Seçim 2023 | Edanur Tanış’ın Adana izlenimleri: Kılıçdaroğlu Adana’da kazanıyor, peki ya Meclis?

Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimleri’ne sayılı günler günler kaldı. Medyascope il il seçmenin nabzını tutmaya devam ediyor. 2018 ve 2019 seçimlerinin kıran kırana geçtiği Adana’da belli ki bu seçim de oldukça çetrefilli geçecek. Genel seçimlerde oyunu iktidardan, yerel seçimlerde de ise muhalefetten yana kullanan Adana’da siyasi parti temsilcileri, yerel gazeteciler ve yurttaşlarla hem seçimleri hem de Adana’yı konuştuk. 

Kamera & Kurgu: Edanur Tanış

Akdeniz bölgesindeki Adana, 2 milyonun üstünde nüfusa sahip olan bir büyükşehir. Kebabı, pamuğu ve festivalleri ile akıllarda yer eden Adana aslında uzun zaman önce, Yeşilçam filmlerine konu olacak kadar büyük bir sanayi şehriydi. Eskiden yurttaşların “iş ve aş” için akın akın göç ettiği Adana’da yurttaşlar işsizlikle boğuşuyor. Adana’da öne çıkan diğer sorunlar ise tarımda yaşanan gerileme, ulaşım ve uyuşturucu kullanımındaki artış. 

2019 yerel seçimlerde de gördüğümüz gibi Adana’da seçimler genelde kıran kırana geçiyor. Yurttaşların genel ve yerel seçimlerdeki oy verme eğilimleri birbirinden farklı. 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 44, Muharrem İnce ise yüzde 35 oy aldı. 2019 Yerel Seçimleri ise bir önceki dönem Belediye Başkanı MHP’li Hüseyin Sözlü ve CHP’li Zeydan Karalar arasında geçti ve Zeydan Karalar yüzde 53 oyla belediye başkanlığı yarışını kazandı. Yani Sözlü, MHP’nin adayıyken kazandığı belediye başkanlığını Cumhur İttifakı’nın adayıyken kazanamadı. Belediye başkanlığı seçimlerinde Cumhur İttifakı’nın, yani MHP’nin adayına oy vermeyen Adanalılar ilçelerde ise çoğunlukla MHP’li adayları tercih etti.15 ilçenin sekizini MHP, dördünü CHP, üçünü ise AKP aldı. 

Adanalıların milletvekili tercihleri de farklı bir tablo sunuyor bizlere. 15 milletvekilinin beşini AKP, dördünü CHP alırken, MHP, İYİ Parti ve HDP’de ikişer milletvekili kazandı. Milletvekillerinin dağılımına bakıldığı zaman Cumhur İttifakı yedi, muhalefet ise sekizi milletvekili çıkardı.

Adanalılar değişim istiyor

Adana’da konuştuğum yurttaşlardan bir kişi hariç hepşi cumhurbaşkanı seçimlerinde Kemal Kılıçdaroğlu’na oy vereceğini söyledi. 20 yıldır adeta çile çektiklerini belirten bir yurttaş Kılıçdaroğlu’nu dürüst olduğu için tercih ettiğini açıkladı. Recep Tayyip Erdoğan’ı kesinlikle desteklemediğini anlatan başka bir yurttaş, Türkiye’de artık yeni bir vizyona ihtiyaç olduğunu, dine dayalı cumhuriyet ve başkanlık sistemini kabul etmediklerini vurguladı.

Konuştuğum neredeyse herkes, değişim istediğini ve bunun Kılıçdaroğlu’nun kazanmasıyla geleceğini dile getirdi. Adanalı yurttaşların gündeminde işsizlik ve ekonominin kötü gidişatı vardı ve seçim sonucunun ekonominin gidişatını belirleyeceği konusunda hemfikirdiler.

