Erzincan-İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nin etrafında biriktirilen toprak kaydı. Madenin işletmeci şirketi Anagold Madencilik, acil durum planının devreye alındığını açıkladı. Dokuz işçiden ise hâlâ haber alınamıyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise olaya ilişkin açıklamasında bin 708 personelin sahada görev yaptığını söyledi. Erzincan Barosu Başkanı Adem Aktürk ise olayla ilgili önce dört kişi gözaltına alındığını açıkladı. Akşam saatlerinde soruşturma sürerken altın madeni ocağını işleten şirkette yönetici ve idareci pozisyonunda çalıştığı öğrenilen yedi kişi gözaltına alındı. TBMM’de söz konusu maden faciasını araştırmak için komisyon kurulmasına verildi.
Editör: Cenk Narin / Berna Büyükbayrak
Haber: Gülseven Özkan/ Evrin Güvendik
Erzincan-İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nin etrafında biriktirilen toprak kaydı. Madenin işletmeci şirketi Anagold Madencilik, acil durum planının devreye alındığını açıkladı. Toprak kaymasının altında kalan dokuz işçiden ise hâlâ haber alınamıyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, olaya ilişkin son açıklamasında, “İnsan kaynakları ve personel açısından hiçbir ihtiyacımız yok. Yapılan tüm değerlendirmelerde aradığımız arkadaşların beşinin bir konteyner içinde yer aldığı üçünün bir araç içinde ve aynı bölgede yer aldığı, bir şoför kardeşimizin de kamyon içinde başka bir bölgede olduğu değerlendiriliyor” dedi.
Kütlenin 100 dönüme yayıldığını belirten Yerlikaya, “Bu kütle içinde bir avantajımız var. Araç içinde olan ve konteyner içinde olan demek bizim metal radar tespitleriyle birlikte bu kütleler üzerinde arama yapmaya başladık. Bu radar taramalarıyla bu araçlar ve konteynerle ilgili bir iz alır almaz oraya odaklanıp mesafe almak istiyoruz” diye konuştu.
Personellerin çalıştığı bölgede heyelan riskinin olmadığına dikkat çeken Yerlikaya, “Arama kurtarma çalışmalarının güvenliğinden taviz vermeden çalışmalara devam etmek istiyoruz. Duamız temennimiz güzel haber vermek” dedi.
Yerlikaya, olayda şirketin ihlalinin olup olmadığı konusunda idari ve adli soruşturmanın sürdüğünü dile getirdi, “Aramayı seri yapmamız lazım. Bunun için avantajımız, radarın derinliğine geldiği mesafede bunlara erişebiliriz. Gece-gündüz durmayacağız arama-kurtarma çalışmalarını sürdüreceğiz. Bölgede bin 708 personel görev yapıyor” diye konuştu.
Altı işçinin kimliği belli oldu
DHA’nın haberine göre toprak altında kalan altı işçinin kimlikleri belli oldu.
- Şaban Yılmaz
- Kenan Öz
- İbrahim Keklik
- Adnan Keklik
- Hüseyin Kaya
- Ramazan Çimen
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da bölgede çalışan ekiplerin sayılarının artırıldığını söyledi, “Erzincan İliç’te maden ocağında yaşanan toprak kayması sebebiyle toprak altında kalan dokuz kişi için olay yerine görevlendirilen ambulans sayısı 10’a, UMKE ekibi sayısı üçe çıkarıldı. Tam donanımlı Acil Müdahale Ünitesi kuruldu, 2 Acil Müdahale Aracı görevlendirildi” dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın X hesabından şu açıklama paylaşıldı:
“Toprak kaymasının hemen ardından bakanlığımız merkez ve il müdürlüğümüz denetim ekiplerini bölgeye ivedilikle sevk ettik. Toprak kayması sırasında akan malzemenin Fırat Nehri’ne ulaşmasının engellenmesi amacıyla Sabırlı Deresi’nin Fırat Nehri’ne ulaştığı menfezin kapaklarını kapattırdık.”
TBMM’de komisyon kuruldu
Ayrıca maden faciasını tüm yönleriyle araştırmak için TBMM’de araştırma komisyonu kuruldu.
