe duyduğunu belirtti. Trump ayrıca, yaşanan gerilim sonrasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile  G-20 zirvesi sırasında gerçekleşmesi planlanan görüşmeyi iptal edebileceğini belirtti.

Ukrayna ile yaşanan gerilimin ardından açıklamalarda bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yaşananlarla ilgili olarak Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’yu suçladı. Putin, Poroşenko’nun önümüzdeki sene gerçekleşecek seçimler öncesinde halk desteğini sağlamak için bölgede gerilimi artırdığını söyledi.

Suudi Arabistan tarafından yapılan açıklamada, ABD’nin mali yardımları kesmesi sonrasında zorluk yaşayan Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu’na 50 milyon dolar mali destek sözü verildi.

İngiltere Merkez Bankası (BoE), Brexit sürecinin anlaşma sağlanamadan tamamlanması halinde en kötü senaryoya göre İngiliz ekonomisinin yüzde 8 küçülebileceğini açıkladı.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo

29 Kasım 2018

ABD Başkanı Trump, Arjantin’de düzenlenecek G20 Liderler Zirvesi’nde Rusya Devlet Başkanı Putin ile gerçekleştirmesi beklenen ikili görüşmeyi Kerç Boğazı krizini sebep göstererek iptal ettiğini açıkladı. Gün içinde Kremlin’den gelen açıklamada, iki liderin görüşecekleri duyurulmuştu.

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Kerç Boğazı’ndaki gerginliğin ardından NATO’dan kendilerine destek olmak adına Karadeniz’e savaş gemileri göndermesini talep etti.

Kremlin, Ukrayna’nın, Kırım yakınında denizcilik faaliyetlerinin Rusya tarafından kısıtlandığı iddialarını yalanladı. Ukrayna, Rusya’nın Ukrayna gemilerinin Kerç Boğazı’ndan geçişini engellediği iddiasında bulunmuştu.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın bugün gece saatlerinde Buenos Aires’te  bir araya gelecekleri açıklandı. Görüşmede Suriye’deki son durumun, ABD’nin YPG politikasının ve Cemal Kaşıkçı cinayetinin ele alınacağı belirtiliyor.

Suriye konulu 11. Astana görüşmeleri garantör ülkeler Rusya, İran ve Türkiye’nin ortak bildiri yayınlamasıyla sonlandı. Taraflar, Suriye anayasa komitesinin en kısa sürede kurulması için görüşmeleri hızlandırma konusunda mutabakata vardı. Bildiride, İdlib’de kurulan silahsızlandırılmış bölgenin Suriye’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü bozmaması gerektiği kaydedildi. Bölgede ateşkesin ve terörle etkili mücadelenin devamının önemli olduğu vurgulandı.

Suriye’nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Beşar Caferi, Türkiye’nin İdlib için varılan Soçi mutabakatı kapsamında cihadcı unsurları bölgeden çekilmeye zorlamaması durumunda Suriye’nin bölgedeki silahlı örgütlerle mücadele etmeye hazır olduğunu söyledi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman ile Arjantin’deki G20 Zirvesi’nde görüşmeye hazır olduğunu söyledi.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Madrid’de İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile bir araya geldi. Xi, İspanya ile stratejik işbirliğini geliştirme hedefleri olduğunu ifade etti. Sanchez, Çin’in Kuşak ve Yol inşasına aktif şekilde katılacaklarını kaydetti.

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in gelecek hafta Çin’i ziyaret edeceği bildirildi.

Japonya’nın yeni savunma stratejisi kapsamında  iki adet helikopter taşıyıcı destroyeri uçak gemisine çevireceği belirtiliyor. Japonya bu şekilde 2. Dünya Savaşı sonrasında ilk kez uçak gemisi edinmiş olacak.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın ABD’li Lockheed Martin şirketinden 15 milyar dolar değerinde füze savunma sistemi satın alacağını açıkladı.

ABD Savunma Bakanlığı tarafından ABD Kongresi’ne sunulan raporda, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemlerini satın almasının yalnızca F-35 teslimatını değil, diğer ABD’li savunma şirketleri tarafından üretilen helikopterlerinin satışını da etkileyebileceği belirtildi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres

30 Kasım 2018

G-20 Liderler Zirvesi Arjantin’in başkenti Buenos Aires’de başladı. Zirve iki gün sürecek.

G20 Liderler Zirvesi için Arjantin’de bulunan ABD Başkanı Trump, sırasıyla Japonya ve Hindistan liderleriyle görüştü. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamada ise Başkan Trump’ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman ile de nezaketen selamlaştığı belirtildi.

Arjantin’de gerçekleşen G-20 Liderler Zirvesi kapsamında ülkesini temsil eden Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, başta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin olmak üzere birçok lider tarafından sıcak karşılandı. Veliaht Prens, Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron ile ayaküstü sohbet etti.

G-20 Liderler Zirvesi’ne katılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’nin Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan çekilme planı hakkında konuştu. Putin, ABD’nin anlaşmadan çekilmesi halinde silahlanma yarışı riskinin ortaya çıkacağını belirtti.

Fransa’da devam eden “Sarı Yelekliler” eylemi bugün de Belçika’nın başkenti Brüksel’de başladı. Bugün yaşanan olaylarda bir polis aracının yakıldığı ifade ediliyor. Olaylarda 60 kişi gözaltına alındı.

