Çok sayıda Filistinlinin Gazze’den çıkmak ya da gelen insani yardımlara ulaşmak için umudu, Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan ve Mısır’a geçişi sağlayan Refah Sınır Kapısı’nın açılması. Bu sınır kapısı neden önemli? Mısır kapının açılmasını neden istemiyor?
Gazze’de üç farklı sınır kapısı bulunuyor: Refah Sınır Kapısı, Erez Sınır Kapısı ve Kerem Şalom Sınır Kapısı. Refah Sınır Kapısı, Gazze’nin İsrail kontrolünde olmayan tek sınır kapısı. Diğer ikisi İsrail tarafından kontrol ediliyor ve şu anda kapalı.
Mısır, 2007’de İsrail ile yaptığı anlaşmayla birlikte Refah Sınır Kapısı’nı kontrol etmeye başladı. Her ne kadar kapının açılışı Mısır’ın kontrolünde olsa da Gazze’ye girişler için İsrail’in onayı şart.
Refah Sınır Kapısı, Gazze’nin güneyinde ve Mısır’ın Sina Yarımadası’na açılıyor. Hem Mısır hem de Gazze’deki şehrin ismi de Refah. Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarından beri insani yardım malzemeleri taşıyan kamyonlar, sınırın Mısır tarafında Gazze’ye ulaşmak için bekletiliyor. Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinden artan çağrılara rağmen sınır kapısı hâlâ kapalı.
Peki kapı neden kapalı? Kim, ne istiyor?
Mısır, Refah Sınır Kapısı’ndan geçişi İsrail’in Hamas’ın saldırılarına misilleme olarak düzenlediği hava saldırılarının ardından kapattı. Refah Sınır Kapısı, İsrail savaş uçakları tarafından da hedef alınmıştı.
12 Ekim’de açıklama yapan Mısırlı yetkililer, geçişin sağlanması için İsrail’den saldırıların sona erdirilmesini talep etti. Sınırdaki askerlerinin güvenliğinden emin olunana dek kapının açılmayacağını belirtti.
Batı’dan gelen “Kapıyı açın” çağrılarına rağmen İsrail, Hamas militanlarının Gazze’yi terk etmesini önlemek istiyor. Öte yandan Gazze’ye giren kamyonları ve araçları da silah taşıyıp taşımadığı endişesiyle kontrol etmek istiyor. Mısır farklı düşünüyor. Kahire yönetimi, kapının açılması halinde sınırın Gazze tarafında bekleyen binlerce Filistinlinin kendilerine bir yük oluşturmasından ve yeni bir göç dalgası yaratabileceğinden endişe duyuyor.
Hamas bilmecesi ve Müslüman Kardeşler
Bu noktada Mısır ile Hamas arasındaki ilişkiye de ayrı bir parantez açmak gerek. Hamas, 1987 yılında Müslüman Kardeşler’in Filistinli üyeleri tarafından kuruldu. Müslüman Kardeşler (veya Ikhwan al-Muslimun) ise 1928 yılında Mısır’da Hasan el-Benna tarafından kurulan İslamcı bir hareket.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Müslüman Kardeşler, 2011’deki Mısır Devrimi sırasında ve sonrasında da Mısır siyasetinde etkili bir rol oynadı. Hatta Muhammed Mursi’nin Mısır Cumhurbaşkanı seçilmesini sağladılar. Ancak 2013 yılında Mısır Genelkurmay Başkanı Abdülfettah Sisi’nin Mursi’yi askerî darbe ile devirmesinin ardından ülkede Müslüman Kardeşler’e karşı yeniden sert önlemler alınmaya başlandı. Hatta hareket, 2020 yılında “terörist oluşum” olarak kabul edildi. Binlerce Müslüman Kardeşler destekçisi şu anda Mısır’da cezaevinde tutuluyor, birçoğunun da mal varlıklarına el konuldu.
Kahire’nin Müslüman Kardeşler ile yaşadığı bu gerilim, sınır kapısının açılmasının önünde bir başka engel olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü Kahire, Hamas militanlarının ülkeye girmesinden endişe ediyor.
Güvenlik kaygısı
Refah, Sina Yarımadası’na açılıyor. Özellikle Kuzey Sina’da faaliyet gösteren El Kaide bağlantılı çeşitli örgütler, daha önce düzenledikleri saldırılarla bölgede istikrarsızlığa neden oldu. Kahire’nin Refah’ı açmakta isteksiz davranmasının bir diğer nedeni de işte bu güvenlik kaygıları.
Kapıdan normal bir dönemde nasıl geçiliyordu?
Normalde de Filistinlilerin Refah Kapısı üzerinden Gazze’den çıkması pek kolay değil. Sınır kapısını kullanarak Mısır’a geçmek isteyen Filistinlilerin, iki ila dört hafta önceden yetkililere durumlarını bildirmeleri ve başvuru yapmaları gerekiyor.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerin göre Ağustos 2023’de Mısırlı yetkililer 19 bin 608 Filistinlinin Gazze’den çıkmasına izin verdi.
Yardım kuruluşları Gazze’de insani bir felaket yaşanacağı ve kapının bir an önce açılması için çağrıda bulunuyor. Bu çıkmazı çözmek için de diplomasi trafiği devam ediyor.
Kaynak: BBC
