Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre (Human Rights Watch) Çin, Sincan’daki yüzlerce köyün ismini değiştirdi. Örgüt, Çin’in bu hamlesinin “Müslüman Uygur kültürünü yok etmek” amacıyla yapıldığını söyledi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün yayımladığı yeni rapora göre Çin yönetimi, Sincan’daki Uygurların dini, tarihi veya kültürüyle ilgili isimler taşıyan yüzlerce köyün adını 2009-2023 arasında değiştirdi.
Araştırma, Çin’in kendi yayımladığı verilere dayanıyor. Çin Ulusal İstatistik Bürosu’nun internet sitesinde yayımlanan verilere dayanan araştırmada araştırmacılar, Sincan’daki köylerin 14 yıl boyunca kaydedilen isimlerini inceledi.
Bu süre zarfında Sincan’daki 25 bin köyden üç bin 600’ünün ismi değiştirildi. Bu verilere göre “sultan,” “türbe” ve “hoca” gibi kelimeler bölge isimlerinden çıkarıldı ve yerlerine “uyum” ve “mutluluk” gibi isimler koyuldu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, bu değişikliklerin büyük kısmının “sıradan bir değişiklik” gibi göründüğünü söylüyor ancak bu değişikliklerin yaklaşık beşte biri Uygur dini, kültürü veya tarihiyle ilgili referansları ortadan kaldırdı.
Çin’deki Uygur Müslümanlarının çoğu ülkenin kuzeybatısındaki Sincan, Çinghay, Gansu ve Ningşia gibi bölgelerde yaşıyor.
İsim değişikliklerinden bazı örnekler
Raporda öne çıkan örneklerden biri Sincan’ın güneybatısında bulunan Akto ilçesindeki Akmescit köyü. Akmescit köyünün ismi 2018’de “Birlik köyü” olarak değiştirildi.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Bir diğer değişiklik ise Kaşgar şehrinde bulunuyor. Adını 13. yüzyıl Pers şairi Kutub el-Din el-Şirazi’nin türbesinden alan Kutpidin Mazar köyü, 2018’de “Gül Çiçeği köyü” olarak kayıtlara geçti.
Çin hükümeti ayrıca sufi öğretmenlerin isimlerini içeren köyleri de değiştiriyor. Buna örnek olarak Aksu şehrindeki Hoca Erik köyünün ismi 2018’de Söğüt köyü olarak değiştirildi.
Bazı köyler ise adını Uygur çalgılarından alıyor. Örneğin Sincan’daki Karakaş ilçesindeki Dutar köyü. Dutar köyünün ismi 2022’de Kızıl Bayrak köyü olarak değiştirildi.
Kaynak: BBC
