İsrail hükümetinin tartışmalı yargı reformunun ardından başlayan ve yüz binlerce İsrailliyi sokağa döken protestolar yaklaşık 8 aydır devam ediyor. Pek çok İsrail vatandaşı ülkenin geleceğinden endişe ediyor, ülke dışında yaşamayı düşünüyor.
Bir ankete göre her üç vatandaştan biri ülkeyi terk etmeyi düşünüyor. İsrail’in önemli radyoloji uzmanlarından Chen Hofmann bu vatandaşlardan biri. Her hafta İsrail hükümetini protesto etmek için başkent Tel Aviv’de sokağa çıkan on binlerce İsrailliden biri olan doktor, “Sokaklara çıkıp protesto etmek bizim ritüelimiz değil ama buna mecburuz çünkü ülkemizi kaybediyoruz, böyle hissediyoruz” diyor. Ailesiyle birlikte İngiltere’ye göç etmeyi düşünen Profesör Hoffman, İsrail’i bekleyen büyük beyin göçü tehlikesinin de örneklerinden biri.
İsrail’de sokaklar neden karıştı? Şimdi ne olacak?
İsrail’deki yargı reformu
Tel Aviv’de İsrail bayraklarıyla sokakları dolduran kalabalıklar, Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandırmak için çıkarılan yasaya karşı çıkmaya devam ediyor. Bu yasa ile İsrail Yüksek Mahkemesinin hükümetin bazı kararlarını veto etme hakkı elinden alındı.
Protestocular, Başbakan Benjamin Netanyahu ve hükümet, yargının bağımsızlığına müdahale etmek ve yargıyı kontrol altına almaya çalışmak ile suçluyor.
Bu kararla demokrasinin tehlike altına girdiğini düşünen protestocular İsrail’in baskıcı ve muhafazakar iktidar koalisyonunun eylemlerinin kolaylaştırdığını söylerken, mevcut hükümet seçilmiş vekillerin yasa tasarılarının çok kolay reddedildiği bir yargı sistemini düzelterek demokrasiyi geliştirdiğini savunuyor.
İsrail’de hükümet yargı reformu önerdi, halk sokağa çıktı
Muhalif İsrailliler gelecekleri hakkında endişeli
Protestocular hala yeni yasaların iptal edilebileceğini umarken, birçoğu kendilerinin ve yakınlarının daha iyi bir geleceğe sahip olması için yurtdışına göç etmeyi düşündüğünü de söylüyor.
Protestoya katılan bir anne, “Çok üzücü olurdu ama çocuklarımı demokratik olmayan bir ülkede büyütmeyeceğim,” diyor: “Eğer kızımın genç bir kadın olarak haklarının garanti altına alındığından emin olamazsam, burada kalmayacağız”.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
İsrail’in yurtdışı göç danışmanlık şirketleri, son birkaç ayda danışmanlık taleplerinde artış olduğunu söylüyor. Hükümetin yargıda yaptığı değişikliklerin ekonomiye olumsuz etkisi ardından artan yaşam maliyetleri de ayrılmak isteyenler için önemli bir etmen.
İsrail’in demografik yapısı göç sebebiyle değişebilir
İsrail’de son dönemde yaşanan siyasi çalkantılar derin toplumsal bölünmelere yol açarken ve ülkenin demografik yapısının değişmesine ilişkin endişeleri artırdı.
Mevcut koalisyon hükümeti, muhafazakar değerlere sahip olan ve nispeten yüksek doğum oranları nedeniyle nüfusun hızla büyüyen kesimlerini temsil eden radikal dinci Yahudilere ve milliyetçilere dayanıyor.
Laik İsrailliler ise ülkede azınlık haline geldikçe, özgürlükçü yaşam tarzlarına yönelik tehdidin arttığını düşünüyor ve artık mahkemelerin medeni ve siyasi haklarını koruyamayacağından endişe duyuyor.
Tel Aviv Üniversitesi Kamu Politikaları Profesörü Alon Tal, “Bence son altı ayda olan şey, yavaş ve aşamalı bir demografik sürecin birdenbire son derece belirgin hale gelmesiydi” diyor. Tal, laik Yahudilerin İsrail’deki vergi yükünün büyük bir kısmını omuzlamaya devam ettiklerini ve zorunlu askerlik hizmetinin çoğunu yaptıklarını belirtiyor. Ultra-Ortodoks da denilen Haredi yahudileri cemaati ise onlarca yıllık ordu muafiyetlerinden faydalanıyor.
İsrailli doktorlar en çok göç edenler arasında
Profesör Tal, bu göçün gerçekleşmesi halinde, yüksek teknoloji, tıp ve akademi gibi kilit sektörlerde çalışan pek çok muhalif İsraillinin göç etmesinin ülke ekonomisine yıkıcı etkisi olacağı ve demografide orantısız bir etki yaratacağı konusunda uyarıyor.
İsrailli genç doktorların ve tıp öğrencilerinin üçte birinden fazlasının yakında ülkeyi terk etmeyi planladıklarını söylediği yeni bir anket yayınlandı.
BBC’ye konuşan Radyoloji uzmanı Profesör Hoffmann ise kendisi gibi yurtdışına gitmek isteyen çok sayıda deneyimli tıp doktoru tanıdığını söylüyor ve göç etmek konusunda çelişkili hissettiğini itiraf ediyor. “Şu anda bile doktor açığımız var. Yani, gidenlerin yüzde 5’i bile geri dönmezse, bu bir felaket olur.”
Bazı vatandaşlar ise ne olursa olsun asla ülkelerinden ayrılmayacakları konusunda ısrarcı.
Her hafta protestolara gelen ve daha önce başka ülkelerde de çalışmış olan doktor Ruth, “Gerçekten endişeliyim ama dayanışmayı hissettiğim için kalıyorum” diyor: “Bu mücadele benim bir sorumluluğum.”
Yüksek sesle atılan “demokrasi” sloganları arasında pek çok İsrail vatandaşı, hükümeti yargı revizyonu konusunda geri adım atmaya zorlamak için mücadeleye tüm hızıyla devam ediyor. Ancak bir yandan da her geçen gün daha fazla İsraillinin ülkeden çıkış planlarını hazırladığı başka bir hareket de sessizce büyümekte.
İsrail’de gitgide büyüyen bu sessiz göç rüzgarı, son yıllarda Türkiye’den yurtdışına göç eden, aralarından pek çok doktor, akademisyen ve öğrencinin bulunduğu pek çok kişinin durumuyla da benzerlik gösteriyor.
Kaynak: BBC
Derleyen: Ahmet Emir Sevindik
