Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Diyarbakır’ın hafızası yok ediliyor: 70 yıllık tescilli yapı için yıkım kararı verildi

Diyarbakır’ın merkez Yenişehir ilçesinde 1953 yılında Ermeni mimar Harutyun Sarafyan’ın yaptığı, modern mimarinin kentteki ilk ve önemli örneklerinden biri olan Turistik Otel, tescilli yapı olmasına rağmen Koruma Kurulu kararıyla yıkılıyor. Faili meçhul cinayete kurban giden Kürt aydını gazeteci-yazar Musa Anter’in de bir süre müdürlük yaptığı ve çokpartili dönemde Diyarbakır siyasetine yön veren otel, şehrin hafızası niteliğinde. Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfı İkinci Başkanı ve yazar Şeyhmus Diken, yıkım kararının geri alınmasını istedi.


Tescil kaldırılmayınca “sağlam değil” raporu alındı

Ermeni mimar Harutyun Sarafyan tararından 1953’te yapılan bina 2010 yılında tescillendi. Tarihi yapının sahipleri tescilin kaldırılması için açtıkları dava düşünce, cephe giydirme gibi tescile aykırı bazı uygulamalar yaptı. Kurul, müdahaleleri mahkemeye taşınca, sahipleri bu kez binanın sağlam olmadığını belirterek Yenişehir ve Diyarbakır Büyükşehir belediyelerine başvurdu. Büyükşehir Belediyesi’nin talebi üzerine Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi bina için “sağlam değil” raporu verdi. Bunun üzerine Büyükşehir Belediyesi, tescilin kaldırılması ve yıkım için Koruma Kurulu’na başvurdu.

Koruma Kurulu yıkım kararı verdi

Diyarbakır Kültür Varlıklarını Korumu Bölge Kurulu, 29 Mart’ta modern mimarinin kentteki ilk ve önemli örneklerinden biri olan Turistik Otel için yıkım kararı verdi. Statik raporuna göre yapının taşıyıcı sistemini oluşturan kolon, kiriş ve tabliyelerde zamana bağlı yıpranmalar olduğu ve taşıyıcı özelliğini yitirdiği belirtildi. Kararda şöyle denildi:

“Taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli yapının gerekli can ve mal güvenliği önlemlerinin alınarak yıkılmasının uygun olduğuna, yapıya yapılacak müdahalede çevre için tehlike arz eden taşınmazla ilgili gerekli can ve mal güvenliğine yönelik tedbirlerin ilgilisi ve ilgili idarece alınması gerektiğine, tescilli taşınmazın onaylanan rölöve, restitüsyon projelerine uygun olarak hazırlanacak rekonstrüksiyon projesinin kurulumuza iletilmesine karar verildi.”

Şeyhmus Diken

Şeyhmus Diken: “Yap-satçı mütteahit mantığı ile kentin hafızası yok edilmek isteniyor”

Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfı (DİTAV) İkinci Başkanı ve yazar Şeyhmus Diken, tescilli yapı için yıkım kararı alınmasını “korkunç” olarak nitelendirdi. Diken,1950’lı yılların başında Diyarbakır’a gelen Ermeni mimar Harutyun Sarafyan’ın kente kazandırdığı Dilan Sineması ile birlikte önemli bir diğer eserin Turistik Otel olduğunu vurguladı. Diken, önce Dilan sinemasının tescilinin kaldırılmak istendiğini, şimdi de Turistik Otel için verilen yıkım kararıyla “yap-satçı bir mantık” ile kentin hafızasının yok edilmek istendiğini dile getirdi.

“Bu karar, Koruma Kurulu’nun alnındaki kara bir lekedir”

“Diyarbakır’ın hafızası yok edilmek isteniyor” diyen Diken, şunları söyledi:

“Sur’un dışında yapılan modern mimarinin ilk örneklerinden biri olan otel, yap-satçı mantık ile önce tescilden çıkarılmak sonra ‘kolonları zayıf’ gerekçesiyle yıkılmak isteniyor. Bu çok ilkel bir anlayıştır. Deprem bölgesinde bile yapılan güçlendirmeyle yapıların taşıcıyı kolanları güçlendirilirken, böylesi bir yapının bu kadar kolayca yıkıma götürülmesi asla kabul edilemez. Bu, kara bir leke olarak kalır. Bu anlayıştan tez zamanda vazgeçilmesi gerekir. Hukuki kurullara başvurmak lazımdır. Tez zamanda bu yıkımın iptal edilmesi için ne gerekiyorsa yapılmalıdır.”

Musa Anter

Musa Anter müdürlük yaptı

Turistik Otel, 1953 yılında, Dağkapı’nın hemen dışında, kereste fabrikası sahibi Şeyhmus Paketçi tarafından Ermeni mimar Harutyun Sarafyan’a yaptırıldı. Yapı, modern mimarinin Diyarbakır’daki ilk ve önemli örneklerinden biri. Suriçi’nin yeni kente açıldığı bir noktada, Elazığ Caddesi üzerinde yer alan ve ulaşım açısından oldukça uygun bir konumda bulunan yapı günümüze kadar kullanıldı, özgün plan ve cephe özelliklerini büyük ölçüde korudu. 20 Eylül 1992’de Diyarbakır’da faili meçhul cinayete kurban giden gazeteci- yazar Musa Anter’in de bir süre müdürlük yaptığı otel, çokpartili sisteme geçilmesiyle birlikte Diyarbakır’da bütün siyasetçilere ev sahipliği yaptığı için siyasete yön veren bir mekan olarak biliniyordu.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.