TÜİK, Erdoğan’ın genel seçim öncesinde “bedava” dediği doğalgazı mayıs ayı enflasyonunda “sıfır” kabul etti. Doğalgaz kullanımının arttığı kasım ayında ise fiyatını önceki yıllara göre daha düşük olarak hesapladı. TÜİK’in doğalgaz hesabının enflasyona ve ücretlere yapılacak zamlara etkisini Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, Medyascope için yorumladı. Yılmaz, “Bedava doğalgaz olmasaydı ücret zamları daha yüksek olacaktı. Temmuz 2023 ücret zamlarındaki etki, kısmen ocak 2024 zamlarında da kendini gösterir” diye konuştu.
Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre kasım ayında enflasyon yüzde 3,28 ve yıllık yüzde 61,98 oldu. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın genel seçimlerden önce “bedava” müjde olarak duyurduğu doğalgazın faturasını yurttaşlar ödemeye devam ediyor. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, TÜİK’in enflasyon hesabını ve etkisini Medyascope’a anlattı.
Doğalgaz hesabı ile yıl sonu enflasyon tahmini tutabilir
Mayıs ayında TÜİK’in enflasyonunu sıfırlayan doğalgaz hesabı, ısınma amacıyla kullanımın arttığı kasım ayında da TÜİK’in doğalgaz ortalama fiyatını düşük alması nedeniyle enflasyondaki artışın sınırlı olmasında etkili oldu. TÜİK’in hesabıyla, Orta Vadeli Program’da (OVP) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) raporunda olduğu gibi 2023 yılının sonunda enflasyonun yüzde 65 olacağı tahmini tutturulabilir.
- TCMB enflasyon tahminini OVP’ye eşitledi | Enflasyonda akaryakıt, kur, vergi artışları etkisi yüksek
“TÜİK doğalgaz hesabının enflasyonu aşağı çekeceğini duyurmuştu”
Binhan Elif Yılmaz, mayıs ayında tüketiciye yansıtılmayan doğalgaz faturaları için TÜİK’in hesabını şöyle hatırlattı:
“29 Mayıs 2023’te TÜİK enflasyon hesabında mayıs ayı doğalgaz faturalarının sıfırlanacağını açıklamış, uygulamanın enflasyonu aşağı çeken kuvvetli bir faktör olacağını duyurmuştu. Bu gelişmenin temel gerekçesi 1 Mayıs 2023 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle, 24 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasında doğalgazın konut, ibadethane ve cemevinde bedava olması, bu tarihten sonra 1 Mayıs 2024’e kadar tahakkuk edecek faturalarda 25 metreküpe kadar olan doğalgazın faturalandırılmamasıydı.”
“Mayıs ayındaki bedava doğalgaz olmasaydı ücret/maaş zamları daha yüksek olacaktı”
Temmuz ayında yapılacak ücret artışlarını etkileyen doğalgaz hesabıyla, 2023’ün ilk altı aylık enflasyonu yüzde 19,77 oranında kalmıştı. Yılmaz doğalgazın, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) madde sepetindeki konut ana harcama grubunda yer alan bir madde olduğunu ve sepetteki ağırlığının yüzde 2,88 olduğunu söyledi ve şöyle devam etti:
“TÜİK’in TÜFE hesaplamasında doğalgaz için kullandığı ortalama metreküp fiyatı nisan 2023’te 5,72 TL’den mayıs 2023’te 0 TL’ye indi ve böylece ‘0’ fiyatlı doğalgaz endekste yerini alınca mayıs enflasyonu yüzde 0,04 olarak gerçekleşti. Mayıs ayındaki bedava doğalgaz olmasaydı çalışanların, emeklilerin ilk altı aylık ücret/maaş zamları daha yüksek olacaktı ama olmadı, maaş artışı beklenti altında kaldı.”
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
“Temmuz 2023 ücret zamlarındaki etki, kısmen ocak 2024 zamlarında da kendini gösterir”
Yaz ayları boyunca 25 metreküplük bedava doğalgaz uygulamasının sürdüğünü belirten Yılmaz, TÜİK’in madde sepetinde doğalgaz fiyatındaki değişimi açıkladı:
“TÜİK ekim ayı için doğalgaz ortalama metreküp fiyatını 0,67 TL olarak açıkladı. Oysa en son mayıs 2008’de doğal gaz ortalama metreküp fiyatı 0,68 TL idi. TÜİK’in kasım TÜFE bülteninde ortalama fiyat 3,93 TL oldu. Artık kış etkisini gösterdiği ve doğalgaz kullanımı 25 metreküpün üstüne çıktığı için ortalama fiyat artmaya başlıyor. Aralık ayında da bu fiyata benzer bir ortalama fiyat açıklanabilir. Bu durumda temmuz 2023 ücret/maaş zamlarındaki etki kısmen ocak 2024 maaş zamlarında da kendini gösterir.”
“Mayıs ve haziran 2024’te enflasyon oranları yükselecek”
Doğalgaz hesabının enflasyonu düşürücü etkisinin azaldığına dikkat çeken Yılmaz, mayı 2024’te baz etkisiyle enflasyonun yükseleceğini söyledi:
“Kış döneminde ve mayıs 2024’e kadar doğalgaz kullanımı artarken, bedava doğalgazın mayıs 2023’teki gibi enflasyonu düşürücü etkisi azalmaya başlayacak. Ancak mayıs 2024 itibariyle TÜİK’in TÜFE bülteninde açıklayacağı doğalgaz ortalama metreküp fiyatı normale döndüğünde mayıs ve haziran 2024 enflasyon oranları (başka bir sübvansiyon uygulaması olmayacaksa) baz etkisiyle yükselecek.”
“Çalışan ve emeklilerin maaş zamları Temmuz 2024’te gecikmeli olarak telafi edilebilir”
“Bedava doğalgazın hayatımıza girip çıktığı dönemde sınırlı zamanda ve sınırlı düzeyde gerileme eğilimi gösteren enflasyon mayıs ve haziran 2024’te baz etkisiyle yükselirken, temmuz 2024’te çalışan ve emeklilerin ücret/maaş zamları da gecikmeli olarak telafi edilebilir hale gelecek.”
