Dermatoloji uzmanları Türkiye genelinde uyuz hastalığı vakalarının arttığını söylüyor. Uyuz hastalığına yakalanan E.A. Medyascope’a hastalığın kendisine kışlık alışverişi için mağazaya gittiğinde bulaştığını anlattı. Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gönül Ergenekon da denenen kıyafetlerin kişinin üzerinde yarım saat ve sıcak bir ortamda kaldığında uyuz parazitlerinin yerleşebileceğine dikkat çekerek “Mağazaların iade aldıkları kıyafetlere dikkat etmeleri gerekir” dedi.
Türkiye’de ikinci el eşya pazarlarına ve ikinci el eşyaların satıldığı uygulamalara çeşitli sebeplerden dolayı rağbet arttı. Covid-19 salgınıyla birlikte ise online alışveriş yaparak kıyafetleri deneyip geri iade edebilme gibi olanaklar çıktı. Dermatoloji uzmanları Türkiye genelinde uyuz hastalığı vakalarının arttığını söylüyor. Medyascope, giyilmiş kıyafetlerin uyuz hastalığı riskine etkisini Prof. Dr. Gönül Ergenekon’a sordu. Aralık 2023’te uyuz hastalığına yakalanan E.A., bu süreçte neler yaşadığını, tedavinin zorluklarını, iyileşmek için yaptığı masrafı ve hastalığın nasıl bulaştığını Medyascope’a anlattı.
Z kuşağı ikinci el kıyafet satın alıyor
ThredUp’un “2023 İkinci El Satış Raporu”na göre enflasyon sürdükçe ikinci elin cüzdandaki payının arttığı kaydedildi. Tüketicilerin yüzde 37’si geçen yıl hazır giyim bütçelerinin daha büyük bir kısmını ikinci ele harcadı. Tüketicilerin yüzde 94’ü enflasyonun günlük mali durumları üzerindeki etkisinden endişe duyuyor, yüzde 38’i ise son derece endişeli. Yüzde 63’ü enflasyona tepki olarak harcamalarını artırdı. Yüzde 42’si ikinci elin daha erişilebilir hale geldiğini söylüyor. Z kuşağının yüzde 30’u üst düzey markalara ulaşmak için ikinci el ürünleri tercih ediyor.
İkinci el kıyafet pazarının önümüzdeki dört yıl içinde 70 milyar dolara varması bekleniyor
Araştırmaya göre tüketicilerin yaklaşık yüzde 75’i geçtiğimiz yıl ikinci el kıyafet alışverişi yaptı. Yanı sıra değer ve sürdürülebilirliğe önem vermesiyle bilinen Z kuşağı arasında yeni ikinci el kıyafet satın alma alışkanlığı yükselen bir trende dönüşüyor. Z kuşağının yüzde 83’ü ikinci el kıyafet satın aldığını ya da almaya son derece sıcak baktığını belirtiyor. Rapora göre 2023’te 44 milyar dolara ulaşan ikinci el kıyafet pazarının önümüzdeki dört yıl içinde 70 milyar dolara varması bekleniyor.
Veriler Türkiye’de de ikinci el ürünlere talebin arttığını gösteriyor
İkinci el ürün satış platformu olarak Türkiye’de üç platform öne çıkıyor. Bunlardan ilki Trendyol çatısı altında faaliyet gösteren Dolap, Gardrops ve Modacruz. İkinci el ürün platformu Dolap’ın açıkladığı verilere göre kullanıcılara 2022 yılında yaklaşık 25 milyon ürün satıldı. Geçen yıl 1,3 milyon bireysel kullanıcı ilk kez Dolap üzerinden satış yaptı. Dolap’ın toplam satıcı sayısı 3,5 milyona ulaşırken, 2 milyon kişi ise hem alıcı hem satıcı olarak platformda yer aldı. Dolap’ta, kadın giyim ve aksesuar, bebek ve çocuk, ev ve yaşam, erkek giyim ve aksesuar, elektronik olmak üzere beş farklı kategori bulunurken, bu kategoriler arasında 2022 yılının lider kategorisi “Kadın Giyim ve Aksesuar” oldu.
Statista’nın Aralık 2023’te yayımlanan araştırmasına göre Türkiye’de belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda ikinci el malların perakende satışından elde edilen toplam değer, analiz edilen 2010-2022 döneminde yüzde 789 arttı. 2022 yılında satışlardan elde edilen toplam değer, gözlemlenen zaman çizelgesinde kaydedilen en yüksek değer olan 2,3 milyar Türk lirası olarak kaydedildi.
“Uykumda kaşınan bir yerimi neredeyse yırtmışım, o zaman ciddiyeti anladım”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Medyascope, 17 Aralık 2023 tarihinde uyuz hastalığı tanısı konan E.A.’ye ulaştı, E.A. hastalığının tedavisi ve süreçlerini anlattı. Uyuz hastalığının ilk bulaştığında kaşıntı yapmadığını bu yüzden anlaşılmadığını belirterek doktorun kendisine iki, üç hafta boyunca uyuz hastalığı parazitinin cildinde olma ihtimali olduğunu söylediğine dikkat çekti:
“Cildim çok alerjik olduğu için ilk başta alerjik reaksiyon sanmıştım ondan dolayı da doktora gitmekte biraz geciktim. Uykumda kaşınan bir yerimi neredeyse yırtmışım. O zaman ciddiyeti anladım.”
“Devlet hastanesi cildiye doktoruna randevu vermediği için özel hastaneye gittim”
Kaşıntılarının başladığı evrede devlet hastanesinden randevu almaya çalıştığını söyleyen E.A., “Devlet hastanesi cildiye doktoruna maalesef randevu vermiyor. Mecbur özel hastaneye gittim. İyi ki gitmiştim çünkü basit bir kaşıntı değilmiş” dedi.
“Psikolojim mahvoldu”
E.A., tedavi sürecinin çok zorlu olduğunu vurgulayarak süreci şöyle anlattı:
“Doktorun verdiği hap ve kremler vardı. Haftada bir kez kilonuza göre almanız gereken bir hap var. Ben beş tane aldım iki hafta kullandım. Üç gün duş almadan kullanmak gereken kükürtlü bir krem var. Çamur gibi yapış yapış ve çok kötü kokuyor. Odamda kendimi izole ederek kullandım. O üç gün çok kötüydü. Psikolojim mahvoldu o halde. İlacın kokusu hâlâ burnuma gelir. Duş almadan önce tüm evi sirkeyle temizledim. Çarşaflarımı attım, kıyafetlerimi yıkayıp ütüledim. Sonra duş aldım. Kaşıntı çok arttı. Hastaneye gittim doktor iğne verdi. İğne iyi geldi. Üç gün boyunca da kaşınan yerlerime sürdüğüm bir krem vardı. Sonra bir üç gün daha o çamurlu kremi yapmam gerekiyordu ama yapmadım çünkü dediğim gibi korkunç bir krem. Kaşıntılar devam etti azalarak, sonra bitti.”
“İnternette hastalıkla bir yıl kadar uğraşanları da okuyunca hiç geçmeyecek sandım”
E.A., uyuz hastalığının tamamen iyileşmesinin bir ay aldığını söyleyerek “Hastalığın geçtiği çok anlaşılmıyor çünkü kaşınmaya devam ediyorsunuz” dedi. Bir ay boyunca hep evde kaldığını ve kimseye dokunmadığını belirten E.A. “Sürekli ilaç kullandım ve kullandığım tablet bende çok şiddetli baş dönmesi ve ateş yaptı. İnternette hastalıkla bir yıl kadar uğraşanları da okuyunca hiç geçmeyecek sandım” diye konuştu. E.A. uyuz hastalığının ismi geçtiğinde hâlâ psikolojik olarak kaşındığına değinerek “Ne zaman küçük bir kaşıntı yaşasam panik yapıyorum” dedi.
“Bana kışlık alışverişi için mağazaya gittiğimde bulaştı”
Doktorun uyuz hastalığını nereden ve neden bulaştığını bulabilmek için kendisine birtakım sorular sorduğunu belirten E.A, “Bana sorduğu sorular, ‘Geçtiğimiz haftalarda başkasının kıyafetini giydin mi’, ‘Birinin yatağında ya da koltuğunda oturdun mu’ gibi sorulardı. Temas yoluyla da geçiyor diye biliyorum ama kesinlikle kolayca kıyafetlerden bulaşıyor. Bana kışlık alışverişi için mağazaya gittiğimde bulaştı çünkü kimsenin kıyafetini giymem, yatağında da yatmam” diye konuştu.
“SGK tableti karşılamıyor, kremin ise iki tüpünü karşıladı”
Tedavi boyunca birden fazla ve çeşitte ilaç kullandığını belirten E.A. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) İvermektin etkin maddesini içeren tableti karşılamadığına dikkat çekti:
“En etkili olan da o. Kullandığım kremlerinse tanesine göre karşılıyor. Mesela kullandığım kremin iki tüpünü karşılıyor, bana vücudum daha yapılı olduğu için üç tüp gerekiyordu. Toplam harcamam 1000 TL’ye yakın oldu. Tablet ilacı tekrar almam gerekecekti ama bana ilacı kullanmış başka biri kendisinde fazladan olduğu için gönderdi sağolsun.”
“Dışarıda kıyafet denemiyorum artık, internetten aldığımı da giymeden yıkayıp ütülüyorum”
İyileştikten sonra kimsenin kıyafetini giymediğini mont dahi almadığını belirten E.A. “Dışarıda kıyafet denemiyorum artık. İnternetten alıyorum onları da giymeden önce yıkayıp ütülüyorum” diye konuştu. E.A, online alışverişte denenmiş ve iade edilmiş kıyafetlerin hijyenik olmadığını ve markaların da bu konuda önlem almadığını düşündüğünü belirterek “Denenmemiş olsa bile kıyafetler kesinlikle alındığında yıkanmalı ve ütülenmeli” dedi.
“Maalesef mağazalarda denenmiş kıyafetler de tekrar askıya geri giriyor”
Son zamanlarda alıcısı artan ikinci el kıyafetlerin uyuz hastalığı riskini artırdığını düşünen E.A. “İkinci el kıyafetler zaten denenmemeli. Alınsa bile yıkanmalı. İkinci eli geçtim maalesef mağazalarda denenmiş kıyafetler de tekrar askıya geri giriyor. Kimin mikrobu, kimin virüsü bulaşır belli değil” diye konuştu.
Ergenekon: “Denenen kıyafetler üzerinizde uzun süre ve sıcakta kaldıysa uyuz parazitleri yerleşebilir”
Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gönül Ergenekon, hem giyim mağazalarında ve online alışverişte kıyafetleri deneyip geri iade etmenin hem de ikinci el giyim eşyaları satın almanın uyuz hastalığı riskini artırması etkisi üzerine Medyascope’a konuştu.
Ergenekon, mağazada, online alışverişte ya da ikinci el giyim eşyalarında satın alınan kıyafetin bir, iki dakika içerisinde ve serin bir yerde denendiğinde sorun olmadığına dikkat çekerek “Eve gidip yarım saat, bir saat biraz da sıcakta üzerinizde kaldıysa Sarcoptes scabiei denilen parazitler hemen yerleşir ve çabuk da ölmezler” dedi.
“Mağazaların iade aldıkları kıyafetlere dikkat etmeleri gerekir”
İade edilen kıyafetin 24 saat geçmeden anında bir başkasına satıldığı durumda parazitin yayılacağını belirten Ergenekon, şunları söyledi:
“Onun için mağazanın tabii ki iadeyi aldıklarında dikkat etmeleri gerekir çünkü ne kadar giymiş, ne kadar üstünde kalmış, ne zaman iade etmiş, iadesinden ne kadar zaman geçmiş önemli. Bu parazitler bir şekilde yine beslenecek. İade edilen kıyafet uzun bir süre kaldığında parazit beslenemediği zaman gider ama çok kısa bir sürede değişirse tabii tekrar bulaşabilir.”
Ergenekon, uyuz hastalığı tespit edilen kişiyle birlikte bütün ailenin “Bende yok” demeden tedavi edilmesi gerektiğine değinerek “Şunu da söyleyeyim çok yıkananlarda belirtiler çok hafif görünüyor. Bazı insanların biyolojik cevapları farklı olabilir. Örneğin kendi taşıdığını bulaştırıyor ancak belirtileri kendisinde görünmeye biliyor” dedi.
“Uyuz hastalığının son zamanlarda arttığını gözlemliyorum”
Uyuz hastalığında çok dikkatli olmak gerektiğini belirten Ergenekon, uyuz parazitlerinin çocuklarda saçın içinde bile olabildiğini söyledi. Hastalığın temiz-pis ayrımı yapmadığını söyleyen Ergenekon, “Uyuz hastalığının son zamanlarda arttığını gözlemliyorum, çoğu kişi ‘Kaşıntım var’ diye geliyor çünkü bu bulaşıcı bir parazit. İnsanlar yakın ve kalabalık ortamlarda çok bulunuyor. Sadece Türkiye’de değil dünyada da arttı” diye konuştu.
“Ailede bir kişide varsa bile ‘Bende yok’ dememeli”
Ergenekon, alınması gerekilen tedbirleri, “Kıyafetlerin 50-60 derecede yıkanmalı ve iyice ütülenmeli. Çarşaflar bu aralar çok sık değiştirilmeli, iyice temizlenmeli. Ailede bir kişide varsa bile ‘Bende yok’ dememeli” diye açıkladı.
