İklim Bütünlüğü Merkezi’nin (CCI) yayımladığı rapora göre plastik üreticileri, geri dönüşümün sürdürülebilir olmadığını 30 yıldır biliyor. Buna rağmen büyük petrol ve plastik şirketleri, geri dönüşümü uzun süredir teşvik ediyor.
Petrol ve gazdan oluşan plastik, geri dönüştürülmesi oldukça zor olan bir materyal. Plastiklerin geri dönüştürülebilmesi için tüm ürünlerin iyi sınıflandırılması gerekiyor. Farklı kimyasal içeriklere sahip plastikler aynı anda geri dönüştürülemiyor. Bu geri dönüşüm süreci ise birçok şirketi için maliyetli.
Geri dönüşümde bir diğer sorun da plastiklerin her kullanımda bozulması. Bu, herhangi bir plastiğin bir veya iki kez kullanılması gerektiğini gösteriyor.
İklim Bütünlüğü Merkezi’nin (CCI) raporuna göre büyük petrol ve plastik şirketleri, plastiğin geri dönüştürülmesinin hem ekonomik hem de teknolojik olarak sürdürülebilir olmadığını uzun yıllardır biliyordu. Buna rağmen bu şirketler geri dönüşüm kampanyalarına fon ayırmaya devam ettiler.
CCI başkanı Richard Wiles, şunları söylüyor:
“Şirketler, bizlere yalan söyledi. Bugüne kadar yarattıkları zararlar konusunda onları sorumlu tutmanın zamanı geldi.”
Plastik ve geri dönüşüm endüstrilerinin kısa öyküsü
Plastik üreticileri 1950’de üretimlerinin devamını sağlamak için yeni bir fikirle ortaya çıktılar: Tek kullanımlık plastikler.
Plastik Endüstrisi Topluluğu, 1956’daki konferansında tüm üreticilere açık çağrıda bulundu. Konferansta, plastik endüstrisinin hedefi “az maliyet, fazla üretim” olarak değerlendirilirken plastik kullanımının yaygınlaştırılması kararlaştırıldı. Günün sonunda tüm plastikler ise çöp kutularına gönderilecekti.
İlerleyen birkaç yılda üreticiler, plastiklerin gönül rahatlığıyla çöp torbalarına atılabileceğini veya yakılabileceğini anlattı. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) bazı eyaletler 1980’den itibaren plastik kullanımında kısıtlamalara gitmeye hazırlanırken plastik endüstrisi yeni bir çözüm önerisiyle geldi: Geri dönüşüm.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Ticaret örgütü Vinyl Enstitüsü’nün 1986’daki raporunda geri dönüşümün, plastik endüstrisinde kalıcı bir çözüm olamayacağı belirtiliyordu. Enstitü’nün kurucu başkanı 1989’da katılımcılara seslenerek, “Geri dönüşüm, katı atık problemimizi çözmek için kalıcı bir çözüm değil” dedi.
Bu açıklamalara ve raporlara rağmen Plastik Endüstrisi Topluluğu, 1984’te Plastiği Geri Dönüştürme Kurumu’nu kurdu. Bu kuruma petrokimya şirketleri de dahil oldu. İlerleyen günlerde plastik ve petrokimya endüstrisi geri dönüşüm kampanyasını ilerletmeye başladı.
Bir başka plastik endüstrisi grubu ise 1990’larda yeni bir kampanyayı yılın reklamı haline getirdi:
“Bir plastik şişe, tekrardan plastik şişe olarak size geri dönebilir.”
Tüm bu kampanyalar yürürken plastik endüstrisi sahipleri, geri dönüşüm kalıcı bir çözüm olamayacağını biliyordu. Yine de devam ettiler.
Exxon’da bir işçi 1994’te Amerikan Plastik Kurulu’na yaptığı konuşmada şunları söyledi:
“Plastiğin geri dönüştürülmesi fikrine tamamen bağlıyız ancak sonuçlarından memnun değiliz.”
“Giriştikleri iş tamamen dolandırıcılık”
CCI’nın raporu, plastik endüstrisinin geri dönüşüm kampanyalarına devam ederek insanları kandırmaya devam ettiğini öne sürüyor.
Wiles, “Plastik üreticilerinin giriştiği bu iş tamamen dolandırıcılıktan ibaret” diyor.
Rapor, insanların kandırıldığını iddia etse de endüstrilerin hukuku ihlal ettiğini söylemiyor. Yine de raporun yazarlarından bazıları, plastik ve geri dönüşüm endüstrilerinin tüketici haklarını ihlal ettiğini düşünüyor.
Plastik ve geri dönüşüm endüstrilerine karşı farkındalık artmaya başladı
Bir süredir plastik ve geri dönüşüm endüstrilerine yönelik yasal süreçler ilerletiliyordu.
ABD Kaliforniya Başsavcısı Rob Bonta, İki yıl önce fosil yakıt ve petrokimya endüstrileri hakkında “plastik kirliliğine neden olma” sebebiyle kamuya açık bir soruşturma başlattı. New York’ta da PepsiCo’nun “tek kullanımlık plastik” politikasına karşı bir soruşturma başlatıldı.
Bu raporla birlikte büyük petrol ve plastik endüstrileri de dahil olmak üzere geri dönüşüm endüstrilerine yeni yaptırımlar gelebilir.
Kaynak: Guardian
