Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay’ın bireysel başvurusunda verdiği, “seçme ve seçilme hakkı”, “kişi güvenliği ve hürriyeti hakkı” yönlerinden hak ihlali olduğuna ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazete’de yayımlandı. Atalay’a 50 bin TL “manevi tazminat” ödenmesine karar verildi.
Gezi Parkı davasında yargılanan sekiz kişiden biri olan ve dosyası Yargıtay’da görüşülürken milletvekili seçilen Can Atalay’ın yargılamasının durdurulmamasıyla tahliye kararı verilmemesi üzerine yapılan bireysel başvuruyu AYM 25 Ekim’de görüşerek karara bağladı. “Seçme ve seçilme hakkı”, “kişi güvenliği ve hürriyeti hakkı” yönlerinden hak ihlali olduğuna” ilişkin kararın kısa gerekçesi, yargılamanın yapıldığı İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi.
15 üyeli mahkemede 10 üye “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının” ve “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının” ihlal edildiğine oybirliği ile karar verirken, Muammer Topal, Yıldız Seferinoğlu, Basri Bağcı, İrfan Fidan ve Muhterem İnce karara katılmadı ve “Karşı oy” yazısı yazdı.
Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararında, Ömer Faruk Gergerlioğlu, Enis Berberoğlu, Mustafa Balbay, Mehmet Haberal gibi dosyalarda daha önce verilen kararlara atıf yapıldı.
AYM kararında önemli tespitler yapılıp, Atalay’ın “yeniden yargılanmasına” karar verirken, yerel mahkemenin (İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi), AYM kararının mahkemeye ulaşır ulaşmaz, tarafların başvurusuna gerek kalmaksızın “yeniden yargılama yapma yükümlülüğü” olduğuna da işaret edildi. AYM, kararında Atalay’ın “infazının durdurularak tahliye edilmesi, hükümlü statüsünün sona erdirilmesi” ve yeniden yapılacak yargılamada da “durma kararı verilmesi” gerektiğine de işaret etti.
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Atalay’a ilişkin AYM kararına “anayasa gereğince” uyması gerekiyor. Bu durumda Atalay cezaevinden tahliye edilecek, TBMM’de ant içerek milletvekili olarak görevini yapmaya başlayacak.
“Milletvekilliği görevini fiilen yerine getirememiştir”
AYM, Atalay’ın başvurusunu değerlendirirken, milletvekili seçilerek tasama dokunulmazlığı kazandığı halde, “durma kararı” verilmeyerek yargılamanın devamına karar verilmemesi nedeniyle TBMM’de yemin edemediği ve milletvekilliği görevini yerine getiremediğine dikkat çekildi. AYM’nin bu konudaki değerlendirmesi şöyle:
“Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ihlal edildi”
Yüksek mahkeme, Atalay’ın başvurusunu “Esas yönünden” incelerken, Anayasa’nın 14. ve 83. maddelerine ilişkin kapsamlı değerlendirmede bulundu ve sonuç olarak “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ihlal edildi” sonucuna ulaştı. AYM’nin “Esas yönünden” değerlendirmesi kararda şu şekilde yer aldı:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Yargılamanın yenilenmesi gerekir”
AYM, Atalay’ın “yeniden yargılanmasına” karar verirken, yerel mahkemenin (İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi), AYM kararının mahkemeye ulaşır ulaşmaz, tarafların başvurusuna gerek kalmaksızın “yeniden yargılama yapma yükümlülüğü” olduğuna işaret etti. AYM, kararında Atalay’ın infazının durdurularak tahliye edilmesi, hükümlü statüsünün sona erdirilmesi ve yeniden yapılacak yargılamada da “durma kararı verilmesi” gerektiğine işaret etti. Mahkemenin bu yöndeki kararlarının ayrıntısı ise şöyle:
Yüksek mahkeme, 35 sayfalık gerekçeli kararın “Hüküm” kısmında “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının” ve “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının” ihlal edildiğine oybirliği ile karar verirken, Anayasa’nın 67. maddesinde güvence altına alınan “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının” ihlal edildiğine ise oyçokluğuyla karar verdi. 15 üyeli mahkemede 10 üye bu yönde karar verirken, üyeleri Muammer Topal, Yıldız Seferinoğlu, Basri Bağcı, İrfan Fidan ve Muhterem İnce karara katılmadı ve “Karşı oy” yazısı yazdı. AYM’nin 50 bin TL manevi tazminata da hükmettiği kararın “Hüküm” kısmı ise şöyle:
