Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Başkanı Şemsi Kopuz, gıda fiyatlarındaki artış ve bu artışın tüketici fiyatları enflasyonundaki artışa etkisi üzerine bir açıklama yaptı. Ticaret Bakanlığı’nın market, pazar ve toptancı haline baskın yapmasının çözüm olmadığını savunan Kopuz, “Devlet girdi maliyetlerini düşürmedikçe gıda fiyatları düşemez” dedi.
Sorunun maliyetlerdeki artış olduğunu belirtip, üretici ve esnafa baskı yaparak bir çözüme ulaşmanın mümkün olmadığını vurgulayan Kopuz, temel gıda ürünleri bazında rafa mal koyan işletmeler üzerinde oluşturulan baskının, gıda zincirinde telafisi mümkün olmayan zararları beraberinde getirdiğini söyledi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine bakıldığında, tarım ve gıda sektörü girdi maliyetlerinin son aylarda ciddi şekilde arttığının görüldüğünü belirten Kopuz, buna bir çözüm bulunmadan gıda fiyatlarının düşmesini beklemenin sonuçsuz kalacağını vurguladı:
“TÜİK Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi Kasım 2020 verileri, gıdadaki fiyat artışının nedenini açık şekilde gözler önüne seriyor. Devletin resmi verilerine göre kasım ayı itibarıyla 2020 yılında hayvan yemi, gübre, bina ve araç gereç bakım masrafları gibi kalemlerde toplamda yüzde 15,35’lik bir artış yaşandı. Traktör gibi tarımsal üretimde kullanılan makinelerin bakım masrafı yılın 11 ayında yüzde 36,69’luk artış gösterdi. Aynı dönemde hayvan yeminde yaşanan artış yüzde 23,37 düzeyinde, gübredeki fiyat artışı yüzde 16,66 düzeyinde oldu. Artışın aralık ve ocak aylarında da sürdüğü tahmin ediliyor. Bu artışlar doğrudan çiftçimizi, esnafımızı ve üreticimizi etkiliyor.
Bunlar sadece girdi maliyetindeki artışlar. Koronavirüs salgını nedeniyle yaşanan satış daralmasının yarattığı finansman maliyeti başta olmak üzere lojistik, depolama, işçilik, enerji, ambalaj, dağıtım gibi kalemlerde yaşanan artışlarla beraber et, süt, ayçiçek yağı gibi temel gıda ürünlerinde toplam maliyet artışı yüzde 30’un bile üzerine çıktı. Gıda üretiminin maliyeti bu oranda artarken gıda fiyatlarının sabit kalmasını beklemek yanlış olur. Son dönemde gıda işletmelerine yapılan baskınlar bu sorunu çözemez, sadece kamuoyunda oluşan fahiş fiyat ve haksız kazanç algısını körükler, tarım ve gıda sektörüne duyulan güveni sarsar.”
Gıda fiyatlarında artış bu dönemde dünyanın sorunu
Gıda fiyatlarının sadece Türkiye’de değil dünyada da arttığını belirten Kopuz, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) gıda fiyatları endeksinden veriler de aktardı:
“FAO gıda fiyatları endeksi, Mayıs-Aralık 2020’de yüzde 18 oranında yükseldi. Beş temel gıda fiyatının ortalamasından oluşan endeks aralık ayında önceki yıla oranla yüzde 6,4 düzeyinde arttı. En büyük artış yüzde 25,7 ile bitkisel yağlarda oldu. Bu durum hem dünya çapında girdiler bazında yaşanan fiyat dalgalanmalarının, hem iklim değişikliğinin hem koronavirüs salgınının ortak bir sonucudur.”
