Kalkınma ajanslarına ilişkin çıkarılan cumhurbaşkanlığı kararının iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvuran CHP’nin bir talebi kabul edilirken, bir talebi reddedildi. Kalkınma ajanslarının yönetim kuruluna ilişkin maddesinde iptal talebi kabul edilirken, ajansın görev ve yetkilerinin tanımlandığı maddede Anayasa’ya aykırılık tespit edilmedi. AYM, iki kararın gerekçesini de Anayasa’nın 104. maddesine dayandırdı. 13 Ekim 2022’de alınan kararlar, bugünkü (27 Ocak) Resmi Gazete’de yayımlandı.
Ajansın yönetim kurulunu düzenleyen maddede iptal kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 193. maddenin kalkınma ajansları yönetim kuruluna ilişkin ikinci fıkrasının üçüncü cümlesini, Anayasa’ya aykırı buldu. Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerinin başvurusu üzerine AYM, Belediye Kanunu ile çeliştiği gerekçesiyle ilgili kısmı iptal etti. Karar oybirliğiyle alındı. CHP’nin iptal başvurusuna konu olan 193. madde şöyle:
“Yönetim kurulu, tek ilden oluşan bölgelerde vali, büyükşehir belediye başkanı, ajans genel sekreteri, sanayi odası başkanı, ticaret odası başkanı ile kalkınma kurulu tarafından özel kesim ve/veya sivil toplum kuruluşlarından seçilecek üç temsilciden; birden fazla ilden oluşan bölgelerde il valileri, büyükşehir belediye başkanları veya büyükşehir olmayan illerde il merkez belediye başkanları, ajans genel sekreteri, büyükşehir olmayan illerin il genel meclisi başkanları ve ticaret ve sanayi odası başkanlarından oluşur. Birden fazla ilden oluşan bölgelerdeki illerde, ticaret ve sanayi odalarının ayrı ayrı kurulmuş bulunması halinde ticaret ve sanayi odası başkanlarının ikisi de kurumlarını temsil ederler. Üyeler toplantılara bizzat katılmak zorunda olup vekil ile temsil edilemezler.”
İptal kararında Anayasa’ya aykırılık sorunu
Anayasa’nın 104. maddesinde, “Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz” deniliyor. Bu madde ile çelişki tespit eden AYM, ilgili fıkranın “Üyeler toplantılara bizzat katılmak zorunda olup vekil ile temsil edilemezler” cümlesini iptal etti. AYM, iptal kararının gerekçesi olarak sunduğu Anayasa’ya aykırılık sorununu, şu şekilde açıkladı:
“Ajansın yönetim kurulu üyelerinden biri olan valiye ilişkin olarak 5302 sayılı Kanun’un 32. maddesi hükmü incelendiğinde valinin görev ve yetkilerinden bir kısmını, vali yardımcısına, yöneticilik sıfatı bulunan özel il idaresi görevlilerine ya da kaymakamlara devretmesinin mümkün kılındığı görülmektedir. Benzer biçimde ajansın yönetim kurulu üyelerinden bir diğeri olan belediye başkanının da 5393 sayılı Kanun’un 42.maddesi uyarınca görev ve yetkilerinden bir kısmı yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devretmesi mümkündür.”
Görev ve yetkilerin tanımı Anayasa’ya aykırı bulunmadı
AYM, yine aynı cumhurbaşkanlığı kararnamesinde, kalkınma ajanslarının görev ve yetkilerini düzenleyen 188. maddeyi Anayasa’ya aykırı bulmadı. CHP, ajansın görev ve yetkilerinin “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde büyüme potansiyeli taşıyan şirketlerin ve girişimcilerin desteklenmesine yönelik girişim sermayesi fonlarına katılım sağlamak” olarak tanımlanmasını, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’la çelişkili bularak AYM’ye başvurdu. İptal gerekçesi olarak Anayasa’nın 104. Maddesinde yer alan “Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz” hükmü iptal için gerekçe olarak gösterilse de, AYM, Anayasa’ya aykırılık tespit etmedi.
AYM’nin kararında, “4749 sayılı Kanun’un Hazine Müsteşarlığı tarafından girişim sermayesi fonlarına veya üst fonlara taahhüt edilecek kaynağın kullanılmasına ilişkin kriterlerin Cumhurbaşkanınca belirleneceğini hüküm altına almakta iken kural, ajansa girişim sermayesi fonlarına katılım sağlama görev ve yetkisini tanımaktadır” denildi. CHP’nin talebinin reddedilmesine ilişkin karar oybirliğiyle alındı. AYM Başkanı Zühtü Arslan ile AYM üyeleri Engin Yıldırım ve Emin Kuz, karşı oy kullandı.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
