Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kamu borç yönetimi raporuna göre, 2022’nin ilk 10 ayında net borçlanma 287 milyar TL’ye ulaştı. Yasaların bir yıl içindeki borçlanmayı, o yıl için öngörülen genel bütçe açığı ile sınırlandırdığını söyleyen Prof. Dr. Aziz Konukman, borçlanma verilerini Medyascope için değerlendirdi. Konukman, “Ekimde borçlanma limiti aşıldı ve süreç devam ediyor, iktidar yasadışı borçlanıyor” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bugün (30 Kasım) “Kamu Borç Yönetimi Raporu Kasım 2022”yi yayımladı. Rapora göre, 2022 ocak-ekim döneminde net borçlanma 287 milyar Türk Lirası (TL) oldu. Periyodik olarak her ayın son günü 17.30’da yayımlanan rapor, bugün bir saatlik gecikmeyle paylaşıldı.
Net borçlanmanın yasal sınırı 209,3 milyar TL
Kamu yönetiminin borçlanma sınırı 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile belirleniyor. Kanunun, “Borçlanma, İkraz ve Garanti Limiti” başlıklı beşinci maddesine göre, yıllık net borçlanma limiti, öngörülen genel bütçe açığı kadardır ve Bütçe Kanunu ile belirlenir. Borçlanma limiti değiştirilemez ancak “borç yönetiminin ihtiyaçları ve gelişimi dikkate alınarak” artırılabilir. Bu limit, yıl içinde Hazine ve Maliye Bakanı tarafından en fazla yüzde 5 ve yeterli olmadığı durumda ek olarak Cumhurbaşkanı kararı ile yüzde 5 oranında artırılabilir.
2022’nin bütçe ve ek bütçe kanunuyla öngörülen genel bütçe açığının 189,8 milyar olduğunu belirten Konukman, net borçlanma limitinin bakan yetkisiyle 199,3 milyar TL’ye ve cumhurbaşkanı kararı ile 209,3 milyar TL’ye çıkabileceğine dikkat çekti.
Yılın ilk 10 ayında net borçlanma, yıllık limitin 97,2 milyar TL üzerinde
Ekim sonu itibariyle 287 milyar TL’ye ulaşan net borçlanma, 2022 yılının tamamı için 189,8 milyar TL olan yasal borçlanma limitini 97,2 milyar TL aştı. Kanun’a göre bu limitin iki kez yüzde 5 artırma yetkisinin kullanılması halinde, 2022 için borçlanmanın en fazla 19,5 milyar TL aşılabileceğini vurgulayan Konukman, şunları söyledi:
“Ortada, ne borç yönetiminin ihtiyaçları dikkate alınarak bu limitin yıl içinde en fazla yüzde 5 oranında artırılabilmesine olanak sağlayan bakanlık oluru, ne de ikinci yüzde 5’lik artışa ilişkin cumhurbaşkanı kararı mevcuttur. Bu durumda siyasal iktidar yasadışı borçlanmaya gitmiş oluyor. Her iki yüzde 5’lik artış kararını almış olsalar bile, yasadışı borçlanıldığı gerçeği değişmiyor. Ayrıca unutulmamalıdır, önümüzdeki iki ayda da bu yasadışı borçlanma devam edecektir.”
“Meclis’in belirlediği limiti aşıyorsunuz, kamuoyu bilmeli”
Borçlanma yetkisini artırmaya ilişkin gerekli bakanlık ve cumhurbaşkanı kararının borçlanma gerçekleşmeden çıkarılması gerektiğine dikkat çeken Konukman, “Eylülde, iki kez yüzde 5 limit artırmaya imkan tanıyan kararları almış gibi gösterip, ‘Yayınlamadık’ diyebilirler. Kamuoyunun bilmesi lazım çünkü bütçe yaparken Meclis’in belirlediği limiti aşıyorsunuz” dedi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Resmi Gazete’nin 16 Ekim 2020 tarihli mükerrer sayısında yayımlanan torba kanun ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a 34. geçici madde eklendi. Geçici madde ile, 1 Ocak 2020’den geçerli olmak üzere, 2020 yılı için net borç kullanım tutarının, iki katı olarak uygulanmasına karar verildi. 2020 yılının tamamı için programda öngörülen net borçlanma tutarı 134,6 milyar TL iken, mayıs ayından itibaren bu tutar aşılmıştı. Torba kanun çıkarılmadan önce, Ocak-Eylül 2020 döneminde net borçlanma 241,3 milyar TL olmuştu.
“İstim arkadan gelsin mantığı”
Konukman, 16 Ekim 2020’de çıkan kanun ile borçlanma limitinin geriye dönük olarak artırıldığını hatırlattı ve “Yasadışı yapacağına yasal kılıf uyduruyor” diyerek tepki gösterdi. 4749 sayılı Kanun’a eklenen geçici maddenin, kanunun özüne aykırı olduğunu vurgulayan Konukman, “İktidar 2020 yılındaki torba yasa ile yasadışı borçlanmaya meşruiyet kazandırmıştı. Bu yıl da benzer süreci yaşıyoruz. Tam bir istim arkadan gelsin mantığı” dedi.
“Ey muhalefet, uyanık olun”
Konukman, kasım ve aralık aylarındaki net borçlanma ile birlikte 287 milyar TL’nin de artacağını ve limitin çok daha üzerinde borçlanma söz konusu olacağını söyledi. Benzer bir torba kanunun önümüzdeki süreçte çıkabileceğini belirten Konukman, muhalefetin Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) gitmesi gerektiğini belirtti. Konukman, şu sözlerle muhalefete çağrı yaptı:
“Ey ana muhalefet, Altılı Masa, sosyalistler, uyanık olun. Bu konunun üstüne gidin, ilan edin çünkü olağanüstü borçlanacaklar. İki kez yüzde 5’lik artırma yetkisi kullanılıp, yine bir torba yasa ile iki misli net borçlanma hakkı tanındı, 209,3 milyar TL’lik limit 418,6 milyar TL oluyor. Yasaya aykırı, AYM’ye götürülmeli ama atı alan Üsküdar’ı geçiyor. AYM geriye doğru işlemiyor, 2022 yılı bütçesi geçmiş oluyor. Meclis’e ne görev düşüyor? Tam da seçim yılı. Muhalefetin ‘Siz ne yapıyorsunuz, yasadışı, buna izin vermeyiz’ demesi lazım.”
