İstanbul Valiliği, kentteki belediyelere, kaymakamlığa, emniyete ve jandarmaya, açık alanlarda alkol tüketiminin kullanımıyla ilgili genelge gönderdi. Genelgenin ardından “İstanbul’da halka açık alanlarda alkollü içki tüketimi yasaklandı mı?” soruları gündeme geldi. İstanbul Valiliği daha sonra bir açıklama yayımladı ve bu genelgenin “hatırlatma” olduğunu belirtti. Sosyal medya kullanıcıları, siyasetçiler, kadın platformları ve sivil toplum kuruluşları, valiliğin açıklamasına tepki gösterdi.
İstanbul Valiliği, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na, 39 ilçe kaymakamlığı ile ilçe belediye başkanlıklarına, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü’ne ve İstanbul İl Jandarma Komutanlığı’na içki genelgesi gönderdi. Genelge, halka açık alanlarda içki tüketiminin yasakladığı şeklinde yorumlandı.
Valilikten tepkiler üzerine yapılan açıklamada “Bu hatırlatma genelgesini yayınlamamızda, ilçe ziyaretlerimizde muhtarlarımızdan, sosyal medya ve bireysel olarak vatandaşlarımızdan gelen, alkol tüketimine bağlı olarak gelişen asayişi bozucu olaylara ilişkin şikayetler etkili olmuştur” denildi.
Gazeteci Nevşin Mengü, İstanbul Valisi Davut Gül ile konuştu ve açıklamalarını aktardı:
“Vali Gül, yaptığı ilçe ve muhtar ziyaretlerinde bazı kişi ve grupların yüksek düzeyde alkol alarak çevreye rahatsızlık verdiğinin çokça iletildiğini söyledi. Kadınların da İstanbul’da korkmadan gece geç saatlerde dahi park ve sahillerde rahatsız edilmeden vakit geçirmesinin hakkı olduğunu hatırlattı. Bu genelge ile buna da dikkat çekmek istediklerini belirtti.”
Sosyal medya kullanıcıları, siyasetçiler, kadın platformları ve sivil toplum kuruluşları, valiliğin açıklamasına tepki gösterdi.
İstanbul Barosu, valiliğin genelgesinin üzerine suç duyurusunda bulundu:
“30.08.2023 tarihinde İstanbul Valiliği tarafından alkol yasağı genelgesi olarak basın ve kamuoyunda yer alan ‘Alkol Satışı Ve Alkollü İçeceklerin Tüketimi’ konulu 17.08.2023 tarihli genelge ile ‘alkol satışı ve tüketilmesi ruhsatı bulunan işletmelerin dışında park, piknik ve mesire alanı, sahil bandı, plaj vb. alanlarda çevrenin rahatsız edilmemesi, olumsuz görüntülerin oluşmasına mahal vermemek amacıyla alkol satışı ve tüketilmesinin önlenmesi, bahsi geçen yerlerde emniyet/jandarma ve zabıta birimleri tarafından sorumluluk alanlarında etkin bir şekilde denetimlerin yapılarak asayişi, halkımızın huzur ve güvenliğini bozacak olaylara meydan verilmemesi, Kanun, Yönetmelik ve Genel Emir hükümlerine uymayan kişiler ve işletmeler hakkında yasal işlem yapılması’ istenilmiştir. Genelge ile Anayasa’nın 20. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8. maddesi ile güvence altına alınmış olan özel yaşamın gizliliğine müdahale edilmektedir. Anayasa’nın 6. maddesi uyarınca ‘Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.’ İstanbul Barosu olarak kişilerin yaşam biçimlerine müdahale eden bu genelgenin iptali ile yürütmesinin durdurulması istemli olarak İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nde 2023/1991 Esas numarası ile dava açılmıştır.”
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grup Başkanı Özgür Özel, İstanbul Valiliği’nin alkol satışıyla ilgili genelgesine ilişkin, “Bu bir hatırlatma metni değil, açıkça genelgeyle getirilen bir yaşam tarzı ayrıştırmasıdır. Yurttaşlarımızın hak ve özgürlüklerine çok net ve cesaretle sahip çıkacağız. Yok hükmünde olan bu yasağı tanımıyoruz, anayasayı, laikliği ve tüm yaşam biçimlerine saygıyı savunuyoruz” dedi.
