New York Times, Çin’in Uygurların çoğunlukta olduğu Sincan eyaletindeki baskı ve asimilasyon politikalarını en sık gündeme getiren gazetelerden biri. Gazete dün yayınladığı bir interaktif haberde, yabancı gazetelerin çalışmasının sık sık engellendiği bölgedeki dudak uçuklatan “sanal kafesi” muhabirlerinin tanıklıklarından faydalanarak haberleştirdi.
Sincan’da toplama kamplarında tutulan 1 milyona yakın Uygur bir yana, “dışarıdakiler” de aslında son teknolojili sistemlerle bir açık hava hapishanesinde tutuluyor. Uygur şehirlerinde, özellikle kamusal alanlarda ve camilerde adım başı kameralar bulunuyor, Uygur vatandaşların devletin telefon bilgilerine erişmesini sağlayan uygulamaları indirmeleri zorunlu tutuluyor.
Pek çok yorumcuya göre, Sincan’da yapılanlar şimdiye dek görülmüş en komplike, en ileri teknolojili totaliter kontrol örneği.
Doğu Türkistan’ın en eski ve en önemli şehirlerinden Kaşgar’ı ziyaret eden New York Times muhabirleri, yaklaşık her 100 metrede bir polis kontrolü olduğunu ve polislerin önemli bir kısmının Uygur olduğunu söylüyor. Milyonlarca kişiden oluşan güvenlik ağı, insanları ne kadar “güvenilir” olduklarına göre puanlıyor. Düşük bir puan daha fazla daha ev aramasına, hatta tutuklanmaya sebep olabilir.
Tutuklananların çocuklarının akıbeti ise yetimhaneye konmak. Toplam olarak kaç çocuğun yetimhanelerde yaşadığı bilinmiyor, ama sadece bir şehrin yetimhanelerine bir yılda konan çocuk sayısı 7000’e ulaşabiliyor.
İnsanları daha rahat kontrol etmek için eski mahalleler, daracık sokaklar yok edilip yerine geniş yollar inşa ediliyor.
Korku politikaları meyvesini vermiş gibi görünüyor: birkaç yıl önceye kadar Cuma namazlarında tıka basa dolu olan camiler, artık bomboş. Çünkü camilerin içinde de güvenlik kameraları bulunuyor.
Polis çocukları dahi sorguluyor: “Annen Kuran okuyor mu?” Çocuğun ağzından “Evet” sözcüğünün çıkması, annenin hapsi boylamasına yetiyor.
