Ukrayna işgal edildiğinden beri ülkedeki tahılın ihraç edilmesi ve dünyada bir gıda krizi oluşmaması adına Tahıl Koridoru Anlaşması büyük önem taşıyordu. Rusya’nın anlaşmadan çıktığını açıklamasıyla bu bozuldu. Karadeniz’de tahıl taşıyan gemiler artık Rusya tehdidinden uzak durmak için, Tuna Nehri kıyısındaki limanları tercih ediyor.
Ukrayna limanları Rusya’nın tehdidi altında olsa da, Tuna’daki küçük limanlar çalışmaya devam ediyor ve Ukrayna tahılının dünyaya yayılmasında küçük ama önemli bir rol oynuyor. Söz konusu limanlar Tahıl Koridoru Anlaşması geçerliyken de çalışsa da, şu anki rolleri çok daha büyük.
Kiev merkezli bir ekonomik düşünce kuruluşu olan GMK’nin CEO’su Stanislav Zinçenko, “Tuna bizim Avrupa’ya ve dünyaya açılan kapımız. Nehirdeki limanlar Ukrayna’nın daralan ihracatı için çok önemli. Onları kaybetmenin etkisini hesaplamak zor” dedi.
Limanlar; Tuna, Karadeniz’e dökülmeden önce Ukrayna’nın Romanya ile sınırının bir kısmını oluşturan aşağı kısımlarda yer alıyor. Uzunluk ve hacim bakımından Avrupa Birliği’nin en büyük nehri olan Tuna’nın su yolları Ukrayna’yı denize ve diğer sekiz Avrupa ülkesine bağlıyor.
Savaştan önce Tuna limanları neredeyse hiç kullanılmıyordu ama artık tarımsal ihracatın yaklaşık üçte biri bu limanlardan yapılıyor. Nakliyenin çoğu nehrin aşağısından Karadeniz’e gidiyor. Kalan miktarı ise nehrin yukarısından Avrupa’ya taşınıyor.
Rusya, Karadeniz’e giren her geminin risk altında olduğunu açıkça ifade ettiği için Tuna limanlarına giden gemiler de tehdit altında hissediyor. Kremlin, “Karadeniz sularında Ukrayna limanlarına giden tüm gemilerin potansiyel askeri kargo taşıyıcıları olarak kabul edileceği” uyarısında bulunmuştu. Tehdit altında hisseden uluslararası gemiler büyük ölçüde kıyı yakınlarına demir attı.
Çoğu gemi rotasını geri çevirse de, AMS1 adlı bir gemi Rusya’nın gayrıresmi ablukasını deldi ve Ukrayna’nın Tuna üzerindeki İzmail Limanı’na ulaştı. Onu en az iki gemi daha takip etti. Uzmanlara göre bu gemilerin sapasağlam limanlara ulaşmasıyla, Rusya’nın yaptığı blöf de ortaya çıktı. Hala en az 16 geminin Ukrayna açıklarında beklediği düşünülüyor.
Yörük Işık
Denizcilik uzmanları kargo gemilerinin, Rus savaş gemilerinden ve mayınlarından kaçmak için, NATO üyesi Bulgaristan ve Romanya karasularından seyrettiğini söylüyor.
Ukraynalı yetkililer, Moskova’nın denizdeki “tiranlığına” son vermek için uluslararası müdahale istiyor.
NATO yetkilileri, Rusya’nın tahıl anlaşmasından çekilmesinden önce ittifakın ve üye devletlerin Karadeniz bölgesinde gözetleme ve keşif faaliyetlerini artırmaya başladığını söyledi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, 26 Temmuz’da Ukrayna ile Karadeniz’in güvenliği konusunda yapılan bir toplantının ardından yaptığı açıklamada “Rusya, dünyanın en savunmasız insanlarını gıda istikrarsızlığıyla tehdit etmeye son vermelidir” dedi.
Rusya’nın işgalinden önce Tuna’daki limanların önemi tahmin edilemiyordu ve yetersiz finanse ediliyordu. Savaş öncesi Ukrayna ihracatının sadece yüzde 4’ünün bu limanlar üzerinden yapıldığı düşünülüyor.
Kaynak: New York Times
