Seçim 2023 | Hıdır Göktaş’ın Ankara izlenimleri: Başkentte Cumhur İttifakı üstünlüğü Millet İttifakı’na kaptıracak mı?

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde orta halli, 28 bin nüfusa sahip bir kasaba olan Ankara bugün altı milyona yaklaşan nüfusuyla Türkiye’nin ikinci en büyük kenti. Başkent Ankara’da 2002’den beri AKP’nin ağırlığı hissediliyor, bu seçimde ise durum değişecek gibi duruyor.

Ankara 2015 seçimlerinde iki bölgeye ayrılmıştı ve 32 milletvekili çıkarıyordu. 2017’de Anayasa’da yapılan değişiklikle milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarıldı. Bu düzenlemeyle Ankara’nın milletvekili sayı 36 olurken, üç seçim bölgesine ayrıldı. Medyascope il izlenimleri çerçevesinde Ankara’da ortaya çıkabilecek sonucu araştırdı.

Üstünlük kime geçecek Cumhur’a mı, Millet’e mi?

2018 seçimlerinde AKP 15, CHP 10, İYİ Parti 5, MHP 5 ve HDP 1 milletvekili çıkardı. Cumhur İttifakı 20, Millet ittifakı ise 15 milletvekili çıkarmış oldu. 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde 20’ye 15 olan Cumhur İttifakı üstünlüğü değişebilir. CHP’liler bu kez 20’ye 15 Millet ittifakı üstünlüğü olacağını söyleseler de bu zor görünüyor. Yeşil Sol Parti 1. bölgeden bir milletvekili çıkarır. Geriye kalan 35 milletvekili dağılımı ise büyük olasılıkla 17-18 olarak gerçekleşecek ancak üstünlük kimde olacak çok net görünmüyor.

Üç bölgeli Ankara

Üç seçim çevresine ayrılan Ankara’da en çok milletvekilini 1. bölge çıkarıyor. 1. bölge 13, 2. bölge 11 ve 3. bölge 12 milletvekiline sahip. 2018 seçimlerinde 1. bölgede CHP 5 ve İYİ Parti iki olmak üzere Millet İttifakı 7 milletvekili çıkardı. AKP 4 ve MHP bir milletvekili çıkarırken, Cumhur İttifakı toplam 5 milletvekili gönderdi parlamentoya. HDP ise Ankara’da bir milletvekili çıkarabildi ve o da 1. bölgeden.

11 milletvekili çıkaran 2. bölge daha muhafazakar bir yapıda ve burada AKP 6, MHP 2 milletvekili çıkardı ve Cumhur İttifakı’nın toplam milletvekili bu bölgede 8’e ulaştı. Millet İttifakı ise 11 milletvekilinin ancak üçünü alabildi ve bunlardan ikisini CHP, birini ise İYİ Parti aldı.

Üçüncü bölgede de Millet İttifakı önde aradaki fark 2. bölgedeki kadar açık değil. 12 milletvekilinin 7’si Cumhur İttifakı’na giderken, 5’i Millet İttifakı’na gitti. Bu bölgede AKP 5, MHP 2, CHP 3 ve İYİ Parti iki milletvekilini parlamentoya yolladı.

Listelerde değişim

Ankara’da partilerin milletvekili listelerinde de bir değişim yaşandı. AKP’nin mevcut 15 milletvekilinden ancak dördü listelere girdi. CHP’de de durum farklı değil, 10 milletvekilinden yalnızca üçü listelerde kendine yer buldu. İYİ Parti’nin beş milletvekilinden biri yeniden aday gösterilirken, MHP liste bakımından en istikrarlı parti oldu. Mevcut beş milletvekilinin dördü listelerde yer aldı. HDP’nin bir milletvekili ise seçimlerde adaylık başvurusu yapmazken, Yeşil Sol Parti üç bölgede de yeni adaylar gösterdi.

Oyların dağılımı

Ankara 1. bölge öteden beri CHP’nin birinciliğini koruduğu bölge. Burada CHP 450 bin 518, İYİ Parti 156 bin 592 ve Saadet Partisi (SP) 17 bin 368 oy aldı. Millet İttifakı’nın toplam oyu 624 bin 478 olurken oy oranı da yüzde 49,1 oldu. Cumhur İttifakı ise yüzde 41,5 oranında oy alırken, oy sayısı ise 527 bin 507. Bu oyun 391 bin 457’si AKP’nin, 136 bin 50’si ise MHP’nin. Bir milletvekili çıkarabilen HDP ise 112 bin 80 oy topladı.