Adana’da CHP Adana İl Başkanı Mehmet Çelebi ve TİP Adana İl Başkanı Bülent Büyükdağ ile görüştüm. AKP İl Başkanı Mehmet Ay ise Ankara’da toplantısı olduğu gerekçesiyle röportaj teklifimizi geri çevirdi. HDP Adana İl Eş Başkanı Helin Kaya da röportaj teklifimizi yanıtsız bıraktı. MHP İl Başkanı Yusuf Kanlı röportaj teklifimizi kabul etti ancak görüşmemize yaklaşık iki saat kala danışmanı arayarak görüşmemizi iptal etti. Ne olduğunu anlamak için arayıp ulaştığımız kaynaklardan 2019 Yerel Seçimleri döneminde yaptığımız röportajlar nedeniyşe Adana’da MHP’nin “kara listesi”ne girdiğimizi öğrendim.

Gazeteci Kabaklı: “Adana seçmeni cezalandırmayı seviyor”

Genel seçimlerde AKP’ye oy veren Adanalıları neden yerel seçimde muhalefete oy verdiğini sorduğumuz yerel gazeteci Armağan Kabaklı, “Adana seçmeni cezalandırmayı sevmiyor” dedi ve şöyle devam etti: “AKPi maalesef tek bir dönem Adana’nın yerel statüko unsurlarından birisi olan Aytaç Durak’la girdiği seçim haricinde hiçbir yerel seçimi kazanamadı. Bunu Adana halkının yerel hizmetlerden istediği ölçüde faydalanamaması, kamu yatırımlarından faydalanmaması ve Adana şehrinin istediği, arzu ettiği altyapı ve üst yapı yatırımlarını alamamasına bağlayabiliriz. Erdoğan’a oy verdi, sandıklardan birinci parti olarak AKP’yi çıkardı ama yerel seçimlerde Erdoğan’ın gösterdiği adaylara oy vermedi.”

“AKP’nin Adana için yazabileceği yeni bir hikaye kalmadı”

Adanalıları çok kültürlü bir mozaiğe benzeten Kabaklı, seküler yaşam ve demokratik haklar konusunda kalın çizgileri olduğunu vurguladı. Kabaklı, sözlerine şöyle devam etti: “Dönem dönem sağ partilere oy vermiş ama dönem dönem de sol partilere oy vermiş ve onlar yerelde iktidara getirmiş bir demografik yapıdan bahsediyoruz. Ağırlıklı olarak muhafazakâr seçmene sahip dersek yanılırız ama ağırlıklı olarak laik, cumhuriyetçi ve kurucu felsefeden yana taraf olan demografik yapıda diyebiliriz.”

Adana’nın ihmal edilmiş şehir olduğunu dile getiren Kabaklı, kentteki işsizlik, sosyoekonomik erozyon, altyapı ve üstyapı sorunlarına dikkat çekti. Kabaklı, “Seçmen buna bir ‘dur’ diyecektir diye düşünüyorum. Çünkü 21 yıldır iktidarda olan bir siyasi iradenin Adana için yazabileceği, oluşturabileceği yeni bir hikaye kalmadı. Millet İtifakı adayının Adana’da sandıklardan büyük farkla lider olarak çıkacağını gözlemliyorum ” diye konuştu.

81 ilde seçimin nabzını tutuyoruz. Bütün il izlenimi videolarımız için aşağıdaki YouTube oynatma listemizde gezinebilir, şehrinizi bulabilirsiniz:

MHP oyları İYİ Parti’ye kaydı

Adana’daki milliyetçi seçmenin ve MHP’nin ne durumda olduğunu sorduğum Kabaklı şu yanıtı verdi: “Adana’da Milliyetçi Hareket Partisi’nden ciddi bir seçmen, üye kopuşu yaşandı. Evet milliyetçi-muhafazakâr seçmen demokratik alanın büyük bir bölümünü kapsıyor ama bunların hepsini artık MHP temsil ediyor diyemeyiz. Çünkü İYİ Parti bugün Adana’da artık neredeyse üçüncü büyük parti haline gelmiş durumda. Ve İYİ Parti’nin seçmenlerinin büyük bölümü de daha önce MHP’de temsil ve kabul gören seçmenlerden oluşuyor.”

