AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün Almanya’nın başkenti Berlin’e gidiyor. Erdoğan günübirlik ziyaretinde Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Başbakan Olaf Scholz ile görüşecek. Ziyaret hem Alman hem de Türk basınının yakın takibinde. Erdoğan’ın ziyareti, Batı’nın İsrail’e “koşulsuz destek” sunduğu ve Türkiye’nin ise Hamas’ı desteklediği bir dönemde gerçekleşiyor. Peki ziyaretten neler bekliyoruz?
Öğlen saatlerinde Berlin’e gelecek Erdoğan önce Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ile daha sonra Başbakan Olaf Scholz ile görüşecek. Erdoğan kendi onuruna verilecek akşam yemeğinin ardından akşam saatlerinde Türkiye’ye geri dönecek.
Erdoğan’ın üç yıl sonra gerçekleştireceği Almanya ziyareti, iki liderin eylül ayında G20 Liderler Zirvesi’ndeki ikili görüşmelerinde kesinleşmişti. O dönemdeki öngörü, ziyarette ağırlıklı olarak Türkiye-Almanya ilişkileri, göç ve ekonomik işbirliği, vize serbestisi ve Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ilişkilerinin geleceğinin konuşulacağıydı.
Hamas damgası
7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e başlattığı “Aksa Tufanı Operasyonu” ile başlayan ve İsrail’in verdiği misilleme ile büyüyen savaş, Erdoğan’ın ziyaretindeki konu başlıklarını da değiştirdi. Türkiye savaşın ilk günlerinde daha itidalli bir tutum sergilemiş ve arabulucu olma yönündeki isteğini dile getirmişti. Daha sonra Erdoğan’ın Hamas’ı terör örgütü olarak değil, “kurtuluş ve mücahitler grubu” olarak tanımlaması Batı’da da tepkiyle karşılanmıştı.
Erdoğan, 10 Kasım’da yaptığı bir açıklamada İsrail-Hamas savaşında değinmiş ve şunu söylemişti:
“Filistin halkının binlerce yıldır yaşadığı topraklarını zorla gasp edenler, bunun üzerinde geçmişi 75 yılı ancak bulan ve meşruiyetini bizzat kendi faşistlikleriyle tartışmalı hâle getirdiği bir devlet inşa etmeye çalışıyor.”
Alman Şansölyesi Olaf Scholz’a Erdoğan’ın ziyaretine üç kala bu soru sorulmuş ve Scholz da Erdoğan’ın İsrail karşıtı söylemlerini eleştirmişti. Scholz, “İsrail bir demokrasidir ve insan haklarına ve uluslararası hukuka bağlı olan ve buna göre hareket eden bir ülkedir. Bu nedenle İsrail’e yönelik suçlamalar absürt” diye konuşmuştu.
Taraflar arasındaki bu görüş ayrılığı ve Erdoğan’ın Berlin’den başta İsrail olmak üzere Batı dünyasına vereceği mesajlar, ziyareti daha da kritik hale getiriyor.
1500 polis görevde
Bugün birkaç saat sürmesi planlanan ziyaret için olağanüstü güvenlik önlemleri alındı. Başbakanlık binası, Almanya Cumhurbaşkanı Steinmer’in Erdoğan’ı ağırlanacağı Bellevue Sarayı ve Türkiye Büyükelçiliği’nin etrafındaki bölgede bin 500 polis görevlendirildi.
Kentte bu kadar olağanüstü önlemlerin alınmasının birkaç nedeni var: Erdoğan’ın politikalarının Kürtler tarafından protesto edilmesi ve Hamas ve Filistin’e destek eylemlerinin düzenlenme ihtimali. Almanya’da Hamas ve “Samidoun” adlı Filistinli Esirlerle Dayanışma Ağı’nın faaliyetleri yasak fakat hükümet olası bir protesto gösterisine karşı önlem almak istiyor.
Dostluk maçını izlemeyecek
Yarın Türkiye ile Almanya A Milli Futbol Takımları arasında dostluk maçı oynanacak. Normalde Erdoğan’ın ziyaretini bir gün daha uzatması ve bu maçı izlemesi planlanıyordu. Fakat iki ülke arasında son dönemde yaşananlar nedeniyle ziyaretin günübirlik olacağı belirtildi.
Türkiye’den Eurofighter atağı: Almanya onay verecek mi?
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler dün yaptığı açıklamada Almanya, İngiltere, İtalya ve İspanya ortak üretimi “Eurofighter Typhoon” savaş uçağı için çalışma yürüttüklerini ve 40 tane almayı planladıklarını söyledi:
“Eurofighter ile ilgili çalışmamız var. Eurofighter’ı almak istiyoruz. Çok etkili bir uçak. Bu uçaklar İngiltere, Almanya ve İspanya ile ilgili. Hem İngiltere hem İspanya ‘evet’ diyor, şimdi Almanya’yı razı etmek için onlar çalışıyorlar. O sorunu İngiltere ve İspanya ‘Biz çözeceğiz’ diyorlar. Olursa 40 tane Eurofighter uçağı almayı planlıyoruz.”