AKP ve MHP’nin güçlü olduğu 2. bölgede ise yüzde 66 oy oranına ulaşan millet ittifakı açık ara önde. Millet İttifakı’nın oy oranı ise yüzde 29,4. Bu bölgede partilerin aldıkları oy sayısı ise şöyle: AKP 547 bin 713, MHP 160 bin 89, CHP 187 bin 834, İYİ Parti 111 bin 787, SP 16 bin 464, HDP 45 bin 211.

3. bölgede Cumhur İttifakı önde olsa da aradaki fark 2. bölgedeki kadar büyük değil. Millet İttifakı’nın oy oranı yüzde 38,7, Cumhur İttifakı’nın oy oranı ise yüzde 55. Oy dağılımında da AKP 494 bin 955 oyla açık ara önde. İkinci sıradaki CHP’nin oyu 286 bin 991’de kalıyor. Bu bölgede MHP 168 bin 827, İYİ Parti 160 bin 862, SP 19 bin 101 oy alırken HDP 69 bin 942 oy aldı. 

İttifaklar arası genel oy durumu ve cumhurbaşkanlığı oy dağılımı

Ankara genelinde ise Cumhur İttifakı’nın toplam oyu bir milyon 899 bin 91 ve oy oranı yüzde 53.5. Millet İttifakı ise yüzde 39.6 oranında oy alırken oy sayısı ise bir milyon 407 bin 517. 

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise 2018’de Erdoğan karşısında dört farklı aday olunca en yakın rakibine 500 binden fazla fark atmış. Erdoğan bir milyon 866 bin 138 oy alırken oy oranı ise yüzde 51.5 olmuştu. Bu oranın Cumhur İttifakı’nın milletvekili seçimlerinde aldığı oydan yüzde iki oranında daha düşük olduğunu belirtmek gerek.

CHP’nin adayı Muharrem İnce Ankara’da bir milyon 239 bin 521 oy alırken, oy oranı ise yüzde 36.1 ve bu CHP’nin Ankara’da aldığı oy oranından yüzde 10 daha fazla. Meral Akşener cumhurbaşkanı adayı olarak yüzde 9 oranına denk gelen 309 bin 374 oy aldı. Diğer cumhurbaşkanı adaylarından Selahattin Demirtaş ise yüzde iki oranında oy alırken oy sayısı 70 bin 537 oldu. Bu sayı HDP’nin Ankara’da aldığı 208 bin oyun ancak üçte biri. Bu da HDP’li seçmenin daha çok Muharrem İnce’ye oy verdiği anlamına geliyor. Diğer cumhurbaşkanı adayı Temel Karamollaoğlu’nun oyu ise yüzde birin altında kaldı, 32 bin 186.

Dört cumhurbaşkanı adayının durumu ne olur

Erdoğan 2018 seçimlerinde olduğu gibi yine Cumhur İttifakı’nın tek adayı  olurken bu kez karşısında dört değil üç rakip var. Bunlardan biri Millet İttifakı’nı oluşturan altı partinin ortak adayı, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu. Diğer iki adaydan Sinan Oğan ATA İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı olurken, önce ATA İttifakı içinde olan ancak sonra bu ittifaktan ayrılan Memleket Partisi ise Genel Başkanları Muharrem İnce’yi aday gösterdi. İnce ve Oğan, Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) başvurdular ve anayasa gereği gerekli olan yüz bin imzadan fazlasını toplayarak aday olmaya hak kazandılar.

Muharrem İnce 2018 seçimlerinde CHP’nin adayı olmuş ancak Erdoğan ilk turda Türkiye genelinde yüzde 52.59 oranında oy alarak seçilmişti. 24 Haziran 2018 Pazar günü sayım sürerken İnce’nin, “Adam kazandı” diye whatsapp mesajı atması ise uzun süre konuşulmuştu. İnce bu seçimlerde yüzde 30.64 oranında oy almış ve bunun 1983 seçimlerinden sonra CHP’nin aldığı en çok oy olduğunu söylemişti.

Ankara’da milletvekili dengesi tersine dönecek mi?

