Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni kabinenin ilk toplantısında anayasa değişikliği teklifini Meclis’e sunacaklarını söyledi. Parlamentodaki sandalye dağılımıyla anayasa değişikliği hangi uzlaşmalarla matematiksel olarak mümkün?
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Mayıs cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından üçüncü kez cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturdu. 3 Haziran Cumartesi günü de ant içerek göreve başladı ve aynı gün yeni bakanları açıkladı. Yeni bakanlarla oluşan kabine TBMM’de yemin etmeden dün (6 Haziran) ilk kabine toplantısına katıldı.
Erdoğan kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada anayasa değişikliğini gündeme getirdi ve şunları söyledi:
“İki kelimeye çok dikkat edin. Biz, bu iki kelimenin, iki kavramın uygulayıcısı olacağız. Bir istikrar, iki güven. İstikrar ve güvenle biz, Türkiye Yüzyılı’nı inşa edeceğiz. Burada bir şeyi daha söylüyorum. O da şu, Aile ve Gençlik Bankası’nın kurulmasından toplumun temel direği olan ailenin, sapkın akımlara karşı korunmasına kadar her türlü adımı atacağız. Bu minvalde seçimlerden önce gündeme getirdiğimiz anayasa değişikliği teklifimizi, Meclis’in takdirine yeniden sunacağız.”
Başörtüsü teklifi
Erdoğan’ın burada sözünü ettiği düzenleme cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde tartışmalara yol açan başörtüsü düzenlemesi. CHP ve AKP arasında tartışmalara yol açan değişiklik önerileri Meclis’te görüşülemedi ve araya seçimler girince de yasa teklifleri kadük oldu. Bu nedenle TBMM Başkanlığı’na yeni bir teklif verilmesi gerekiyor.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, seçimler öncesinde CHP’ye oy verme konusunda tereddüt eden muhafazakar seçmene seslenmek için bir tweet atarak bu konuda bir kanun teklifi vereceklerini açıklamıştı. Kılıçdaroğlu’nun bu duyurusunun ardından da CHP hızlıca bir yasa teklifi hazırlayarak TBMM Başkanlığı’na sundu. Kılıçdaroğlu, Erdoğan’a ve AKP’ye başörtüsü konusunun çözülmesi için yasa tekliflerine destek verilmesi çağrısında bulundu.
AKP çıtayı yükseltti
Erdoğan, Kılıçdaroğlu’nun bu hamlesine anayasa değişikliği teklifi önerisi ile karşılık verdi. Yasayla yapılan bir düzenlemenin yine kolaylıkla bir başka yasayla değiştirilebileceğini vurgulayan Erdoğan, anayasa değişiklik teklifi vereceklerini ve Kılıçdaroğlu’nun ve CHP’nin bu düzenlemeye destek vermelerini istedi.
AKP’nin 336 milletvekilinin imzasıyla Meclis Başkanlığı’na verdiği teklif Anayasa’nın 24 ve 41. maddelerinde değişiklik öngörüyordu. Anayasa’nın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. maddesinde yapılmak istenen değişiklikle kamu ve özel sektör dahil hayatın hiçbir alanında, dini inancı nedeniyle başörtüsü veya kıyafeti nedeniyle hiçbir kadının ayrımcılığa tabii tutulamayacağı öngörülüyordu.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Aile ve çocuğun korunmasına ilişkin 41. maddede yapılması istenen değişiklikle maddeye “Evlilik birliği ancak kadın ile erkeğin evlenmesiyle kurulur” ifadesi ekleniyor. Bu düzenleme ile “Türk aile yapısının bozulmasının” ve eşcinsel evliliklerin önüne geçileceği dillendirildi.
Komisyondan geçti, genel kurulda görüşülemedi
AKP’nin bu teklifi muhalefet ve kadın örgütleri tarafından çok eleştirildi. Düzenleme bu tartışmalar eşliğinde TBMM Anayasa Komisyonu’nda günlerce tartışıldı ve kabul edildi. Düzenleme genel kurul gündemine alınmadı, seçimler öne alındı ve anayasa değişikliği teklifi TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmedi ve kadük oldu. Bir yasa teklifi, yasama dönemi içinde görüşülmeden seçimler yapılırsa kadük oluyor ve düşüyor. Teklifin görüşülebilmesi için yeniden TBMM’ye sunulması gerekiyor.
Erdoğan’ın kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamaya bakılırsa Meclis’in ilk işlerinden biri bu anayasa değişikliği olacak. TBMM’nin yeni aritmetiğine göre anayasa değişikliğinin yapılması ancak “ittifakla” mümkün. Anayasa değişiklik teklifinin referanduma sunulmadan kabul edilebilmesi için 400, referanduma sunulabilmesi için 360 oy gerekiyor.
Anayasa değişikliği nasıl mümkün
Cumhur İttifakı’nı oluşturan AKP, MHP, YRP ve DSP’nin toplam sandalye sayısı 323. Referandumlu anayasa değişikliği için en az 37, referandumsuz anayasa değişikliği için en az 87 desteğe ihtiyaç var.
AKP’nin köklerini oluşturan ya da AKP’nin içinden ayrılanların kurduğu muhafazakar üç partinin, Saadet Partisi, Deva Partisi ve Gelecek Partisi’nin tam desteği olsa bile sınırda kalıyor. Bu üç partinin 35 milletvekili var ve Cumhur İttifakı’nın 323 sandalyesine eklendiğinde 358 ediyor ve referandum için iki eksik kalıyor.
Anayasa değişikliği için İYİ Parti’nin 44 milletvekilinin desteğini alabilirse o zaman 367 sayısına ulaşılıyor ve referandumlu anayasa değişikliği mümkün görünüyor.
Referandumsuz anayasa değişikliği imkansıza yakın
Referanduma gerek kalmaksızın bir anayasa değişikliği yapmak için en az 400 oya ihtiyaç var. Bunun mümkün olabilmesi CHP’nin desteği gerekli. CHP bu düzenlemeye karşı olduğu için bu alternatif devre dışı kalıyor.
Bu durumda muhafazakar ve milliyetçi olarak kendini tanımlayan tüm partilerin desteğini almak gerekecek. Cumhur ittifakı kendi 323 blok oyuna İYİ Parti (44), DEVA Partisi (15), Gelecek Partisi (10) ve Saadet Partisi’nin (10) desteğini alabilirse 402 sayısına ulaşılıyor ve firesiz destek durumunda anayasa değişikliği mümkün olabilir.
