Tigray Halkın Kurtuluş Cephesi (TPLF), dün (20 Aralık) kuvvetlerinin Etiyopya’nın iki bölgesinden çekileceğini açıkladı. Tigray güçlerinin aldığı bu karar, 13 aydır devam eden ve binlerce sivilin öldüğü çatışmaların durması yönünde bir adım olarak yorumlandı. New York Times gazetesi, Tigray güçlerinin bölgeden çekilmesinde Etiyopya’nın Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), İran ve Türkiye’den satın aldığı silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) büyük rol oynadığını yazdı.
Tigray Halkın Kurtuluş Cephesi (TPLF) sözcüsü Getachew Reda, dünkü açıklamasında merkezi hükümete karşı savaşan Tigrayan güçlerinin Etiyopya’nın kuzeyindeki komşu bölgelerden çekildiğini duyurdu. Sözcü Reda, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, TPLF’nin çekilmesinin uluslararası toplumu, Tigray’daki askeri operasyonları durdurmak için baskı yapmaya teşvik edeceğini de sözlerine ekledi.
TPLF’nin lideri Debretsion Gebremichael, Birleşmiş Milletler’e (BM) yazdığı mektubunda “Cesur çekilme hamlemizin barış için kararlı bir açılış olacağını umuyoruz” dedi. Önceki ateşkes fırsatlarının kaçırıldığını belirten Debretsion, mektubunda ayrıca şu çağrıda bulundu:
“Başka bir barış fırsatının kararlı bir eylem olmadan geçip gitmesine izin vermeyin, müzakereler tarafından takip edilecek bir ateşkes öneriyoruz.”
BM’nin Tigray’da sivil ve insani amaçlar dışında hava araçlarının uçmasını yasaklayacak bir “uçuşa yasak bölge” ilan edilmesine yardımcı olmasını talep eden Debretsion, ayrıca Etiyopya ve Eritre’ye silah ambargosu uygulanmasını istedi.
BM Sözcüsü Farhan Haq ise TPLF liderinin mektubunun incelenmekte olduğunu söyledi ve herhangi bir yorumda bulunmadı. Haq gazetecilere verdiği bir demeçte, “Mücadeleyi aşağı çekebilecek ve nihayetinde tamamen durdurabilecek her çabaya olumlu bakıyoruz. Mektubu inceleyeceğiz ve neler yapılabileceğine bakacağız” dedi.
Bayraktar TB2’lerin rolü
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli New York Times gazetesi, “Yabancı silahlı insansız hava araçları Etiyopya iç savaşında sonucu belirledi” başlıklı haberinde, Tigray güçlerinin Etiyopya’dan çekilmesinin perde arkasında Adis Ababa hükümetinin başta Türkiye olmak üzere Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İran’dan satın aldığı silahlı insansız hava araçlarının olduğuna değindi.
Tigray güçlerinin önde gelen komutanlarından General Tsadkan Gebretensae, NYT’ye verdiği demeçte, “Bir keresinde havada 10 adet SİHA vardı. Etkisini hayal edebilirsiniz, çok kolay hedef olduk” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Tigrayan güçlerinin çekildiğinden haberdar olduklarını belirtti ve şunları söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Tigrayan kuvvetlerin Tigray’a çekilmesi yönünde bir hareket görürsek, bu olumlu karşılayacağımız bir şey olur. Bu, daha önce çağrısını yaptığımız ve daha geniş bir diplomasiye kapı açacağını umduğumuz bir gelişme.”
Etiyopyalı yetkililerden konuyla ilgili henüz bir açıklama gelmedi. Fakat TPLF’nin çekilme hamlesinin 13 aydır süren ve binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların durması yönünde bir adım olabileceği tahmin ediliyor.
Ne olmuştu?
1977 yılında Mengistu Haile Mariam liderliğinde, yüzyıllardır devam eden monarşiye son verilip sosyalist bir devlet inşasına girişildi. Bu dönemde Mariam’ın muhaliflerini etkisiz hale getirmek için yaptığı bir dizi operasyon “kızıl terör” olarak adlandırıldı.
Bu karışıklık içinde pek çok irili ufaklı silahlı direniş grubu oluştu. Onlardan biri de TPLF idi. Zaman içinde diğer silahlı yapılarla, en başta da Eritre Halk Kurtuluş Cephesi (EPLF) ile ortaklık kuran TPLF, 1991 yılında Mengistu Haile Mariam’ın sosyalist hükümetini devirdi.
Etiyopya’daki sosyalist hükümetin çöküşünü takip eden birkaç gün içinde EPLF kontrolünde olan Eritre, Etiyopya’dan bağımsızlığı ilan etti. Bu durum iki ülkeyi on yıllar sürecek bir savaşa sürükledi.
Etiyopya’da, çok sayıda etnik grup birlikte yaşıyor. Tigraylılar ise tüm nüfusun ancak yüzde 5’ine karşılık geliyor. Buna rağmen TPLF, kurduğu ittifaklarla 2018 yılına kadar bir şekilde iktidarda tutunmayı başardı.
2018 yılındaki seçimlerini ise “Oromo” etnik grubuna mensup Abiy Ahmed kazandı. Ahmed, devlet içinde TPLF’ye bağlı hareket edenleri tasfiye etmeye çalıştı. Başbakan Ahmed pek çok farklı etnisitenin bir araya gelmesiyle Refah Partisi adında yeni bir parti kurdu. Abiy Ahmed partiye TPLF’yi de davet etti fakat teklif geri çevrildi.
Ağustos 2020’de yapılması planlanan bölgesel seçimler ertelenince, TPLF ve Etiyopya hükümeti arasında zaten gergin olan ilişkiler giderek kötüleşti. TPLF’nin Etiyopya hükümetinin meşruiyetini sorgulaması da bu döneme rastladı.
Kasım 2020 ise iki taraf arasında sıcak çatışmaların başladığı tarih oldu. Etiyopya hükümetine göre çatışmalar TPLF’nin hükümet güçlerine ait noktalara ateş açması üzerine meydana geldi. Çatışmalarda şu ana kadar binlerce kişi öldürüldü, 2 milyonu aşkın kişi de evlerini terk etmek zorunda kaldı. Bölge, büyük bir insanlık trajedisine sahne olmaya devam ediyor.
Derleyen: Alp Selim
