Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in fosil yakıt şirketlerinin reklamlarını yasaklama çağrısının ardından medya endüstrisi ve teknoloji firmalarında bir sessizlik hakim. Dünya genelinde fosil yakıt şirketlerinden reklam almayı bırakan az sayıda medya varken birçok kuruluş bu konuda sessiz kalmaya devam ediyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, 5 Haziran Çarşamba günü Dünya Çevre Günü nedeniyle yaptığı konuşmasında insan sebepli iklim krizinin yıkıcı etkilerinden kurtulmak için fosil yakıt şirketlerinin reklamlarının yasaklanması gerektiğini söyledi.
Guterres kömür, petrol ve gaz şirketlerinin on yıllardır gerçeği çarpıtarak toplumları kandırdığını belirterek fosil yakıt şirketlerini “iklim krizinin mafya babaları” olarak nitelendirdi. BM Genel Sekreteri, “Nasıl sağlığa zararlı olduğu için tütün ürünlerinin reklamları yasaklandıysa aynısı fosil yakıt şirketlerine de uygulanmalı” dedi.
Guterres’in açıklamasından sonra Guardian fosil yakıt endüstrisinden reklam alan 11 büyük medya kuruluşu ve teknoloji firmasıyla iletişime geçti. Guardian, Guterres’in açıklamasından sonra kurumun fosil yakıt endüstrisinden aldıkları reklamlar hakkında bir değişikliğe gidip gitmeyeceğini öğrenmeye çalıştı. Guardian’ın ulaştığı 11 kuruluşun yalnızca ikisi yorum yapmayı kabul etti.
Büyük medya kuruluşlarından Guardian 2020’de, Vox 2021’de ve Le Monde ise geçtiğimiz yıl petrol ve gaz şirketlerinden reklam almayı bırakacağını duyurmuştu. Ancak birçok medya kuruluşu hâlâ fosil yakıt endüstrisinden reklam almaya devam ediyor. Bunlar arasında Washington Post, Reuters, Politico, Axios, MSNBC ve CNN bulunuyor.
Medya kuruluşları neler söylüyor?
Guardian’ın talebi üzerine yorum yapmayı kabul eden Politico, kurumun çok geniş yelpazeye sahip bir reklam ağı olduğunu belirtiyor. Buna fosil yakıt endüstrilerinin yanı sıra iklim aktivisti organizasyonlarının veya yenilenebilir enerji sektörünün reklamlarının da dahil olduğunu vurguluyor.
Politico sözcüsü ayrıca reklamlar, sponsorlu içerikler ve haberler arasında çok net çizgiler çekildiğinin altını da çiziyor. Dolayısıyla herhangi bir reklam şirketinin Politico’nun editöryal çizgisini değiştirmeyeceğini vurguluyor.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) medyası son yıllarda ekonomik sorunlarla boğuşuyor. Haberlere tıklanma oranları düşerken aynı zamanda arama motorunda haberlerin görünürlüğünün azalması birçok kuruluşun kaynaklarını azaltıyor. Bu da medya kuruluşlarını reklam almaya itiyor.
Harvard Üniversitesi’nde profesör Naomi Oreskes ise “Medya kuruluşlarının en temel görevinin iyi olan bilgileri insanlara iletmek” diyor. “Bunun kolay olmayacağını ben de biliyorum” diyen Oreskes, acı gerçeklerle yüzleşilmesi gerektiğini söylüyor.
Geçtiğimiz son 10 yılda akademisyenlerden gazetecilere çok geniş bir çevre fosil yakıt şirketlerinin küresel ısınmadaki katkısını ortaya çıkarıyor. Öte yandan bazı gazeteciler bu endüstrilerin küresel ısınmadaki paylarını bildiklerini ve iklim şüpheciliğini yayacak reklamlar ortaya atarak dezenformasyon yaydığını da gösteriyor.
Washington Post, The New York Times, Reuters, Axios, Bloomberg, National Public Radio, CNN ve MSNBC temsilcileri Guardian’ın sorularına yanıt vermedi.
Teknoloji firmaları neler söylüyor?
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Fosil yakıt endüstrisi ayrıca büyük teknoloji şirketlerinin en büyük finansörü. Özellikle Google, Facebook ve Instagram’da fosil yakıt endüstrilerinin reklamını görmek mümkün.
Instagram ve Facebook’un çatı şirketi Meta, Guardian’ın sorularına cevap vermeyi reddetti.
Google 2022’de iklim şüpheciliğini artıran reklamları yasaklayacağını açıklamıştı. Google’ın temsilcilerinin Guardian’a gönderdiği e-postada şu ifadeler yer alıyor:
İklim krizi inkar politikamızı ve parametrelerini oluştururken, aralarında Birleşmiş Milletler Hükümetler Arası İklim Değişikliği Değerlendirme Raporları Paneli’ne katkıda bulunan uzmanların da bulunduğu iklim bilimi konusunda yetkili kaynaklara danıştık. Genel olarak konuşursak, firmamızda belli türde bir reklamı engellemiyoruz.”
Google’ın bu yaptığı açıklama, fosil yakıt endüstrisinin reklamlarını yasaklamadıklarını gösteriyor.
Peki hükümetler ne tepki veriyor?
Bugüne kadar çok az sayıda ülke fosil yaktı endüstrisinin reklamlarını yasakladı. Fransa 2022’de “bazı fosil yakıt ürünlerinin” reklamlarını yasakladı. Benzer bir yasa Kanada ve İsralnda’da da uygulamaya kondu.
Amsterdam, 2020’de fosil yakıt endüstrisine reklam yasağı koyarak bunu gerçekleştiren ilk ülke oldu. İskoçya Başkenti Edinburgh ve Birleşik Krallık’taki Sheffield da buna benzer bir karar aldı.
Bu yıl ayrıca İngiltere de ekoloji terimlerini kullanarak halkı yanlış yönlendiren bazı reklamları yasaklama kararı aldı.
Kaynak: Guardian
