Washington Post yazarı David Ignatius farklı uzmanlarla konuşarak koronavirüs salgınının başlangıç hikâyesinin şüpheli olduğunu anlatan bir yazı kaleme aldı. Yazıyı haber olarak aktarıyoruz.
David Ignatius’a göre koronavirüsün Vuhan’da ortaya çıkış hikâyesi, ABD ve Çin arasında oldukça tatsız bir propaganda savaşının da başlamasına neden oldu. Tıpkı 1985’te Sovyetler Birliği’nin ABD’yi AIDS’i üretmekle suçlaması gibi onlarca haksız suçlama dolaşıma sokulmuş durumda.
Ignatius ABD istihbaratının salgının kasıtlı olarak üretildiğini düşünmediğini söylüyor. Bu noktada bilinen gerçeğin Vuhan’daki bir pazarda yiyecek olarak satılan yarasalardan insanlara bulaştığı yönünde olduğunun altını çizen Ignatius, ikinci bir ihtimali de dile getiriyor. Bazı bilim insanları bu hastalığın araştırma yapılmak üzere ölü yarasaların toplandığı Vuhan’daki bir laboratuvardan kaynaklanmış olabileceği ihtimalini göz ardı etmiyor. Ancak hem ABD istihbaratının hem de bilim insanlarının şu ana kadar edindiği veriler virüsün laboratuvarda ortaya çıkmadığı ve yarasalardan insanlara bulaştığı yönünde.
ABD Başkanı Donald Trump ve ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo hastalığı tanımlamak için “Çin virüsü” veya “Vuhan virüsü” ifadelerini kullanıyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lijian Zhao ise hastalığın Çin’e ABD askerleri tarafından getirilmiş olabileceğini söylerken bu iddiasını temellendirmek için bu yönde hiçbir kanıt bulunmayan bir makaleye atıfta bulundu. Bu mesnetsiz iddiaya göre, koronavirüs 2019’un Ekim ayında Dünya Askeri Oyunları için Vuhan’a gelen ABD askerlerinden kaynaklanmış olabilir.
22 Mart günü Çin’in ABD büyükelçisi iki tarafın da birbirlerini suçlamasının hiçbir dayanağı olmadığını açıkladı ve bu açıklamanın ABD tarafından olumlu karşılanmasıyla iki ülke lideri 27 Mart günü bir telefon konuşması gerçekleştirerek karşılıklı işbirliği taahhüdünde bulundu.
Salgın nasıl ortaya çıktı?
Peki salgın nasıl ortaya çıkmıştı? Yazının devamında bu soruyu soran Ignatius’a göre, bu salgının deniz ürünleri satan bir pazardan kaynaklandığı anlatısı şüpheli. Bilim insanları genetik dizilim ile bir araştırma yaptı. Her ne kadar bazı pazarlar yarasalar ile temas eden hayvanları satsalar da yarasalar deniz ürünleri pazarında satılmıyor. “The Lancet” dergisinin ocak ayı sayısında da Vuhan’da tespit edilen ilk koronavirüs vakalarının deniz ürünleri pazarı ile bir bağlantısı olmadığı yazılmıştı.
Ignatius’a göre koronavirüsün laboratuvar ortamında nasıl ortaya çıktığına dair iki popüler anlatı var. Vuhan’daki deniz ürünleri pazarı aslında Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin Vuhan şubesi tarafından yönetiliyor. Vuhan Viroloji Enstitüsü ve benzer kurumlar tarafından ise yarasa koronavirüsü toplama işlemlerinin gelecekteki hastalıkları önleme adına devam ettiğini anlatan makaleler basılıyor. Bu noktada Ignatius şöyle bir soru yöneltiyor: “Bu numunelerden biri dışarı sızmış ya da zararlı bir atık, yayılabileceği bir alanda tortulaşmaya bırakılmış olabilir mi?”
Rutgers Üniversitesi’nde biyogüvenlik uzmanı ve mikrobiyolog olarak çalışan Richard Ebright ise Ignatius’a attığı mailde “enfekte olan ilk kişiye bu virüsün doğal bir kaza sonucu, yani büyük ihtimalle başka bir hayvandan virüsü kapan bir yarasadan geçmiş olabileceğini” söylüyor. Ancak Ebright’a göre laboratuvarda çalışan bir kişinin hatası yüzünden de başka birine bulaşmış olma ihtimali var, çünkü yarasaların çalışıldığı Vuhan’daki biyogüvenlik laboratuvarında yalnızca asgari düzeyde önlem alınıyor.
Ebright aralık ayında izlediği bir videoyu da anlatıyor. Ebright’a göre Vuhan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin çalışanları, yetersiz önlemler altında araştırma gerçekleştiriyor. Ignatius ise 2017 ve 2019 yıllarında incelediği iki makalede Vuhan Hastalık ve Önleme Merkezi’nde araştırmacı olarak görev alan Tian Junhua’nın “kahramanlıklarının” anlatıldığını belirtiyor. Bu makalelerde yarasayı mağarada yakalayan Junhua’nın hiçbir önlem almadığı, bu yüzden de yarasanın kabuğundan akan sıvıların Junhua’nın başına geldiği yazıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Ignatius son olarak, Researchgate’de yayımlanan ancak daha sonra geri çekilen bir makaleden de bahsediyor. Guangzhou Güney Çin Teknoloji Üniversitesi’nden Botao Xiao ve Lei Xiao’nun yazdığı kısa makalede de koronavirüs salgınının Vuhan’daki bir laboratuvardan yayılmış olabileceği ve bu araştırmaların yapıldığı yerlerdeki güvenlik önlemlerinin artırılması gerektiği yazıyordu. Yazıyla ilgili Wall Street Journal’a konuşan Botao Xiao yazıyı kesin kanıtlara dayandıramadığı için kaldırdığını söyledi.
Ignatius ise koronavirüsün iki şekilde de ortaya çıkmış olabileceğini ve bu hastalığın nasıl yayıldığının önemli olduğunu belirterek yazısını noktalıyor. Ignatius’a göre hastalığın nasıl yayıldığı herhangi bir ülkeyi suçlamak için değil, gelecekte benzer salgınların önlenmesi için ABD ve Çin arasında işbirliğine yol açabilecek bir fırsat olabileceği için önemli.