“İşletme sahasında fay hattı var”
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası, konuyla ilgili internet sitesinde yazılı bir açıklama paylaştı. Açıklamada odanın daha önce söz konusu madenle ilgili bölgeyi incelediği ve işletme sahası içerisinde Munzur segmenti olarak tanımlanan bir fay hattının bulunduğunun tespit edildiği söylendi:
“Ancak bu fay hattının işletme projeleri hazırlanırken dikkate alınmadığı, hatta fayın inaktif olduğunun belirtildiği, hazırlanan atık depolama, üretim ve diğer tesis projelerinde 0.30 g ivme değerleri gibi düşük ivme değerleri baz alınarak proje hazırlandığı görülmüştür. Olası büyük bir depremde bu alanda bulunan tesislerin yıkılma riski taşıyabileceği ifade edilerek, hazırlanan ve işletilmekte olan atık depolama tesisi, üretim tesisleri ile açık kazı ve yığın liçi için gerekli tasarım parametrelerinin hem statik, hem de dinamik koşullar (açık ocakta patlama ile kazı yapılması nedeniyle) dikkate alınarak yeniden yapılması ve gerekli tedbirlerin alınması gerektiği ifade edilmiştir.”
Jeoloji Mühendisleri Odası‘nın açıklamasında yer alan söz konusu madenle ilgili cevaplanması gereken sorular şöyle:
- “İşletmedeki liç yığınlarının jeoteknik, hidrolojik ve hidrojeolojik faktörler birlikte dikkate alınarak etüdü ve buna dayalı şev ve döküm tasarımı yapılmış ve bunlara ilişkin raporlar hazırlanmış mıdır? Eğer bu etüt yapılmış ve raporları hazırlanmış ise, raporlarda önerilen tasarımın uygulanabilirliği nedir? Eğer bu etüt yapılmış ve raporları da tamam ve uygunsa, bu tasarım işletme tarafından hangi ölçüde dikkate alınmış ve uygulamaya geçirilmiştir.
- MTA Genel Müdürlüğü tarafından 2013 yılında hazırlanarak yürürlüğe giren Türkiye Diri Fay Haritasına göre Çöpler altın işletme sahası içinden geçen ve aktif olduğu belirtilen Ovacık-Malatya Fay Zonunun bir kolu olan ve İliç ile Ovacık arasında bulunan KB-GD doğrultulu Munzur Fay Segmentinin üzerinde paleosismoloji çalışması yapılıp, deprem üretme potansiyeli, tekrarlanma periyodu gibi parametreler konusunda herhangi çalışma yapılmış mıdır? Yapıldı ise işletme sahası içinde yer alan tesisler ile yığın liçi ve açık ocak işletme projeleri revize edilmiş midir?
- Çöpler altın madeni işletmesinde olası tehlikelere karşı “Acil Durum Planları” yapılmış mıdır? Yapıldı ise olası yığın liçi akması veya stabilite problemlerine karşı hangi önleyici tedbirler alınmıştır.
- 2022 Haziran ayında liç sahasının doğusunda, liç alanına siyanürlü çözelti taşıyan borularda yaşanan kırılma sonucu siyanürlü kimyasal çözelti, Sabırlı Deresi boyunca akmış, zehirli kimyasalların Karasu Nehrine ve üzerinde yer alan baraja ulaşmadığı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ifade edilerek, gerekli tedbirlerin alınması için geçici süre ile işletmede üretimin durdurulduğu kamuoyuna duyurulmuştur. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı alınan hangi tedbirleri yeterli görerek, işletmenin tekrar açılmasına onay vermiştir.
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı işletmede hangi sıklıkta “izleme ve kontrol” faaliyetini yürütmektedir? İzleme ve kontrol işlemleri kendi personeli eliyle mi?, yoksa firma tarafından ücreti ödenen kuruluşlar vasıtasıyla mı yerine getirmektedir?
- Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü yeterli jeolojik, jeoteknik, hidrolojik ve hidrojeolojik araştırma ve inceleme yapmadan bu tür işletmelerin açılmasına neden izin vermektedir. Ülkemizde kaç alanda maden işletmesinin atık barajı “aktif fay zonları” üzerinde veya yakınında yer almaktadır? Bu işletme sahalarında gerekli tedbirler alınmış mıdır?
