İsrail-Hamas çatışması 18. gününde. Çatışmanın başından itibaren taraflar birbirini uluslararası hukuku ilgilendiren sözlerle suçladı. Prof. Dr. Ahmet İnsel’e göre Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Gazze’de ve Batı Şeria’da işlenen suçları kovuşturmakla yetkili.
Program editörü: Aliye Altınışık
Ahmet İnsel, Cenevre Sözleşmesi çerçevesinde UCM’nin yetkilendirildiği “saldırı suçu”, “savaş suçu”, “insanlığa karşı suç” ve “soykırım suçu” olmak üzere dört suç olduğunu söyledi.
“Terör suçu” kavramının ise uluslararası hukukta yerinin olmadığını belirten İnsel, 132 devletin UCM’ye taraf olduğunu, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İsrail ve Türkiye’nin ise taraf olmayan devletler arasında olduğunun altını çizdi.
İnsel, UCM’nin şu aşamada Gazze ve Batı Şeria’da işlenen dört suçu kavuşturmakla yetkili olduğunu söyledi:
“UCM’nin yetki alanı bir ülkenin taraf olmasıyla başlar. 2012’de Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Ulusal Yönetimi’ne üye olmayan gözlemci devlet statüsü verdiği için, 2015 yılında Filistin Ulusal Yönetimi UCM’ye taraf oldu. Arkasından UCM’ye şikayetlerini iletti. Daha önce tanınmadığı için talepleri kabul edilmemişti ama 2015’ten itibaren bu talep işleme alındı. UCM’nin o dönemki savcısı, bir deklarasyonla 2014’ten itibaren İsrail’in, Hamas’ın ve bazı Filistinli örgütlerin yaptıkları eylemler, uyguladıkları katliamlar, sürgünler gibi bir dizi eylemden dolayı ‘savaş suçu’ işledikleri gerekçesiyle soruşturma başlattığını belirtti. Dolayısıyla şu anda İsrail ve Hamas ile ilgili 2019’dan beri UCM’de açılmış soruşturma var. Yeni savcı 2020’den beri hemen hemen hiçbir şey yapmadı ama geçtiğimiz günlerde 7 Ekim’den itibaren karşılıklı gerçekleştirilen suçların 2019’da açılan soruşturmaya dahil olduğunu açıkladı. Bu suçlar arasında sivillerin İsrail tarafından kitlesel olarak hedef alınması, çok geniş bir nüfusun göçe zorlanması, yaşamını tehdit edecek biçimde ablukaya alınması gibi suçların dikkate alındığını belirtti. Hamas’la ilgili ise sivilleri kalkan olarak kullanması, rehin alması nedeniyle soruşturma başlatmıştı. İsrail’in yaptığı kitlesel katliamın savaş suçunu aşarak ‘insanlığa karşı suç’ ve yer yer ‘soykırım’a varacak şekilde olduğu da iddia ediliyor. Dolayısıyla UCM, şu aşamada işgal altında olan Gazze ve Batı Şeria’da işlenen suçları kovuşturmakla yetkili.”