TİP yargıya taşıdı
Türkiye İşçi Partisi (TİP), konuyu yargıya taşıyor:
“İstanbul Valiliği’nin içki tüketen yurttaşlarımıza karşı açık ayrımcılık anlamına gelen yasaklama kararını tanımıyoruz. Anayasa’ya aykırı bu sözde yasaklama kararı, özgürlüklere ve laikliğe açık bir saldırı ve toplumsal barışı dinamitleme girişimidir. Tehlikeli sonuçlara gebe olabilecek söz konusu kararın iptali için hukuki başvurular dahil gerekli adımları atacağımızı kamuoyuna ilan ediyoruz. Uydurma gerekçelerle halkın yaşamına müdahale edilmesine göz yummayacağız!”
Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) ise İstanbul Valiliği’nin açıklamasına “İçki yasağı değil, toplumsal hayata kelepçe” diyerek, tepki gösterdi:
“İnfaz yasası adı altında af çıkaranlar; uyuşturucu baronlarını, katilleri, çocuk istismarcılarını koruyup kollayanlar ve bunla zor bela tutuklandıklarında ya da mahkum edildiklerinde bir yolunu bulup hemen serbest bırakanlar şimdi sözde ‘halkın huzuru’ diyerek içki yasakları getiriyorlar. Kadınların eğitimine, kıyafetine, sanat ve spor yapmasına, hatta düğünlerde eğlenmesine bile müdahale etmek isteyenler, kadınların ya da halkın huzurundan bahsedemez. Mevcut yasalardaki haklarımızı görmezden gelenlerin bu hukuk ve kanun dışı girişimi kabul edilemez. Toplumsal hayat iktidarındakilerin dünya görüşlerine, amaç ve hırslarına göre şekillendirilemez. Laikten, laik hukuktan, eşitlik ve özgürlükten vazgeçmeyeceğiz!”
Kadın Meclisleri’nin sosyal medya hesabından yapılan paylaşım şöyle:
“Sana ne Vali, sen Anayasadan üstün müsün? İnsanların park ve bahçelerde içki içip içmemesine karar vermek sizin haddinize değil. Bahane uydurmayın. Kadınlar parkta bira içerken değil, evlerinde ve en yakınlarındakiler tarafından öldürülüyor.”
İzmir Barosu’ndan yapılan açıklamada, yaşam tarzına müdahale edildiği söylendi, “İnsanların yaşam tarzına açıkça müdahaleyi hedefleyerek Anayasa’ya aykırı şekilde düzenlenen Valilik Genelgesi’ni ve keyfi düzenlemeleri kabul etmediğimizi ve laik hukuk sistemini yok etmeye yönelik tüm düzenlemelere karşı mücadeleye devam edeceğimizi kamuoyuna bildiririz” denildi.
Türkiye Tekel Bayileri Platform Başkanı Özgür Aybaş ise şöyle yazdı:
“Bir ülkede içki serbest olursa, içki kültürü olan aklı başında insanlar yetişir. Eğer içkiyi yasaklarsanız bol bol niteliksiz alkolik elde edersiniz. Uyuşturucu bağımlısı müptezeller yaratırsınız. Kadınlar, huzurunuz için kaldırın kadehlerinizi özgürlüğünüze gelsin. Bu içki yasakları mülki amirlikler üzerinden genelgelerle yapılıyor yasaklar kanunla olur genelge ile olmaz valilerin böyle bir karar alma yetkisi yoktur bu düpedüz yetki saptırmasıdır.”
Gazeteci Fatih Altaylı, “İstanbul’daki içki yasağında eğer gerçek amaç huzur ve asayiş ise İstanbul’u 19. yüzyıl Teksas’ına, 20. yüzyıl başının Chicago’suna çeviren eli silahlı çetelerden başlanırdı” diye yazdı.
