Rus Devlet Haber Ajansı TASS’ın haberine göre, Rusya Başbakan Yardımcısı Yuri Borisov, Türkiye’nin talep etmesi halinde yeni bir S-400 anlaşmasının imzalanabileceğini söyledi.
Türkiye’nin ve NATO’nun güvenlik politikası açısından en çok tartışılan konulardan biri haline gelen S-400 anlaşması, bu açıklamayla yeniden alevlenebilir.
S-400 anlaşmasının toplam maliyetinin 2.5 milyar dolar olduğu açıklanırken sistemin kontrolünün Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) olacağı da belirtilmiş, anlaşma kapsamında Rusya’dan iki sistem ve dört batarya alınacağı duyurulmuştu. Milli Savunma Bakanlığı’nın (MSB) açıklamasına göre S-400’lerin ilk parçalarının Türkiye’ye gönderilmesine, 12 Temmuz 2019 tarihinde başlandı. Füze savunma sistemlerinin yanı sıra, teknoloji transferi de anlaşmaya dahil edildi.
Anlaşmanın en çok tartışılan kısmı ise S-400 sistemlerinin NATO güvenlik sistemleriyle uyumlu olup olmadığıydı. S-400 sistemi ilk olarak 2007 yılında, Moskova’nın savunulmasında kullanılmak üzere devreye sokuldu. Türkiye eğer S-400 hava savunma sistemini kullanılmaya başlarsa bunu yapan ilk NATO üyesi olacak.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ise bu antlaşmaya tepki göstererek Türkiye’ye yönelik somut yaptırımlar uygulamaya başlamıştı. Bu kapsamda ABD’li savunma sanayi şirketi Lockheed Martin tarafından geliştirilen ve Türkiye’nin de üretimine katkıda bulunduğu yeni nesil savaş uçağı F-35’lerin Türkiye’ye teslimatı askıya alınmış, ABD’de F-35 eğitimi alan Türk pilotların eğitimleri de durdurulmuştu.
Sözkonusu yaptırımlar 2017’de yürürlüğe sokulan “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası” (CAATSA) ile de gündeme gelmişti. Zira Temsilciler Meclisi’ne ekim ayında sunulan ve Ermeni soykırımı iddialarını da tanıyan yasa tasarısında, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemi satın almasına yönelik yaptırım uygulanması maddesi de yer alıyordu.
Kasım ayında ise ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD’nin Türkiye’ye net bir şekilde, S-400 hava savunma sistemini tam olarak operasyonel hale getirmemesi talebini ilettiğini söylemişti.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise buna cevap olarak, “Bir ürün kutuda tutulmak için alınmaz. Hava savunma sisteminin ciddi bir maliyeti var ama maliyetten daha çok bizim ihtiyacımız var” diye konuşmuştu.
