Kahramanmaraş merkezli depremlerin 3’üncü gününde Kızılay’ın, Haluk Levent’in kurucusu olduğu AHBAP’a çadır sattığı ortaya çıktı. Gazeteci Murat Ağırel’in ortaya çıkardığı olay uluslararası alanda da soruşturmaya yol açabilir. Kızılay’ın çadır satması hakkında, üyesi olduğu Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu’un iç denetim organına müracaat eden avukat Mahmut Barlas da bu duruma dikkat çekiyor. Federasyon, soruşturma sonucunda birtakım yaptırımlara da başvurabilir.
Kahramanmaraş merkezli iki yıkıcı depremin 3. gününde, deprem bölgesine çadır ulaştırması beklenen Kızılay’ın, Haluk Levent’in kurucusu olduğu AHBAP Derneği’ne iki bin 50 çadır sattığı ortaya çıkmıştı. Gazeteci Murat Ağırel’in, Cumhuriyet’teki haberiyle ortaya çıkan olay üzerine Twitter üzerinden açıklama yapan Kızılay Genel Başkanı Kerem Kınık da yaşananları doğruladı. Kızılay’ın çadır satması kamuoyunun bir kısmı tarafından kuruluş amacına aykırı faaliyet yürüttüğü gerekçesiyle eleştirildi. Bu faaliyet Kızılay’ın da üyesi olduğu Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) tarafından soruşturma konusu yapılabilir.
Türkiye Kızılay Derneği’nin kuruluşu aslında uluslararası bir sözleşme ile tamamlandı. Dernek tüzüğünün 4. Maddesine göre derneğin hukuki statüsü, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 1954 tarihinde imzaladığı Savaş Durumunda Sivillerin Korunmasına İlişkin 1949 tarihli Cenevre Konvansiyonu ve 1986 yılında 25. Uluslararası Kızılhaç Kızılay Konferansında 31 nolu Karar ile kabul edilerek, Türkiye’nin de taraf olduğu, Uluslararası Kızılay-Kızılhaç Hareketi statüsüne ilişkin hukuki metin ile belirlendi. AHBAP’a çadır sattığı ortaya çıkan şirket Kızılay Çadır ve Tekstil A.Ş. ise Haziran 2019’da kurulan Kızılay iştiraklerinden biri.
- Kızılay: Yardım kuruluşundan devasa bir holdinge
- Kan hizmetlerinden içecek şirketine: Kızılay’ın iştirakleri ve gelir modelleri
Federasyonun 7 temel ilkesi
192 üyeye sahip Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Federasyonu, dünyanın en büyük insanî yardım ağı olarak kabul ediliyor. Federasyonun son olarak 2019’da İsviçre’de düzenlenen 22. Genel Kurulu’nda değiştirilen anayasasında federasyonun 7 temel prensibi olduğu yazılı. Bunlardan biri de gönüllülük.
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Federasyonu’nun, Türkiye Kızılay Derneği’nin afet döneminde çadır satma faaliyetine ilişkin iç denetim organına müracaat eden avukat Mahmut Barlas, IFRC anayasasının 32. maddesine ve Usul Kuralları’nın 3. Maddesine işaret ediyor. IFRC, resen soruşturma başlatabiliyor.
Usul Kuralları’nın 3. maddesinde göre ulusal dernek hakkındaki iddialar araştırıldıktan sonra iddialar mesnetsiz olarak değerlendirilirse soruşturma açılmıyor. Eğer iddialar doğrulanmış ise Federasyon, ulusal derneğe gayriresmi şekilde danışarak sorunun çözülmesini isteyebiliyor. Sorunun bu yolla çözülemeyeceğine kanaat getirildiği takdirde söz konusu soruşturma süreci başlıyor ve üyelerden biri raportör olarak atanıyor.
Eğer IFRC, sorunun iç denetim mekanizmasıyla çözülemeyeceğine kanaat getirirse Anayasa’nın 32. Maddesine göre bir soruşturma paneli kuruluyor. Panel, ulusal derneğin başkanına ilişkin iddiaların yolsuzluk, kaynakların yanlış yönetimi, görevin kötüye kullanılması gibi güçlü emareler içerdiğine kanaat getirirse başkanın soruşturma süreci boyunca görevden alınmasına ilişkin müeyyidesi bulunan bir tavsiye kararı alabiliyor. Ulusal dernek bir ay içinde bu talebi yerine getirmek zorunda.
Kızılay’ın kuruluş amacına aykırı faaliyette bulunduğunu savunan Avukat Barlas da başvurusunda Bütünlüğün İhlali kurallarının 5. maddesinin işletilmesini talep ediyor. Burada yer alan “kaynakların yanlış yönetimi”, “görevin kötüye kullanılması” gibi iddiaların soruşturulmasına karar verildiği takdirde Anayasa’nın 32. Maddesindeki süreç devreye sokuluyor.
Soruşturma sonucunda IFRC yalnızca tavsiye kararı da verebilir, ulusal dernek başkanının görevden alınmasını da isteyebilir. Bunun yanı sıra kınama cezası da verebilir. En ağır yaptırım ise üye derneğin sözleşmesinin feshedilerek federasyon bünyesinden çıkarılması. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu, Kızılay’a ilişkin bir soruşturma başlatılmasına karar verirse bunu kamuoyuna duyuracak.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
