Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) liselerde yeni okutulacak “adabımuaşeret” dersi için kitap hazırlayan öğretmenlere uyarıda bulundu. Ders programının işlevsel uygulanması için öğretmenlerin dikkat etmesi gereken hususları sıralayan Bakanlık, öğrencilerin milli ve manevi değerleri kavramaları için kitap yazım sürecinde Kur’an-ı Kerim ve hadislere yer verilmesini istedi.
MEB okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde okutulacak derslerin bazılarının öğretim programlarını yayımlandı. Bunlardan biri de liselerde seçmeli olarak okutulacak “Adabımuaşeret dersi öğretim programı” oldu. Program, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 30 Ekim 2023 tarihli kararıyla onaylandı.
Programın amacı, “milli ve manevi değerlerini özümseyerek tutum ve davranışlarını bu istikamette şekillendiren adabımuaşereti gelecek nesillere de aktararak kültür aracılığı yapacak bireyler yetiştirmek” diye tanımlandı. Programa göre hedef, öğrencilerin adabımuaşerete uygun konuşması, giyinmesi ve davranması.
Bakanlık, dersin kitabını hazırlayan öğretmenlere birtakım uyarılarda bulundu. Buna göre öğretmenler, kitap yazım sürecinde adabımuaşeret ile ilgili yazılmış eserlere ve önemli kişilerin görüşlerine yer verecek.
Bakanlık, öğretmenlerden, kitap yazım sürecinde Kuran-ı Kerim ve hadislere de yer verilmesini istedi:
“Öğrencilerin milli ve manevi değerlerimizi kavramaları için konunun özelliğine bağlı olarak medeniyetimizin temel kaynaklarından Kur’an-ı Kerim ve hadislere kitap yazım sürecinde yer verilmelidir.”
Adabımuaşeret dersi öğretim programıyla öğrencilere kazandırılmak istenen alan becerileri şöyle:
* Kültür okuryazarlığı
* Eleştirel sosyolojik düşünme
* İletişim becerisi
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
* Sosyal farkındalık
* Dijital okuryazarlık
* Çevre ve iklim okuryazarlığı.
Adabımuaşeret dersi 7 üniteden oluşuyor:
- “Kültürden kavrama adabımuaşeret”, “Kişisel tutum ve adabımuaşeret”, “Ailede adabımuaşeret”, “Toplumda adabımuaşeret”, “İletişimde, teknoloji ve sosyal medya kullanımında adabımuaşeret”, “Doğal kaynakların kullanımı ve çevrenin korunmasında adabımuaşeret” ve “İş ve meslek hayatında adabımuaşeret”.
“Kültürden kavrama adabımuaşeret” ünitesinde, edep, görgü, terbiye, medenilik, sabır, zarafet ve nezaket kavramları örneklerle anlatılacak. İslamiyet öncesi dönemde, Türk İslam devletlerinde, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde Türk kültüründen adabımuaşeret örnekleri anlatılacak. Dede Korkut Hikâyeleri, Kutadgu Bilig, Divânu Lugati’t-Türk adlı eserlerde ve Türk tasavvuf kültüründe yer alan adabımuaşeret örnekleri karşılaştırılacak.
“Kişisel tutum ve adabımuaşeret” ünitesinde, güven duygusunun oluşturulmasında doğru sözlü olma, sözünde durma ve emanete sahip çıkmanın gerekliliği vurgulanacak. Kur’an-ı Kerim ve hadislerden örneklere yer verilecek. “Emr-i bi’l-maruf nehy-i ani’l-münker”, yani iyiliği emredip kötülükten sakındırma ilkesine değinilecek.
“Ailede adabımuaşeret” ünitesinde, ailede mahremiyetin gözetilmesinin önemi üzerinde durulacak. Kur’an-ı Kerim ve sünnette anne babaya hürmet ile ilgili örneklere yer verilecek.
“Toplumda adabımuaşeret” ünitesinde de köy, mahalle, site ve apartman komşuluğunda adabımuaşeretin önemi anlatılacak. Dini bayramlarla ilgili kabir, eş dost ve akraba ziyareti, izzet ve ikram; çocukları sevindirme, hediyeleşme gibi örf ve adetlerin önemi vurgulanacak.
“İletişimde, teknoloji ve sosyal medya kullanımında adabımuaşeret” ünitesinde ise çevrimiçi görüşmeler ve telefon görüşmeleri ile elektronik iletilerde dikkat edilmesi gereken hususlara örnek verilecek.
“Doğal kaynakların kullanımı ve çevrenin korunmasında adabımuaşeret” ünitesinde, Kur’an-ı Kerim ve hadislerde yer alan çevreyi korumaya yönelik örneklere yer verilecek. Tasarrufun doğal kaynakların kullanımı ve çevre açısından önemi üzerinde durulacak.
“İş ve meslek hayatında adabımuaşeret” ünitesinde ise, giyim kuşama özen gösterme, görüşmeye zamanında gelme, el sıkma, göz kontağı kurma ve beden diline önem verme, isimle birlikte saygı içeren hitap sözcükleri kullanma gibi davranışların önemi üzerinde durulacak.
“Bu metin eğitim programı değil”
Dersin içeriğini değerlendiren Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Programları Emekli Öğretim Üyesi ve Eğitim İş Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Fatma Dilek Gözütok, dersi yazanların program hazırlama yöntem ve tekniklerini bilmediğini söyledi.
Gözütok, hazırlanan metinlerde Temel Eğitim Yasası’na atıf yapıldığı ancak “laiklik”, “bilimsellik”, “Atatürk ilke ve devrimlerine uygunluk” gibi ilkelere uyulmadığını belirtti.
Programın geliştirme bilim alanı ilkelerine göre hazırlanmadığını, ihtiyaç analizi yapılmadığını, eğitim bilimleri terimlerinin yanlış kullanıldığını ve zorlamalı oluşturulduğunu dile getiren Prof. Dr. Gözütok şöyle devam etti:
“Konu alanı sosuyla ‘din’ öğretiliyor. Bu derslerin okullara atanan imamlar tarafından okutulacağı anlaşılıyor. Bu metin bir eğitim programı değildir. Bu ülkeye şeriatı getirmek için eğitim alanında cesurca büyük adımlar atılıyor. Programlarla şeriat değerleri eğitime yerleştirilmeye çalışılıyor. Yeni yeni disiplin alanı olmayan konularla İslam değerleri öğretilmeye çalışılıyor. Devletin resmi okullarında çocuklar, dönüştürülmeye çalışılıyor.”
“Çocuklar şartlanıyor, sorgulayamıyor”
Türkiye’de adabımuaşeret dersini verecek öğretmenlerin olmadığını anlatan Prof. Dr. Gözütok, felsefe, mantık grubu eğitimcilerinin norm fazlası olduğunu, birçoğunun emekliye ayrıldığını, istihdam edilmediğini vurguluyor.
Dinin öğrencilere korkutularak ve yanlış öğretildiğini dile getiren Prof. Dr. Gözütok, çalışmada yer alan bazı ifadelerin anlamını çocukların bilemeyeceğinin altını çizdi:
“Öğretilen dini içerikli kelimelerin anlamını çocuklar düşünmez. Ezberler. Çocukların sorgulaması engelleniyor, köreliyor.”
