Nükleer tesislerin düzenleme, değerlendirme ve denetleme faaliyetlerinin hukuki sorumluluğunu “yetkilendirilen tüzel kişilere” bırakan kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda görüşülüyor. Teklifin görüşmelerinde konuşan CHP İstanbul Milletvekili ve anayasa profesörü İbrahim Kaboğlu, görüşülmekte olan düzenlemenin anayasaya aykırı olduğunu belirtti ve “Türkiye’yi bir felakete sürükleyerek geri dönülmez sonuçlar doğuracak bir düzenleme” dedi.
Nükleer Denetleme Kurumu (NDK) Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kurulmuş ve Anayasa Mahkemesi, CHP’nin başvurusu üzerine KHK’yi iptal etmişti. Mahkeme, düzenlemenin KHK ile değil, kanunla yapılması gerektiğini belirtmiş ve yasal düzenleme yapılması için 9 Mart’a kadar süre tanımıştı. Sürenin dolmasına kısa bir süre kala Meclis’e sunulan kanun teklifi bir günde komisyondan geçirildi ve genel kurula getirildi. Düzenlemenin 9 Mart’tan önce yasalaşması için de hafta sonu çalışma kararı alındı, teklif üzerindeki görüşmelerin bu gece tamamlanması ve düzenlemenin yasalaşması bekleniyor.
CHP’li Kaboğlu, teklifin, yasa etki analizi ve çevre etki değerlendirmesi yapılmadan ve anayasaya aykırı yönlerinden arındırılmadan, bir gecede komisyondan geçirilerek genel kurula getirildiğini vurgulayarak, şunları söyledi:
“Düzenlemenin önemli yetkilerle donattığı Nükleer Denetleme Kurumu’nun hukuki nitelik ve statüsünü belirlenmemiş olması Anayasa’nın ikinci, yedinci, elli altıncı, 123. ve 124. maddelerine aykırıdır. Nükleer atıkların yönetimi ve bertaraf edilmesi konularında somut güvenceler getirmeyerek, gelecek kuşakların ve tüm tabiatın varlığını tehdit ediyor. Başta Nükleer Zarar Tespit Komisyonu’nun oluşumu olmak üzere, kanunla düzenlenmesi gereken birçok konuyu yönetmeliğe bırakıyor. Yasa teklifi, nükleer enerji gibi ciddi bir konuyu dahi keyfiliğe terk ediyor ve bir çok açıdan anayasaya aykırı.”
Türkiye’de bulunan 500 nükleer enerji mühendisinden yalnızca birinin Akkuyu Nükleer Santrali’nin yapımında çalıştığını vurgulayan Kaboğlu, konuşmasında, konunun özensiz ve hukuk dışı şekilde ele alınmasının Türkiye’ye ve gelecek kuşaklara ciddi zararlar verebileceğini belirtti.
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve Barselona Sözleşmesi’ne gerekçede de olsa hiç referans yapılmamış olmasının önemli bir eksiklik olduğunu belirten Kaboğlu, şöyle konuştu:
“Taraf olduğumuz bu sözleşme, Avrupa Birliği üyesi olmayan Akdeniz ülkelerinin tehlikeli atıklarının -nükleer atıklar dahil- ihracatını ve transit geçişini yasaklaması gerekirken, görüştüğümüz yasa önerisi, transit geçişi yasaklamıyor. Akkuyu’da yapımı devam eden nükleer santralin olduğu Akdeniz Havzası’nda, Edirne-Hatay arasındaki 10 ilde, bu protokol gereği, bırakın nükleer santral yapılmasını, atık transit dahi yapılamaz. Bu son derece eksik, kusurlu ve gayriciddi metin, Nükleer Düzenleme Kurumu‘nu gerçekte düzenlemediği gibi, Türkiye’nin ve halkımızın güvenlik ve bekasını tesadüflere terk ediyor, riske atıyor.”
Düzenleme ne getiriyor?
AKP’li milletvekillerinin imzasıyla 24 Şubat 2022’de TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’na sunulan ve 1 Mart’ta komisyonda kabul edilen 29 maddelik Nükleer Düzenleme Kanunu Teklifi ile nükleer enerji alanında güvenlik başta olmak üzere, bütün sorumluluklar “yetkilendirilen tüzel kişilere” bırakılıyor. Nükleer Düzenleme Kurulu (NDK) birçok yasadan muaf tutulurken, gerçek ve tüzel kişilerin nükleer enerji ile ilgili faaliyet yürütmesine imkan veriliyor. Ücretleri cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek olan kurul üyelerine “huzur hakkı” da tanınıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
