İran, pazartesi günü (4 Ocak) Fordo’daki nükleer tesislerinde yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirmeye başladıklarını ve altı ay içerisinde nükleer silah üretmek için gerekli kapasiteye geleceklerini duyurdu. Tahran yönetiminin bu kararı, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın en ciddi ihlali anlamına geliyor.
İran, 2015 nükleer anlaşmasını ihlal ederek, yüzde 20 saflıkta uranyum zenginleştirmeye başladığını duyurdu. İran, bu anlaşma ile sadece düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum üretmeyi kabul etmiş ve 2031’e kadar Kum kenti yakınlarındaki Fordo tesisinde zenginleştirme faaliyetinde bulunmayacağını açıklamıştı.
İran yeniden uranyum zenginleştirmeye başlayınca Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump 2018 yılında, nükleer anlaşmadan çekilmiş ve İran’a yaptırımları sürdürme kararı almıştı. İran ise Ocak 2019’da anlaşmadaki hiçbir taahhüdünü yerine getirmeyeceğini açıklamıştı. Bu netice, ABD ile İran’ın arasındaki gerginliğin sonuncusuydu.
Bir başka gerilim sebebi ise İran’ın, “çevresel ve kimyasal kirlilik” endişelerini gerekçe göstererek Güney Kore tankerini ele geçirmesiydi. İran, tanker gemisine, Tahran’ın Seul’e yaptırımlar nedeniyle dondurduğu 7 milyar dolarlık fonu serbest bırakması için baskı yaptığı sırada el koydu.
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), pazar günü (3 Ocak) yaptığı açıklamada, uçak gemisi Nimitz’i Tahran ile gerilimi azaltmak amacıyla eve yönlendirdikten sadece üç gün sonra Ortadoğu’da kalmasını emrettiğini bildirdi. Savunma Bakanı vekili Christopher C. Miller yaptığı açıklama, “İranlı liderlerin Başkan Trump ve diğer ABD hükümeti yetkililerine son zamanlarda yayınladıkları tehditler nedeniyle, USS Nimitz’e yeniden konuşlanması emrini verdim” dedi.
İran hükümet sözcüsü Ali Rabiei, pazartesi günü (4 Ocak) devlet tarafından yönetilen IRNA haber ajansına verdiği demeçte, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin uranyum zenginleştirme seviyelerini onaylayan yasanın uygulanmasını emrettiğini söyledi. Rabiei, İran’ın yarı resmi Mehr haber ajansına ise “Birkaç dakika önce Fordo’daki zenginleştirme tesisinde yüzde 20 oranında uranyum zenginleştirilmesine başlandı” dedi.
İranlı yetkililer nükleer hırslarının silah için değil, barış için olduğunu savunuyor. Ancak yetkililer, nükleerbilimci Muhsin Fahrizade öldürüldüğü için öfkeli olduklarını söyleyip, intikam sözü de verdi.
Uranyum zenginleştirmesini destekleme kararı, İran’ın en iyi nükleerbilimcisi Muhsin Fahrizade’nin suikaste uğramasının ardından alındı. Alınan karar aynı zamanda Kasım Süleymani’nin ABD füze saldırısında öldürülmesinin birinci yıldönümüne denk geliyor.
Netanyahu: “İsrail, İran’ın nükleer silah üretmesine izin vermeyecek”
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yaptığı açıklamada, İran’ın kararına tepki gösterdi ve İran’ın açıkça nükleer silah sahibi olmayı amaçladığını dile getirdi. Netanyahu, İsrail’in buna asla izin vermeyeceğini de sözlerine ekledi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kaynak: New York Times
Derleyen: Senem Görür