- 02.2023 tarihinde Çöpler altın işletme sahasında yığın liç sahasında yaşanan akma sonucunda, akan malzeme Karasu Nehrine ve üzerinde yer alan baraja ulaşmış mıdır? Ulaştı ise siyanürlü kimyasallar ile liç edilmiş, içinde siyanürlü sıvı çözeltinin yanında bol miktarda zehirli ağır metaller de içeren malzemenin, alandan uzaklaştırılması için hangi tür önleyici tedbirler alınmıştır.”
Açıklamanın sonunda dere, göl, akarsu ve vadilerin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın gözetiminde zarar gördüğü söylendi:
“Yıkılanın sadece yığın liçi barajı olmadığı, gelecek on yıllarımızı da etkileyecek ve yeni çevre felaketlerine neden olacak bir yıkım olduğu unutulmamalıdır.”
Dört kişi gözaltına alındı
Maden faciasının ardından Erzincan Barosu Başkanı Adem Aktürk’ün verdiği bilgiye göre siyanürlü toprağın kaydığı bölgeden sorumlu dört kişi gözaltına alındı.
Medyascope muhabiri Gülseven Özkan’a konuşan Aktürk, “‘Taksirle ölüme sebebiyet’ suçundan dört şüpheli gözaltında. Avukat eşliğinde ifadeleri alınacak. Büyük ihtimal bilirkişi raporu alınacak, bu doğrultuda tutuklanacaklar. Gerçek sorumlular hakkında da yasal süreç derhal başlatılmalı ve maden kapatılmalı” dedi.
Yedi kişi gözaltına alındı
Cumhuriyet Başsavcılığınca başlatılan soruşturma sürüyor. Bu kapsamda altın madeni ocağını işleten şirkette yönetici ve idareci pozisyonunda çalıştığı öğrenilen yedi şüpheli akşam saatlerinde gözaltına alındı.
Çevreci Sedat Cezayirlioğlu gözaltına alındı
Daha önce olayın meydana geldiği madenle ilgili konuşan ve madeni “ikinci Çernobil” olarak tanımlayan çevreci Sedat Cezayirlioğlu da gözaltına alındı.
“Kirlilik tespit edilemedi”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre olay anından bu yana Sabırlı ile Çöpler dereleri ve Fırat Nehri’nde belirlenmiş noktalarda kontrollerin yapıldığını ve şu ana kadar bir kirliliğin meydana gelmediğini söylendi.
Anagold Madencilik’ten yeni açıklama: “Fırat Nehri’ne siyanür akışı yok”
Anagold Madencilik’in yayımladığı son açıklamada ise kazanın yığın liç alanının kaymasından kaynaklı olarak bir kazanın meydana geldiğini, konunun atık depolama havuzuyla ilgisinin bulunmadığını ve Fırat Nehri’ne herhangi bir siyanür akışının bulunmadığını söylendi:
“Anagold, kamuoyunu olayın detayları konusunda tamamen bilgilendirecek ve nedenlerini net bir şekilde açıklayacaktır. Ayrıca, benzer durumların önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması konusunda kararlıdır. Şirketimiz, işçi sağlığı ve güvenliğini her zaman en üst düzeyde tutmayı taahhüt etmektedir. Bu nedenle, yaşanan olayın nedenlerini tam olarak anlamak ve benzer durumların tekrarlanmasını önlemek için gereken tüm adımları atmaya kararlıyız.”
Şirketin hisseleri yüzde 50 değer kaybetti
SSR Mining ise olayın ardından üretimi askıya aldı. Şirket hisseleri ise yüzde 50 değer kaybetti. Şirketin açıklamasında “yığın liç pedinde meydana gelen büyük bir kayma” sonucunda üretimlerin askıya alındığı söylendi.