CHP Ankara milletvekili ve Ankara’da 2. bölge 1. sıradan aday gösterilen  Murat Emir,  bu bölgenin orta Anadolu’dan çok göç alan bir bölge olduğunu ve buna bağlı olarak da muhafazakar bir yapının egemen olduğunu söyledi. Emir buna bağlı olarak 2. bölge 2. sırada DEVA Partisi’ndan İdris Şahin’in, 4. sırada İYİ Parti’den İrem Yaman’ın aday gösterildiğini anlattı. Bu liste avantajıyla 2. bölgede yüzde 17 olan oyların yüzde 27-28’e ulaşacağını ve dört milletvekili almayı hedeflediklerini anlattı. 

AKP’nin oylarında bir erime olduğunu, bunun görünür hale geldiğini ve İYİ Parti ile birlikte Ankara’da 20’ye 15 Cumhur İttifakı lehine olan dengeyi tersine çevireceklerini söyledi. Emir, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de Kılıçdaroğlu’nun Ankara’da en çok oy alan aday olacağını ve seçimin ilk turda sonuçlanacağını ve Kılıçdaroğlu’nun kazanacağını söyledi.

İYİ Parti Ankara İl Başkanı Faruk Köylüoğlu

İYİ Parti Ankara İl Başkanı Faruk Köylüoğlu Ocak 2023’te seçildi ve “Ankara’nın taşını toprağını bilen biri” olarak tanımlıyor kendini. Amaçlarını, “Ayak basılmadık yer, sıkılmadık el bırakmamak” olarak olarak açıklayan Köylüoğlu, bunu gerçekleştirdiklerini, adaylarının “Liyakatlı ve donanımlı” olduğunu anlattı. 2018’de ilk kez girdikleri seçimde Ankara’dan beş milletvekili çıkardıklarını belirten Köylüoğlu, hedeflerinin İYİ Parti’yi Ankara’da ve Türkiye’de birinci parti çıkarmak olduğunu söyledi.

Sandık ve oy güvenliğinin önemli olduğunu vurgulayan Köylüoğlu, Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Türkiye’nin 13. cumhurbaşkanı olacağını vurgulayarak, “Bize gelen anketlere göre ciddi bir fark atıyor, sayın Kılıçdaroğlu’nun iyi bir cumhurbaşkanı olacağına inanıyoruz” dedi.

Ankara’da Yeşil Sol Etkisi

Ankara 1. bölgeden 2018’de bir milletvekili çıkaran HDP bu seçimlere hakkında Anayasa Mahkemesi’nde açılan kapatma davası nedeniyle Yeşil Sol Parti çatısı altında katılma kararı aldı. Yeşil Sol Parti de Emek Özgürlük İttifakı çatısı altında seçimlere giriyor. Yeşil Sol Parti Ankara 1. bölge 2. sıra adayı Selma Gürkan Ankara’nın ağırlıklı olarak memur ve öğrenci kenti olduğunu ancak Organize Sanayi Bölgeleri’nde (OSB) ve fabrikalardaki işçi yoğunluğu nedeniyle bir yandan da sanayi kenti olduğuna işaret etti.

Gürkan, emek sömürüsü nedeniyle OSB’lerde AKP’nin zemin kaybettiğini, bu bölgelerde uzun zamandır çalışma yaptıklarını belirterek, 1. bölgeden iki milletvekilini zorlayacaklarını söyledi. 2018 seçimlerinde 3. bölgede bir milletvekilini çok az farkla kaybettiklerini anlatan Gürkan, “Bu bölgeden de bir milletvekili çıkarırsak şahane olur, asgari üç milletvekili hedefimiz var” diyerek iddialı olduklarını ortaya koydu.

Emek Özgürlük İttifakı olarak Türkiye genelinde milletvekili sayısını artıracaklarını vurgulayan Gürkan, “Parlamentoda siyasi bir seçenek olacağız” dedi. Kendi seçmenlerinden Kılıçdaroğlu’na destek isterken zorlanmadıklarını belirten Gürkan, “Destek kararını gönül rahatlığıyla aldık” diye konuştu ve şunları söyledi:

“Tek adam, tek parti düzeninin sona ermesinin acil bir görev olduğunu düşünüyoruz ve ilk turda bunun sonuçlanmasını istiyoruz. Yaptığımız toplantılarda Kemal Kılıçdaroğlu’na oy verilmesi çağrısı yapıyoruz. Bu çağrımız oldukça ilgi görüyor.”  

