Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak bastığı noktada dikilen “Onur Anıtı”nın 3 Şubat’ta yıkılmak istenmesi üzerine başlayan “saygı nöbeti” bugün (6 Şubat), halkın geniş katılımıyla düzenlenen anma töreniyle sona erdi. Şarkılar, marşlar söylenen, oyunlar oynanan, halaylar çekilen törende, “Gençliğe Hitabe” okundu ve Atatürk’ün sesinden 10. Yıl Nutku dinletildi.
Kamera & Kurgu: Furkan Erdem
Renkli görüntüler, heyecanlı bekleyiş
Saygı nöbetinin saat 14.00’te yapılacak gösteriyle sona erdirileceğinin duyurulması üzerine saat 10.00 sularında insanlar alana akın etmeye başladı. Muhammet Yıldırım isimli bir vatandaşın, Atatürk’ün Samsun’a gelişinde kullandığı arabanın kopyasını heykelin yer aldığı alanın önüne getirmesi ilgi odağı oldu. Son gün anmasına gelenler, Atatürk’ün ve Atatürk’ü Samsun’da karşılayan Cevdet Yüzbaşı’nın balmumu heykelinin bulunduğu araç ile fotoğraf çektirmek için sıraya girdi.
Alanda erken saatlerden itibaren şarkılar ve marşlar çalındı. Ayten Alpman’ın “Bir başkadır benim memleketim”, Selda Bağcan’ın “Sarı saçlım, mavi gözlüm”, Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun şiirinden Zülfü Livaneli’nin bestelediği “Yiğidim aslanım” şarkıları çalındı.
İzmir Marşı söylendi ve halaylar çekildi. Genç, yaşlı, çocuk kısaca herkes bu heyecana katıldı.
Güvenlik önlemleri
Saygı nöbetinin tutulduğu dört gün boyunca polisler de alanın etrafında yer aldı. Son gün saat 12.00 civarında önce bütün alan boşaltıldı ardından alana girmek isteyenler tek tek aranarak, gösterinin yapılacağı yere alındı. Anma saati geldiğinde alanın önü alabildiğine kalabalıklaşmıştı.
Son dört gündür olduğu gibi bugün de alana gelenler, anıtın önünde anı fotoğrafı çektirmek için birbirleriyle yarıştı.
İstiklal Madalyası
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Nöbetin son günü renkli görüntülere sahne oldu. Tekerlekli sandalyesiyle gelenler, tenis raketiyle gelenler, ve yakalarında Atatürk rozetiyle gelenlerin arasında farklı bir sima da göze çarpıyordu.
Elinde çerçevelenmiş İstiklal Madalyası ile anıta gelen bir kadın, madalyanın sahibi dedesi Hacı Hasan Yalçın’ın Erzurum’a ilk giren askerler arasında olduğunu anlattı.
İmamoğlu’ndan Samsun’a bayrak
CHP’li Atakum Belediyesi alana gelenlere bayrak dağıttı. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun imzalı kartının bulunduğu bayraklar da büyük ilgi gördü.
Bu dağıtım, alana bayrak satmak umuduyla gelen satıcıların işini olumsuz etkiledi. Bayrak dışında Atatürk resimli tişörtler, rozetler ve baş bantları satma amacıyla açılan stantlar da alanda renkli görüntülere yol açtı. Simitçiler de kollarında simit sepetleriyle alanın dört bir yanında yerlerini aldı.
Anıtın dört bir yanı siyasi partiler ve resmi kuruluşlar ile vatandaşlar tarafından gönderilen çelenklerle donatıldı.
Nöbet, saygı duruşu ve ortak açıklama ile sona erdi
Saygı nöbetinin asli unsuru olan gençler, nöbetin sona ermesinde de ön planda yer aldı. CHP ve İYİ Parti’nin açıklamasını Samsun CHP Gençlik Kolları Genel Sekreteri Özlem Kanoğlu okudu.
Kanoğlu, alanda toplananları saygı duruşu ve İstiklal Marşı’na davet etti. Ardından Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi bir genç tarafından okundu ve alandakiler de hep bir ağızdan tekrarladı.
Özlem Kanoğlu, alana neden toplanıldığını, “Dört gün önce kurtuluş mücadelemizin başladığı yerde bulunan, mücadelenin sembolü olan anıta yapılan saldırıyı kınamak için buradayız” sözleriyle açıkladı. , “Üzüntümüz minnet, sadakat, şükran duygusu olmayan insanlarla aynı havayı solumaktır” diyen Kanoğlu, şöyle devam etti:
“Bu saldırılar bizi birbirimize daha sıkı ve inançlı olarak bağlıyor. Uyuşturucunun etkisiyle aklını kullanamayanlar, birilerinin himayesinde onların maşası ve tetikçisi olmuştur. Bu saldırı birliğimize, beraberliğimize zarar vermiştir. Sevincimiz her kesimden gerekli tepkinin gösterilmesidir, gece-gündüz burada nöbet tutulmasıdır.”
Ne olmuştu?
Samsun’un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı’nda bulunan Onur Anıtı, 3 Şubat’ta iki kişinin saldırısına uğradı. Anıta çıkan saldırganlar, Atatürk heykelini halat bağlayarak yıkmaya çalıştı. Saldırının ardından Samsun’da yaşayan binlerce insan bölgede toplanarak anıta sahip çıktı. İki zanlı 4 Şubat’ta çıkarıldıkları sulh ceza hâkimliğince tutuklandı.
Onur Anıtı’nın yapılış öyküsü
Cumhuriyetin sekizinci yılında, 29 Ekim 1931’de kaidesine dikilen anıtın heykeltıraşı Avusturyalı Heinrich Krippel. Dönemin Samsun Valisi Kâzım Paşa, Samsun halkı adına yaptırılmak istenen anıtı 1927’de Krippel’e sipariş etti ve 1927 yılı 19 Mayıs tarihinde kaidenin temel atma töreni yapıldı.
1923’de Viyana’da yapımına başlanan heykelin yapım çalışmaları üç yıl sürdü ve heykel kaidesine 29 Ekim 1931 tarihinde dikildi. 15 Ocak 1932’de de resmi açılışı yapıldı. Bu anıt, Krippel’in Türkiye’deki dördüncü anıtı oldu.
Mustafa Kemal’in Samsun’a çıktığı noktaya dikilen anıt, Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı sayılan anı ve bir ulusun şahlanışını simgeliyor.