Tunceli Valiliği, Erzincan’a çıkışları yasakladı
Tunceli Valiliği’nin aldığı karara doğrultusunda Erzincan’a çıkışlar yasaklandı. Valiliğin açıklaması şöyle:
“5442 sayılı İl İdaresi Kanunun 11/C maddesinde kapsamında Erzincan ilinde meydana gelen toprak kayması olayı ile ilgili eylem ve etkinlik düzenlemek amacıyla kişilerin ve araçlarının, ilimiz sınırları içerisinden Erzincan iline çıkışlarının 14.02.2024 günü saat 00.01’den 18.02.2024 günü saat 23.59’a kadar ilgili mevzuat çerçevesinde kısıtlanması kararı alınmıştır. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”
İnsan Hakları Derneği’nin açıklamasına göre İliç’e gitmek isteyen İHD Dersim Şube Eş Başkanları Gürbüz Solmaz, Gönül Sonbahar ve İHD üyeleri Nilüfer Akdağ ve Gökmen Yeşil Tunceli valiliğinin kararı gerekçesiyle gözaltına alındı. Açıklamada “Tunceli Valiliği’nin almış olduğu bu hukuksuz kararının derhal kaldırılmasını İHD üye ve yöneticilerinin derhal serbest bırakılarak Erzincan-İliç’e gitmelerine izin verilmesini talep ediyoruz” denildi.
176 örgütten ortak açıklama
176 ekoloji örgütü, meslek odası, sendika, baro ve siyasi parti İliç’te yaşanan maden faciasıyla ilgili ortak açıklama yayımladı. Raporda iktidarın Anagold’un ortakları olan SSR Mining ve Çalık Holding’den yana tutum aldığı vurgulandı.
Açıklamada şöyle denildi:
“Anagold Türkiye’nin en büyük ikinci altın madeni olan Çöpler Kompleks Madeni’nde, Yukarı Fırat Su Havzası ve birinci derece fay hattı üzerinde bulunmasına rağmen, Avrupa’da yasaklanmış olan siyanür liçi uygulamaktadır. Tonlarca siyanür, sülfürik asit ve çok sayıda zehirli kimyasal kullanılan madende, yüzlerce futbol sahası büyüklüğünde açık atık havuzu, yığın liç alanı, pasa dağları ile bölgede erken ölümlere ve hastalıklara neden oldu. Madenin etkileri yüzünden zehirlenmeler ve ölümlerde artış her seferinde örtbas edildi! Dönemin Erzincan Savcısı İlhan Cihaner’in iddianamesinden öğrendiğimize göre şirket, bölgede bulunan tüm bürokratları rüşvetle susturdu!”
Açıklamada Anagold’un kapatılması gerektiği söylendi, “Ekoloji hareketinin yanıtı açıktır: Yaşanılan tartışmasız ekokırım olup doğaya, tüm canlılara ve insanlığa karşı kasıtlı olarak işlenmiş bir suçtur. Çöpler Altın Madeni ve Anagold şirketi acilen kapatılmalıdır. Suça ortak olan tüm kamu görevlileri ve şirket yetkilileri hakkında soruşturma açılmalı ve yurtdışına çıkış yasağı getirilmelidir” denildi.
TMMOB suç duyurusunda bulundu
TMMOB, Erzincan’da Çöpler Altın Madeni’nde meydana gelen ve 9 işçinin toprak altında kalmasına neden olan çökme sonrası, sorumlular hakkında suç duyurusunda bulundu. Dilekçede, şüpheliler hakkında gerekli soruşturmanın yürütülerek kamu davası açılması ve eylemlerine uyan suçlardan cezalandırılmaları talep edildi.
TMMOB tarafından savcılığa sunulan şikayet dilekçesinde Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile şirket yöneticileri ve yetkililerinin, maden sahasını denetimle görevli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü yetkilileri ve sorumlu çalışanlarının, projeye ilişkin ÇED, izin ve denetim süreçlerini yürüten önceki dönem ve mevcut Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı, ve yetkili Bakanlık personelinin, projeye ilişkin ÇED, izin ve denetim süreçlerini yürüten önceki dönem ve mevcut Erzincan Valisi ve valilik yetkililerinin, projeye ilişkin ÇED Olumlu kararı, izin, ruhsat süreçlerini yürüten diğer yetkililerinin cezalandırılması talep edildi.