TİP İl Başkanı Büyükdağ: “Adana liberal bir şehir”

Adana’da Türk, Arap ve Kürt nüfusun yoğunlukta olduğunu dile getiren TİP Adana İl Başkanı Bülent Büyükdağ ise “Yurrtaşların çok uzun zamandan beri gettolardan ziyade iç içe yaşaması dolayısıyla liberal bir şehir olmuş burası. Örneğin; bazı şehirlerde bir TİP’li, bir HDP’li şu şu mahallelere giremezken Adana’nın herhangi bir köyünde, mahallesinde böyle bir sıkıntıyı hiçbir zaman yaşamazsınız”  dedi. 

Adana’daki dengelerin daha çok seküler yapı üzerinden ilerlediğini vurgulayan Büyükdağ, “Bir CHP’li çok rahatlıkla MHP’ye oy verebiliyor. Bir MHP’li de çok rahatlıkla CHP’ye oy verebiliyor. Burada muhalefetteki bütün partiler, MHP dahil diğer partilerden oy alabilirler. Ki görünüyor MHP son anketlerde baş aşağı gidiyor” diye devam etti. 

Uyuşturucu sorunu

Adana’nın en büyük ve neredeyse hiç konuşulmayan sorununun uyuşturucu olduğunun altını çizen Büyükdağ, “Biliyorsunuz, Adana uyuşturucu konusunda dünyada sayılı şehirlerden biri. Uyuşturucu tüketimi konusunda aileler mahallelerinde örgütlenmemizi, çocuklarını kurtarmamızı istiyor. Bu konuda biz elimizden geleni yapıyoruz. Çok önemli bir sorun uyuşturucu ve ne yazık ki bizden başka herhangi bir parti bu konuyu dile getirmiyor. Yani yoksulluktan konuşuluyor, işsizlikten konuşuluyor, şundan konuşuluyor, bundan konuşuluyor ama uyuşturucu konuşulmuyor. Adana’nın çok büyük belası bu. Bazı semtlerde neredeyse uyuşturucunun girmediği ev yok. Devlet hiçbir şey mi yapmaz dersiniz? Evet hiçbir şey yapmıyor bu konuda” dedi.

Kılıçdaroğlu açık ara farkla kazanacak

Kılıçdaroğlu’nun açık ara farkla kazanacağını söyleyen Büyükdağ, “TİP’liler Kılıçdaroğlu’na oy verecekler cumhurbaşkanlığı seçiminde. Bir oyun bile Tayyip Erdoğan’a gideceğini hiç tahmin etmiyorum. Aklıma bile gelmez.Partiden kovarım zaten. O kadar da demokrat değilim” diye espri yaptı.

CHP İl Başkanı Çelebi: “Adana’da CHP’ye ilgi arttı”

Partilerine ilginin arttığını dile getiren CHP Adana İl Başkanı Mehmet Çelebi, “Belediyelerimizin özellikle de büyükşehir belediyelerimizin son dönemdeki hizmetleri, çalışmaları, ilişkileri muhafazakâr kesimi de çok yakından ilgilendirdi, ilgisini çekti. Sempatisini kazandı, hizmetleri derledi toparladı. Bu hizmetler, çok büyük projeler olmasa bile vatandaşta, halkta bir güven yarattı ve CHP’ye ilgi daha önceki yıllardan daha da fazla hale geldi” dedi. 

Kılıçdaroğlu’nun adaylığını Adanalı yurttaşların nasıl karşıladığını sorduğum Çelebi şu yanıtı verdi: “Bir- bir buçuk yıl önce Kemal Kılıçdaroğlu’yla ilgili bir tereddütleri vardı, yani acaba nasıl bir yol izleyebilir diye. Ama süre içerisinde genel başkanımızın olağanüstü çabaları kamuoyunda oldukça olumlu bir etki yaptı. Tabii mevcut cumhurbaşkanının da olumsuz, agresif yaklaşımları, saygı ölçüsünü aşan konuşmaları insanlarda tepkiyle karşılandı. Genel başkanımız bütün bunlara karşın hiçbir zaman o edep denen şeyi bir kenara bırakmadı.”

Çelebi, Adana’da yüzde 60’ın üzerinde oy alacaklarını söyledi.