Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), 2023’te 13’ü Gazze’de olmak üzere 45 gazetecinin mesleki faaliyetlerini yürütürken öldürüldüğünü açıkladı. Kuruluşa göre 1 Aralık itibarıyla tutuklu gazeteci sayısının 569’dan 521’e düşmesinde İran ve Türkiye’de yıl içinde gazetecilerin sürekli tutuklanıp tahliye edilmesinin etkisi var.
RSF, bu yıla ilişkin bilançosunda meslekleriyle açık bir bağlantı tespit edilemeyenlerle birlikte Gazze’de öldürülen habercilerin sayısının 56’yı bulduğunu kaydetti. Raporda gazeteci cinayetleri ve tutuklamalarında yüzde 8,4’lük bir düşüş olduğunu aktaran RSF, dünyada 54 medya temsilcisinin rehin, 84’ünün de kayıp durumda olduğunu açıkladı.
Christophe Deloire: “Gazze için UCM’ye başvurduk”
Bu yıl öldürülen 45 gazeteciden 23’ü çatışma bölgelerinde, bunlardan 17’si de İsrail-Hamas savaşı sırasında öldürüldü.
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, Gazze’de öldürülen 13 gazeteci için “Gazze’de gazeteciler, siviller olarak ağır bir bedel ödüyor” dedi:
“Görevleri kapsamında öldürülen gazetecilerin sayısının çok yüksek olduğunu görüyoruz: En az 13’ü küçücük bir bölgede can verdi. Durumun gerçekliğini ve gazetecilerin nasıl kasıtlı hedef alındığını tespit etmesi için Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) şikâyette bulunduk. Genelde ise çalışmaları sırasında ya da görevleri nedeniyle öldürülen gazetecilerin sayısında keskin bir düşüş saptandı: Bu düşüş uzun bir döneme yayılıyor. Neden mi? Haber merkezlerinde alınan güvenlik önlemleri, eğitim ve koruyucu ekipman tahsisi, dikkat, cezasızlıkla mücadelenin etkileri ve hükümetler arası kuruluşların faaliyetlerini sayabiliriz. Kuşkusuz STK’ların çalışmalarının da etkisi var.”
Türkiye ve İran’da gazeteciler sürekli tutuklanıp, bırakılıyor
RSF, 2022’de 569 olan tutuklu gazeteci sayısındaki düşüşü, İran ve Türkiye’de 1 Aralık itibarıyla geçen seneye göre daha az sayıda gazetecinin hapiste olmasıyla açıkladı. Türkiye’de geçen yıla göre tutuklu gazeteci sayısı 23, İran’da ise 24 azaldı.
Raporda Türkiye ve İran’da gazetecilerin yıl içinde sürekli tutuklanıp tahliye edildiği vurgulandı. 2023’de Türkiye’de 43, İran’da 58 gazetecinin yolu hapishaneden geçti.
Türkiye’de Kürt gazetecilerin iktidar için “özel hedef” teşkil ettiğini belirten RSF, 2023’te tutuklanan yedi gazetecinin 1 Aralık itibarıyla hâlâ hapiste olduğunu, bunlardan dördünün “tedbir amaçlı tutuklu” bırakıldığını açıkladı. RSF tutuklamalara ilişkin olarak, “Bu sayı, yıldırma amaçlı tutuklamalara yaygın şekilde başvurulduğunu gözler önüne seriyor” dedi.
Dünyada 67 kadın gazeteci tutuklu
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Raporda, dünyada 1 Aralık itibarıyla 67 kadın gazetecinin tutuklu olduğu, bunlardan sekizinin ise bu yıl cezaevine konulduğu vurgulandı.
Çin, Belarus ve Myanmar, kadın gazetecileri tutuklamada başı çekiyor. Çin’in hapiste tuttuğu 121 gazeteciden 14’ü, Belarus’un hapsettiği 39 gazeteciden 10’u kadın. Ortadoğu’da İran, kadın gazetecilerin en ağır baskılarla karşılaştığı ülkelerden.
RSF’ye göre dünyada gazetecilere verilen en ağır sekiz cezadan altısı kadınlara uygulandı. Myanmar’da Sai Zaw Thaike 20 yıl, Çin’de Xu Zhiyong 14 yıl, İran’da Niloofar Hamedi 13 yıl, Belarus’ta Maryna Zolatava ve Lioudmila Tchekina 12’şer yıl, İran’da Elaheh Mohammadi 12 yıl, Burundi’de Floriane İrangabiye 10 yıl ve Belarus’tan Valeriya Kastsiouhova 10 yıl hapisle cezalandırıldı.
İran’a Mahsa Amini’nin 16 Eylül 2022’deki ölümünün ardından etkinlik gösteren “kadın, hayat, özgürlük” hareketini haberleştirmekten tutuklanan 31 kadın gazeteciden beşi de halen hapiste.
54 rehin gazetecinin 38’i Suriye’de
Dünyada rehin tutulan 54 haberciye de değinen rapor, bu yıl kaçırılan yedi gazeteciden ikisinin halen kendilerini kaçıran örgütlerin elinde bulunduğuna işaret ediyor: Mali’de Saleck Ag jiddou ve Moustapha Koné, Fransız haberci Olivier Dubois’nın bu ülkede salıverilmesinden birkaç ay sonra 7 Kasım’da ülkenin kuzeyinde kaçırıldı.
Diğer rehin gazetecilerin 38’i Suriye’de, dokuzu Irak’ta, dördü Yemen’de, biri ise Meksika’da.