Ankara 1. bölgede Sadullah Ergin sıkıntısı

Millet İttifakı’nı oluşturan partilerden İYİ Parti kendi listeleriyle seçime girerken, DEVA Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti CHP listelerinden seçime girme kararı aldı. Belirlenen kontenjan ve sıralar bu dört partiye bildirildi ve partilerin bildirdiği isimler CHP listelerine yerleştirildi. AKP’de Adalet Bakanı olarak görev yapan DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Sadullah Ergin’in Ankara 1. bölge 4. sıradan aday gösterilmesi tepkilere yol açtı. CHP 2018 seçimlerinde bu bölgeden beş milletvekili çıkardığı için bu sıradan aday gösterilen adayın milletvekilliğine “Garanti” gözüyle bakılıyor. 

2010 yılında Ergenekon ve Balyoz davaları sürecinde Ergin’in Adalet Bakanlığı koltuğunda oturması eleştirilerin temelini oluştururken, bu durumun sandığa ne kadar yansıyacağı konusunda tahminler muhtelif İlk andaki, tepkilerin zanamla azalması ve aslolanın “Erdoğan’ın seçimi kaybetmesi ve Kılıçdaroğlu’nun kazanması” olduğu temasının işlenmesi tepkilerin sandığa yansımasını azaltma olasılığı var.

Ergin’e yönelik tepkiler ise Yeşil Sol Parti’yi hayli umutlandırdı. 2018’de 112 bin olan HDP oylarının CHP seçmeninden gelecek tepki oylarıyla 150-160 bine ulaşması durumunda Yeşil Sol Parti 1. bölgeden iki milletvekili çıkarma çabasını artırdı.

“AKP oylarında bariz gerileme var”

Ankara 1. bölgede CHP listesinden 5. sırada aday gösterilen Gelecek Partisi Siyasi İşler Başkanı Nedim Yamalı, cumhurbaşkanlığı seçiminde Kemal Kılıçdaroğlu’nun Ankara’da önde olduğunu ve 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde “İpi göğüsleyeceğini düşündüğünü” söyledi.

Ankara’da milletvekili seçiminde ise AKP’nin ağırlığının 2018 seçimlerine göre gerilediğini ve en az 10 puan gerileyeceğini, AKP’nin Ankara’da yüzde 30 civarında, MHP’nin ise yüzde sekiz dolayında oy alacağını beklediğini anlattı. Bunun milletvekili sayısına da yansıyacağını, AKP’nin 15 olan milletvekili sayısının 10’a kadar gerileyeceğini ve CHP’nin milletvekili sayısının Millet İttifakı’nın diğer partilerinin de desteğiyle en az beş artacağını belirtti.

Gelecek Partisi Ankara İl Başkanı Faruk Tokaç da, “Seçim sonucunun çok büyük bir sürpriz “ beklediklerini, parti olarak CHP listelerinden seçime girdiklerini, bunun oylara bariz bir etkisinin olacağını belirterek, “Oylar, 2015 ve 2018 seçimlerinde CHP’nin aldığı oyun çok üstüne çıkacak” dedi.

Mansur Yavaş etkisi

Ankara’da hem cumhurbaşkanı seçiminde hem milletvekili seçiminde bu kez Millet İttifakı daha fazla oy alma arayışında. Bunda Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın da etkisi büyük. Ankara’yı 25 yıl aradan sonra Melih Gökçek’ten ve AKP iktidarından alan kişi olarak dört yıldır belediyeyi yöneten Yavaş’ın cumhurbaşkanı yardımcısı adayı da olması hem Ankara hem de Türkiye seçmeni üzerinde olumlu etki yaratmış görünüyor. Bu etkinin Ankara’da oylara Millet İttifakı lehine katkı sağlaması ve Kılıçdaroğlu’nun Ankara’da Erdoğan’dan fazla oy alması beklentisi oldukça yüksek.

2018 cumhurbaşkanı seçimlerinde Erdoğan’ın karşısındaki dört adayın oy toplamı yüzde 48,1. Erdoğan’ın ise yüzde 51.5 oranında oy almıştı.

 Ankaralılar ne diyor?