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Erdoğan’ın ziyaretindeki bir diğer gündem maddesi de Eurofighter’lar. Bloomberg’e konuşan Türk yetkililere göre Erdoğan, Scholz’dan eskiyen hava kuvvetlerini yenilemek için ihtiyaç duyulan Eurofighter’ların satışı önündeki engelin kaldırılmasını talep edecek. Alman yetkililer ise Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’ler, Suriye’de PYD/YPG’ye karşı askerî operasyonlar ve İsveç’in NATO üyeliğini onaylamada gecikmesi gibi olayları gerekçe göstererek Eurofighter’ların satışına onay verilmeyeceğini söyledi.
“Beyaz bir sayfa mı?”: Türkiye-AB ilişkileri nasıl şekillenecek?
Erdoğan’ın Scholz ile görüşmesinde masaya getireceği konu başlıklarından bir diğeri de Türkiye-AB ilişkileri. 8 Kasım’da Avrupa Birliği Genişleme Raporu açıklandı ve bin 200 sayfalık raporda Ukrayna ve Moldova’nın AB’ye üyelik müzakerelerine başlaması tavsiye edildi. Aynı gün Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun yayımladığı Türkiye raporunda, Türkiye’deki demokratik kurumların işleyişinde ciddi eksiklikler bulunduğu belirtildi ve demokratik gerilemenin devam ettiği vurgulandı.
AB, Türkiye ile kuracağı ilişkinin nasıl bir platformda olacağını da düşünüyor. Türkiye’nin uzun yıllardır hayalini kurduğu üyelik rafa mı kalkacak yoksa başka modeller mi geliştirilecek? Gümrük Birliği modernize edilecek mi? Ya da vize serbestisi konusunda bir adım atılacak mı? Erdoğan’ın bu konudaki düşüncelerini ve önerilerini de Scholz ile görüşmesinde ele alması bekleniyor.
Osman Kavala, Selahattin Demirtaş ve diğerleri: İnsan hakları vurgusu
Geçtiğimiz yıl Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock resmî temaslarda bulunmak için Türkiye’ye gelmiş ve mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmüştü. Görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında Osman Kavala gerilimi yaşanmıştı.
Gezi davasında hüküm giyen iş insanı Osman Kavala’nın durumunu hatırlatan Baerbock, “Benim dışişleri bakanı olarak sorumluluğum AİHM kararlarının uygulanmasını sağlamak. AİHM’in Osman Kavala’nın tahliye edilmesi hakkındaki kararı da buna dahil” demişti.
Çavuşoğlu ise mevkidaşının Kavala hakkındaki sözleri için “Kendi yorumlarıdır” derken başka ülkelerde de bazı AİHM kararlarına uyulmadığını söylemiş ve şöyle konuşmuştu:
“Yunanistan’a bunları sormazken neden Osman Kavala’yı sürekli gündeme getiriyorsunuz çünkü Osman Kavala’yı kullanıyorsunuz, fonluyorsunuz. Gezi olaylarında ne kadar fonlandığını biliyoruz. Sizlerin ne kadar destek verdiğini biliyoruz. Bu yüzden gündeme alıyorsunuz.”
Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına uymaması, iş insanı Osman Kavala ve eski Halkların Demokratik Partisi (HDP) Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı serbest bırakmaması, son günlerde Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Can Atalay üzerinden Yargıtay ile Anayasa Mahkemesi (AYM) arasında yaşanan kriz de Berlin’de yakından takip edilmekte. Scholz’un insan hakları ve demokraside yaşanan gerilemeleri de Erdoğan ile görüşmede vurgulaması bekleniyor.
Göç anlaşması devam ettirilecek mi?
Almanya için en önemli konulardan biri, Mart 2016’da imzalanan AB-Türkiye Göç Anlaşması’nın devamı. Berlin, Ankara ile göç anlaşmasının devam ettirilmesi ve içeriğinin de yenilenmesi konusunda müzakereler yürütmek istiyor.
Scholz, 6 Kasım’da yaptığı açıklamada göç anlaşmasının devam etmesi gerektiğinin altını çizmiş ve şunları söylemişti:
“Türkiye ile yapılan anlaşmanın son yıllarda çok faydalı olduğuna inanıyorum ve bu nedenle (AB) Başkan ve Komisyon’un şu anda Türkiye ile yapılan anlaşmanın devamını müzakere ediyor olması da doğrudur. Böylece bunu ilişkilerimiz için bir temel olarak kullanmaya devam edebiliriz. Bunun doğrudan iyi işlediği ve bu nedenle devam ettirilmesi gereken ülkelerden biri de Türkiye’dir”