Çin Dışişleri Bakanı Yi Wang, G-20 oluşumunun önemini koruduğunu vurguladı. Yi Wang, özellikle küresel ekonomi yönetimi, ortaya çıkan risklerle mücadele ve reform teşviki konusunda G-20 çalışmalarının önemine işaret etti.

11 Aralık’ta gerçekleştirilecek tarihi parlamento oylaması ile ilgili konuşan İngiltere Başbakanı Theresa May, Brexit için bir B planı hazırlamak yerine parlamento oylaması için destek sağlamaya yöneldiğini ifade etti.

Kerç Boğazı’nda yaşanan gerilimle patlak veren Rusya-Ukrayna krizinin ardından Kiev yönetimi, Rus erkeklerin ülkeye girişine engel getirdi. Rusya’nın Ukrayna’da “özel ordu” kurmasının önüne geçmek isteyen Ukrayna, sınırlarından 16 ila 60 yaş aralığındaki Rus erkekleri almayacağını açıkladı.

Sabah saatlerinde haber ajanslarının bir İsrail uçağının akşam saatlerinde Suriye hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğünü duyurmasının ardından İsrail ordusu iddiaları yalanladı.

Libya’nın El-Uveynat bölgesine kimliği belirsiz uçaklarca düzenlenen hava saldırısında 10 kişi hayatını kaybetti.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Fas ordusuna “tank modernizasyonu” kapsamında 1,25 milyar dolar değerinde askeri silah satışına onay verdiği açıklandı.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, makro-finansal destek programı  dahilinde Ukrayna’ya verilmek üzere 1 milyar euro kredi paketi içerisinde yer alan 500 milyon euro değerindeki kredi diliminin serbest bırakılmasına onay verildiğini duyurdu.

Rusya lideri Putin ve Prens Muhammed bin Salman G-20 Zirvesi’nde bir araya geldi.

1 Aralık 2018

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, CIA’nın Kaşıkçı’nın infazı sırasında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın basın danışmanı Suud el Kahtani’ye 11 mesaj gönderdiğine ilişkin bulguya ulaştığını ve infaz emrinin Veliaht Prens tarafından verildiğine orta-üst seviyede emin olunduğunu bildirdi.

G-20 Liderler Zirvesi kapsamında ABD Başkanı Trump’ın, Güney Kore Devlet Başkanı Moon ile bir araya geldiği açıklandı. Başkan Trump’ın, ABD ile Kuzey Kore arasında yapılacak ikinci bir zirveye sıcak baktığı ve bu düşüncesini Moon ile paylaştığı kaydedildi.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Klimkin, Rusya ile imzalanmış olan anlaşmaları tek taraflı olarak feshetmeyi planladıklarını açıkladı.

Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin G-20 zirvesinde bir çalışma kahvaltısında bir araya geldi. İki liderin görüşmelerinin ana gündeminin Kerç Boğazı’nda Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilim olduğu kaydedildi. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ise Japonya Başbakanı Shinzo Abe ile G-20’de bir araya geldi. İki lider, bölgesel serbest ticaret anlaşmaları konusunda müzakereleri hızlandırma kararı aldıklarını açıkladı.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile bir araya geldi. İki lider, ilişkileri daha üst bir seviyeye taşımaya karar verdiklerini duyurdu.

G-20 kapsamında BRICS Liderleri Gayri Resmi Görüşmesi gerçekleştirildi. Görüşmeye, Çin Devlet Başkanı, Güney Afrika Cumhurbaşkanı, Brezilya Cumhurbaşkanı, Rusya Devlet Başkanı ve Hindistan Başbakanı katıldı.

Rusya Devlet Başkanı Putin, G-20 kapsamında düzenlenen BRICS toplantısında, Rusya, İran ve Türkiye’nin, Suriye Anayasa Komitesi’nin Cenevre’de bir an önce bir araya gelmesi için çalıştığını söyledi.

BM Genel Sekreter Sözcülüğü, Suriye’nin Deyr ez Zor bölgesinde ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerince düzenlenen hava saldırılarında sivillerin zarar gördüğüne ilişkin bilgi aldıklarını ve bunun kabul edilemez olduğunu açıkladı.

İran’ın BM Daimi Temsilciliği tarafından BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM Güvenlik Konseyi’ne gönderilen mektupta, Ahvaz kentinde gerçekleştirilen terör saldırısından Suudi Arabistan’ın sorumlu olduğu belirtildi.

İngiltere’de Üniversiteler ve Bilimden Sorumlu Devlet Bakanı Sam Gyimah, Brexit Anlaşmasına ilişkin memnuniyetsizliğini gerekçe göstererek istifa ettiğini açıkladı.

Fransa’da akaryakıt zamları ülke genelinde protesto edilmeye devam ediliyor. Gösterilerin Paris ayağında 158 kişi gözaltına alındı, 11 polis yaralandı.

Katalonya Özerk Bölgesinin bağımsızlığını savunan Katalan liderler Sanchez ve Turull, İspanya yargısının kendilerine ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle açlık grevine başladı.

41. ABD Başkanı George H. W. Bush, 94 yaşında hayatını kaybetti.

Rusya lideri Putin ve Almanya Şansölyesi Merkel G-20 Zirvesi’nde.