 Ankaralı seçmenler ne diyor, bunu araştırmak için de Ankara’nın üç farklı bölgesinde ve hemen her kesimin gelip gezeceği alanları tercih ettik. Yenişehir Pazarı’nda esnaf boş oturduklarını, müşteri beklediklerini, siftah etmediklerini, ekonominin iyi olmadığını söylese de iş siyasete gelince ağırlıklı olarak Erdoğan’a oy vereceklerini söylediler. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan diyenler fazlayken, parti tercihinde AKP diyenlerin sayısı düşüyor ve MHP’ye de oy verecekler çıkıyor. 

Yenişehir Pazarı’nda Kılıçdaroğlu ve CHP diyenlerin sayısı azdı ancak bir esnaf standında Edip Akbayram’ın “Güzel günler göreceğiz çocuklar” şarkısını yüksek sesle çalarken, Medyascope’a şunları söyledi:

“İnsanların mutsuzluğunu biraz olsun müzikle gidermeye çalışıyorum. Hem bu düzene karşıyım, hem de ezilenden, halktan yana bir esnafım. 14 Mayıs Türk halkının kurtuluşu olacak. En büyük paramızla bir kilo et alamıyorsa insanlar, bu ülke bitmiş demektir.”

“Aydınlık çağa geçeceğiz”

Seğmenler Parkı’nda iki çocuğu ile pazar gezmesine çıkan bir aileye seçimleri sorduk. Çocuklarını göstererek, “Artık bir değişim gerekiyor” dediler: “Türkiye’de 21 yıllık gidişat değişecek, Liyakatsızlık bitecek ve karanlık çağdan, aydınlık çağa geçeceğiz.”

Bozkurt işaretli tercih

Ankara Kalesi’nde bir pazar gününün keyfini çıkarmaya gelen birçok kişiyle konuştuk. Ankara’nın farklı bölgelerinden gelen insanlar arasında Erdoğan diyen de Kılıçdaroğlu diyen de oldukça fazlaydı. Muharrem İnce ve Sinan Oğan diyenler vardı ama çok az.

Kendi yaptığı şeker macununu satan bir seyyar satıcı siyasi tercihini belirtmekten kaçınırken,  “Ben ekmek partisindeyim, siyasete bir şey diyemem” dedi.

Kale’ye doğru çıkarken yol üstünde müşteri bekleyen bir davulcu işlerinin ve ekonominin fena olmadığını söyledi. Çekim yaparken kısa bir süre davul çalıp, bahşiş isteyen davulcu, verdiğimiz 50 lirayı beğenmeyerek, “Biraz daha ver de bir tavuk alabileyim” diye söylendi arkamızdan.

Kale’de konuştuğumuz bir kişi, kendini “Ben öyle arada gezen biriyim ama ülkeye dair söyleyeceklerimiz elbette var” diye tanımladı ve söylediklerini yayınlayıp, yayınlayamayacağımızı sordu. “Benim dünyamda patates, soğanın yeri yok. Önce vatan ve bayrak, yaşasın tam bağımsız Türkiye” diyen vatandaş, iki elini havaya kaldırıp, bozkurt işareti yaparak, ”Pazar günü sandığa gideceğiz. Allah’ın izniyle oyumuzu vereceğiz, aslanlar gibi” diye konuştu. Cumhurbaşkanlığında ise tercihinin Erdoğan olduğunu belirtti.

Ailesiyle Kale’ye gezmeye gelen bir kişi “Bir kez daha Erdoğan, yüzde 52, 53’le gelir diye düşünüyorum” derken parti tercihinin ise MHP olduğunu belirtti. Neden sorusuna ise “İYİ Parti ve HDP’nin altında kalmaması için MHP’ye vereceğim, çünkü biz Ülkücüyüz” yanıtını verdi.

“Memleket için hayırlısı neyse o olsun”

Konuşmaya çalıştığımız bir çok kişinin yanıtı ise “Memleket için hayırlısı neyse o olsun” şeklindeydi. “Neyin hayırlı olacağını sizin oyunuz” belirleyecek dediğimizde ise çoğu kez yine aynı yanıtı aldık.

Orta yaş üstü bir kadın ise “Oyum Meral’e ve Kemal’e çünkü ikisini de beğeniyorum. Dürüstler. Erdoğan, yedi bitirdi bizi, daha da bitirmesin” diye konuştu. 

Koşar adım Kale’ye doğru giden iki gençten biri, “Artık değişim olması gerek, o kadar söylüyorum” derken, diğeri “Kemal dedem alacak” diye koşarak uzaklaştı.