Anayasa Mahkemesi (AYM) Genel Kurulu, 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin soruşturma kapsamında tutuklanan iş insanı Osman Kavala’nın başvurusunu bugün görüştü. Genel Kurul, Kavala’nın bireysel başvurusunda, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. AYM Birinci Bölümü 15 Aralık’ta başvuruyu yeniden görüşmüş, dosyanın Genel Kurul tarafından karara bağlanmasını kararlaştırmıştı.
1155 gündür İstanbul Silivri Cezaevi’nde tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala, tutukluluk kararının hukuki olmadığı, kişi hürriyetini ve güvenliğini ihlal ettiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuruda bulunmuştu. Bu başvuruyu 15 Aralık’ta görüşen AYM Birinci Bölümü, “başvurunun niteliği itibarıyla Genel Kurul tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 28. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca Genel Kurula sevki”ne karar vermişti. Genel Kurul ise bugün, Osman Kavala’nın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine hükmetti.
Osman Kavala’nın yargılanma süreci
- İş insanı Osman Kavala 18 Ekim 2017 tarihinde gözaltına alındı, bir hafta gözaltında tutuldu. 1 Kasım 2017’de İstanbul 1. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından “cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs” suçlamasından tutuklandı.
- Kavala’nın avukatları 8 Aralık 2017’de, tutuklama kararına itiraz etti.
- Kavala, 29 Aralık 2017’de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.
- 23 Ocak 2018 tarihinde mahkeme, Kavala’nın tutukluluğunun incelenmesine ilişkin yapılan başvuruları toplu olarak reddetti.
- Osman Kavala 8 Mart 2018 tarihinde cezaevi vasıtasıyla tahliye talebinde bulundu ancak 19 Mart’ta tahliye talebi reddedildi.
- Osman Kavala’nın avukatları 7 Haziran 2018 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. AİHM, 23 Ağustos 2018’de Mahkeme İçtüzüğü’nün 41. maddesi uyarınca Kavala’nın başvurusunun öncelikli olarak değerlendirilmesi talebini kabul etti.
- 30 Nisan 2019 tarihinde İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nde tutukluluk incelemesi duruşmalı olarak yapıldı. 1 Kasım 2017 tarihindeki tutuklama kararı sonrasında ilk kez Osman Kavala’nın avukatları duruşmaya davet edildi. Duruşmada, tutukluluk halinin devamına karar verildi.
- Anayasa Mahkemesi 22 Mayıs 2019’da, Osman Kavala’nın kişi hürriyeti ve güvenliğinin ihlal edildiğine ilişkin yapmış olduğu bireysel başvuruyu 5’e karşı 10 oy ile reddetti.
- 24 Haziran 2019 tarihinde, aralarında Osman Kavala da dahil 16 kişinin yargılandığı Gezi Parkı davasının ilk duruşması yapıldı. Mahkeme heyeti Osman Kavala’nın tutukluluğunun devamına karar verdi.
- Osman Kavala, 11 Ekim 2019 tarihinde 15 Temmuz darbe girişimiyle ilişkilendirildiği “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan resen tahliye edildi.
- AİHM 10 Aralık 2019 tarihinde, Osman Kavala’nın tutukluluğunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5.1, 5.4 ve 18. maddelerine aykırı olduğunu belirterek, tutukluluğun bir hak ihlali olduğuna ve Kavala’nın derhal serbest bırakılmasına karar verdi.
- Kavala 18 Şubat 2020 tarihinde Gezi Parkı davasından beraat etti ancak daha cezaevinden çıkmadan 15 Temmuz darbe girişimiyle ilişkilendirildiği davadan gözaltına alındı. 19 Şubat 2020’de ise İstanbul 8. Sulh Ceza Hâkimliği Kavala’yı daha önce tahliye edildiği dosyadan yeniden tutukladı.
- 9 Mart 2020 tarihinde AİHM’nin Osman Kavala’nın tutukluluğu hakkında vermiş olduğu hak ihlali kararına Adalet Bakanlığı itiraz etti.
- Osman Kavala 20 Mart 2020 tarihinde “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan bir kez daha resen tahliye edildi. Ancak İstanbul 3. Sulh Ceza Hâkimliği, Kavala’nın tutukluluğunun devamına hükmetti.
- 4 Mayıs 2020’de Osman Kavala’nın avukatları AYM’ye bireysel başvuru yaptı.
- 29 Eylül 2020’de Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Osman Kavala’nın derhal serbest bırakılmasına, bir sonraki toplantı tarihi olan 1 Aralık 2020 tarihine kadar serbest bırakılmaması halinde verilecek ara karar taslağının hazırlanmasına karar verdi.
- Aynı gün, yani 29 Eylül 2020 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Kavala hakkında TCK’nın 309 ve 328. maddeleri uyarınca cezalandırılması talepli iddianame düzenleyerek İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sundu. Mahkeme 8 Ekim 2020’de iddianameyi kabul etti.
- Daha önce iki kez beraat ettiği “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” suçundan bir kez daha yargılanan Kavala, 18 Aralık 2020 tarihinde hâkim karşısına çıktı. Kavala’nın bu duruşmada da tutukluluk halinin devamına karar verildi.
