Dünyada en çok kullanılan sosyal medya platformlarından Instagram’a, Türkiye’de erişim engeli getirildi. Erişim engellinin nedeni hakkında yetkililerden henüz resmî bir açıklama gelmedi. İfade Özgürlüğü Derneği’nin kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz, erişim engelini ve olası gerekçe ile sonuçlarını Medyascope’a değerlendirirken “Ticari anlamda erişim engeli büyük kayıp” dedi.
Türkiye’deki Instagram kullanıcıları, platforma erişim sağlamada sorunlar yaşıyor ve uygulama güncellenmiyor. Bu erişim engelinin nedeni hakkında yetkililerden resmî bir açıklama gelmedi. Medyascope’un BTK (Bilgi Teknolojileri Kurumu) yetkililerinden edindiği bilgiye göre Instagram, “Atatürk’e hakaret”, “kumara ve uyuşturucuya yönlendirme”, “çocuğa yönelik cinsel istismar” gibi benzeri katalog suçlar nedeniyle kapatıldı. Instagram’a erişim engeli getirildiğini, İfade Özgürlüğü Derneği sosyal medya hesabından saat 06:33’te X üzerinden paylaştı.
Erişim engelinin ardından İfade Özgürlüğü Derneği’nin kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Medyascope’a konuştu. Sosyal anlamda sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada milyarlarca kullanıcısı olan bir platforma, gece yarısında tüm Türkiye uyurken ve kamuoyuna bilgi vermeden yapılan müdahalenin keyfi olduğunu söyleyen Akdeniz, “Bu aynı zamanda ağır bir sansürdür. Millî güvenlik, kamu düzeninin korunması, Atatürk’e hakaret gibi sosyal medyada çeşitli gerekçelerden bahsediliyor. Henüz ortada bir karar olmadığı için gerekçesini bilmiyoruz. Gerekçesi ne olursa olsun, bu kabul edilebilir bir müdahale değil.” dedi.
“Ticari anlamda da erişim engeli büyük kayıp”
Instagram’ın sadece sosyalleşmek için kullanılmadığını, aynı zamanda e-ticaret platformuna da dönüştüğünü hatırlatan Akdeniz, “Kullanıcılar alışveriş yapabiliyor. Platformda ciddi bir reklam da dönüyor. Dolayısıyla platformun ticari anlamda da bir önemi var. O nedenle her anlamda uygulamanın engellenmesi büyük bir kayıp. Umarım Wikipedia’da olduğu gibi bu engelleme uzun yıllar sürmez. Şimdilik sürecin kısa mı yoksa uzun mu olacağını değerlendirmek zor çünkü BTK’nın aldığı kararın gerekçesi bilinmiyor” dedi.
“AB ülkelerinde bu yapılan akla bile gelebilecek bir şey değil”
Türkiye’nin üyesi olduğu Avrupa Konseyi ve üyesi olmaya çalıştığı Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde bu yapılanın akla bile gelebilecek bir şey olmadığını dile getiren Akdeniz, “Ama tabii biz Türkiye’de Twitter, Wikipedia, yakın zamanda Wattpad’in erişime engellendiğini biliyoruz. Dolayısıyla bana şaşırdınız mı diye sorarsanız, şaşırdığımı söyleyemem” dedi. Bu engellemenin Türkiye’nin dış ilişkilerine ve demokratikleşme sürecine zarar verebileceğini söyleyen Akdeniz, en kısa sürede bu yasaktan vazgeçilmesini umduğunu söyledi.
“Engel gerekçesi gün içinde belli olur”
Engelin BTK üzerinden yapıldığını belirten Akdeniz, gerekçe olarak iki ihtimalin olabileceğini söyledi.
Birinci ihtimalin 5601 sayılı yasanın sekizinci maddesinde yer alan kumar oynanması, müstehcenlik, fuhuşa teşvik, Atatürk’e hakaret gibi katalog suçların gerekçe olarak gösterilmiş olabileceğini söyleyen Akdeniz şöyle devam etti:
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
“Aynı yasadaki 8/A maddesine dikkat çeken Akdeniz, “Bu madde kamu düzeninin ve millî güvenliğin korunması için kullanılıyor. Wikipedia, geçen sene Ekşi Sözlük, Oda TV, JİN News, Sendika.org, bu madde kapsamında engellenmişti. Dolayısıyla benim tahminim ve görüşüm 8/A maddesini işlettiler.”
Eğer 8/A maddesine istinaden erişim engeli getirildiyse, talebin ya Cumhurbaşkanlığı’ndan ya da yasada belirtildiği gibi ilgili bakanlıklardan gelmiş olması gerektiğini söyleyen Akdeniz, durumun böyle olması halinde 24 saat içerisinde Sulh Ceza Hakimliği onayına sunulması gerektiğini ekledi.
Eğer katalog suçlar, yani 8. maddeye istinaden erişim engeli getirildiyse de hâkim onayı şartı olmadığını ve sadece BTK kararı ile engelleme yapılmış olacağını dile getiren Akdeniz, hangi maddeye istinaden engel getirildiğinin gün içinde netleşmesini beklediğini söyledi.
Erişim engelinin cuma gününe denk geldiğini, bu nedenle hafta sonu boyunca engel kaldırılmazsa hukuki mücadelenin pazartesi günü başlatılacağını söyleyen Akdeniz, engel devam ederse kendilerinin de kullanıcı sıfatıyla bu duruma itiraz edeceklerini belirtti.