“Baskınlar vatandaşı çiftçisine, esnafına düşman ediyor”
Maliyetlerin düşürülmesine yönelik adımlar atılmadan üreticiyi fiyat düşürmeye zorlayan uygulamaların uzun vadede fiyatları olumsuz yönde etkilediğinin daha önce de görüldüğünü hatırlatan TGDF Başkanı Şemsi Kopuz, şöyle devam etti:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Baskınlar sonrasında depolarda ürün kalmadı, fiyatlar yükseldi. Fiyat ithalatla dengelenmeye çalışıldı, üretim düştü, fiyatlar daha da yükseldi. Bugün bu konuda bir çözüm aranıyorsa, öncelikle tarımsal girdi maliyetlerinin düşürülmesi yönünde adımlar atılmalıdır. Aksi takdirde bu uygulamalar vatandaşı çiftçisine, esnafına düşman etmekten başka bir sonuç doğurmaz. Temel gıda ürünlerinde rafa mal koyan işletmelerin üzerindeki baskı, gıda zincirinde telafisi mümkün olmayan zararları da beraberinde getirir.”
Ticaret Bakanlığı 81 ilde fahiş fiyat denetimi yapmıştı
Ticaret Bakanlığı dün (27 Ocak), 81 ilde market, pazaryeri, çarşı ve toptancı hallerinde fahiş fiyat artışlarına yönelik denetimler gerçekleştirildiğini, son bir haftada 1674 işletme bazında, 22 bin 535 ürünün incelendiğini duyurdu. Denetleme sonucu elde edilen tespitler Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından değerlendirilecek ve firmaların savunmalarının alınmasının ardından haksız fiyat artışında bulunduğu tespit edilenler hakkında 10 bin 911 liradan 100 bin 910 liraya, stokçuluk faaliyetinde bulunduğu belirlenenlere ise 54 bin 555 liradan 545 bin 550 liraya varan idari para cezası yaptırımı uygulanacak.
495 firmaya toplam 15,5 milyon lira ceza
Öte yandan, Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Adalet, Hazine ve Maliye, Sanayi ve Teknoloji ile Tarım ve Orman bakanlıkları, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) temsilcileriyle üretici ve tüketici örgütleri, perakende sektörü temsilcilerinden oluşan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun önceki günkü toplantısında, 120 firmaya 3 milyon 595 bin lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
Kurul tarafından bugüne kadar 3 bin 386 dosya karara bağlanarak, gıda ve temel ihtiyaç maddelerinde fahiş fiyat artışı yaptığı değerlendirilen 495 firmaya toplam 15 milyon 480 bin lira idari para cezası uygulanması kararlaştırıldı.
Yapılan denetimler sonucu en çok sebze-meyve ile ayçiçeğiyağı, tavuk, yumurta ve un gibi temel gıda ürünlerinde fahiş fiyat artışı tespit edildi.
TGDF üyesi dernekler
Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF), şu derneklerden oluşuyor:
Ambalajlı Baharat Üreticileri Derneği (ABÜDER)
Alkollü İçki Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (ALKİDER)
Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD)
Arı Ürünleri ie Sağlıklı Yaşam Platformu (BALDER)
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD-BİR)
Bira ve Malt Üreticileri Derneği (BMÜD)
Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD)
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR)
Gıda Bileşenleri ve Geliştiricileri Sanayicileri Derneği (GIDABİL)
Geleneksel Alkollü İçki Üreticileri Derneği (GİSDER)
Türkiye Maden Suyu Üreticileri Derneği (MASUDER)
Meşrubatçılar Derneği (MEDER)
Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD)
Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED)
Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (MÜSAD)
Tarım Ürünleri, Hububat, Bakliyat İşleme ve Paketleme Sanayicileri Derneği (PAKDER)
Nişasta Sanayicileri Derneği (NİSAD)
Organik Ürün Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (ORGÜDER)
Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri Ve Üreticileri Birliği (SETBİR)
Pirinç Değirmencileri Derneği (PDD)
Salça, Dondurulmuş ve Konserve Gıda Sanayicileri Derneği (SALKONDER)
Şarap Üreticileri Derneği (ŞARAPDER)
Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER)
Susam, Helva Ve Reçel İmalatçıları Derneği (SUTHER)
Şekerli Mamül Sanayicileri Derneği (ŞEMAD)
Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD)
Tüm Gıda Dış Ticaret Derneği (TÜGİDER)
