Milli Eğitim Bakanlığı’nca (MEB) düzenlenen yeni müfredatta, ortaokullarda “görgü kuralları ve nezaket” dersi okutulacak. Ders kapsamında öğrencilerden, “selamünaleyküm” ve “elhamdülillah” gibi ifadeleri kullanmaları bekleniyor. Öğrencilere ayrıca edep ve sıla-i rahim gibi kavramlar da öğretilecek. Eğitim programı uzmanı Prof. Dr. Dilek Gözütok, dersin imamlar tarafından verileceğini belirterek, “Aceleyle çocuklardan başlanarak şeriatın istediği insan tipi oluşturulmaya çalışılıyor” dedi.
MEB müfredat çalışmaları kapsamında okutulacak bazı yeni derslerin programlarını yayımladı. Bu derslerden biri ortaokullarda seçmeli olarak okutulacak, “görgü kuralları ve nezaket” dersi. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından 24 Ekim 2023’te onaylanan bu derste, öğrencilerin iletişimde görgü kuralları ve nezaketin önemini fark etmeleri, ailede, okulda ve toplum içinde görgü kurallarına ve nezakete uygun davranış sergilemeleri amaçlandı.
“Görgü kuralları ve nezaket” dersinde dini örnekler, değerler, şahsiyetlerin davranışları anlatılacak. Derste, aile büyüklerinin her zaman ziyaret edilmesini gerektiği anlamına gelen “sıla-i rahim” kavramına değinilecek. Görgünün kültürel ve dini kaynaklardan beslendiği vurgulanacak. Buna istinaden de öğrencilere şu ifadeler öğretilecek:
“Merhaba, hayırlı sabahlar, tebrik ederim, selamünaleyküm, Allah razı olsun.”
Öğrencilere, yemek öncesi ve sonrasında da şu nezaket ve şükür ifadeleri anlatılacak:
“Elinize sağlık, ziyade olsun, besmele, elhamdülillah.”
Dersin içeriğini değerlendiren Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Programları Emekli Öğretim Üyesi ve Eğitim İş Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Fatma Dilek Gözütok, programın laik ve bilimsel değerlerden uzak olduğunu söyledi.
Bu çalışmanın, ihtiyaç analizi yapılmadan hazırlandığını dile getiren Gözütok, öğrencilerin bu içeriklerden olumsuz etkileneceğinin altını çizdi. Prof. Dr. Gözütok, dersin imamlar tarafından verileceğini söyledi, “Devletin resmi okullarında zorunlu din dersi, seçmeli din dersi, zorunlu seçmeli din dersi yetmiyor. Acele acele çocuklardan başlanarak şeriatın istediği insan tipi oluşturulmaya çalışılıyor” dedi.
“Öğrenciler sorgulayamayacaklar”
Milli Eğitim Şurası’nda, okul öncesi eğitimde din dersinin olması gerektiği yönünde önerilerin yapıldığını hatırlatan Prof. Dr. Gözütok, programda saygı, sevgi gibi güzel içeriklerden bahsedildiğini ancak daha sonra “hemhal olmak” gibi kavramlara yer verildiğini söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Matematik, kimya dinle anlatılacak duruma geldi. Biyolojiden evrim kuramı kaldırıldı. Tek elden yönetim olduğu için bu kararlar alınıyor. Ortaokul çağındaki çocuklar bu dersten olumsuz etkilenecek, öğrenciler sorgulama yapamayacaklar.”
Görgü kuralları ve nezaket dersi dokuz üniteden oluşuyor:
- Görgü ve nezaket
- Ailede görgü kuralları ve nezaket
- Okul ortamında görgü kuralları ve nezaket
- Toplum içinde görgü kuralları ve nezaket
- Kişilerarası ilişkilerde görgü kuralları ve nezaket
- Çevrede görgü kuralları ve nezaket
- Dijital ortamlarda görgü kuralları ve nezaket
- Farklı kültürlerde görgü kuralları ve nezaket.
“Görgü ve nezaket” ünitesinde, görgü, nezaket, zarafet, rikkat, saygı, sevgi, sabır, hürmet, edep, terbiye gibi kavramlara değinilecek. Derste, toplumsal, kültürel ve dini bağlamda tavsiye edilen görgü kuralları anlatılacak. Ayrıca görgü ve nezaketin kültürel ve dini kaynaklardan beslendiği vurgulanacak.
Gelenekte öne çıkan “hastası olan evin penceresinin önüne sarıçiçek konulması” ve “sadaka taşı” gibi görgü ve nezaket kuralları ele alınacak. Önemli şahsiyetlerin görgü ve nezaketle ilgili söz ve davranışlarından örnekler verilmesine özen gösterilecek.
“Ailede görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde, el, yüz, ayak, tırnak, ağız, diş ve saç temizliğinin önemi vurgulanacak. Bu çerçevede kültür ve medeniyeti oluşturan dini ve tarihi kişiliklerin öz bakım ve temizlikle ilgili söz ve davranışlarından örnekler verilecek. Aile ve ev içi mahremiyetin önemi vurgulanacak. Sıla-i rahim kavramına değinilerek aile büyüklerinin yalnızca özel günlerde değil, her zaman ziyaret edilmesi gerektiği belirtilecek.
Öğretmenlere, öğrencilere derste anlatmaları için yemek öncesi ve sonrasında “elinize sağlık, afiyet olsun, ziyade olsun, besmele, elhamdülillah” gibi nezaket ve şükür ifadelerinin öğretmesi önerilecek.
“Okul ortamında görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde de vatan, bayrak, milli marş, dil, din, ezan, kutsal kitap gibi değerlere saygı gösterilmesi gerektiği belirtilecek. Dini, tarihi ve kültürel alanlara, değerlere ve kişilere saygı gösterilmesinin gerekliliği anlatılacak. Kibar bir dil kullanma, iyi niyetle yaklaşma, etkin dinleme, selamlaşma, vedalaşma ve beden dili gibi konular işlenecek.
“Toplum içinde görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde ise başkalarının yanında gizli konuşmanın, sürekli kendinden bahsetmenin, karşısındakine söz sırası vermemenin ve konuşmayı gereğinden fazla uzatmanın nezaketsiz davranışlar olduğu anlatılacak. Bununla ilgili de geleneksel, kültürel ve dini referanslardan örnekler verilecek.
“Merhaba, hoşça kal, günaydın, hayırlı sabahlar, iyi akşamlar, geçmiş olsun, tebrik ederim, teşekkür ederim, selamünaleyküm, Allah razı olsun” gibi selamlaşma, tebrik ifadeleri anlatılacak.
“Kişiler arası ilişkilerde görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde de hemhal olmak, empati, diğerkâmlık kavramları üzerinde durulacak.
“Çevrede görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde öğrencilerin, çevresindeki canlılara ve genel olarak tabiata karşı nazik olmanın önemi anlatılacak, çevresindeki sorunlara yönelik projeler üretmesi istenecek.
“Dijital ortamlarda görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde, sesli aramalarda önce kendini tanıtma, görüşmelerde nazik bir dil kullanma, cevap verilemeyen aramalara kısa sürede geri dönme ve ısrarcı aramalardan kaçınmanın gerekliliği anlatılacak.
“Farklı kültürlerde görgü kuralları ve nezaket” ünitesinde ise Türk Cumhuriyetleri, İslam ülkeleri, Uzak Doğu ülkeleri gibi bölgelerden örneklerle dünyanın çeşitli yerlerindeki benzerlikler ve farklılıklar karşılaştırılacak.
