Kritik Ekonomi (1) | Prof. Dr. Volkan Demir: “2025 bütçesinden de vergide adalet çıkmadı”

Medyascope’un yeni programı Kritik Ekonomi, bütçe kanunu teklifiyle yayın hayatına başladı. Özgecan Özgenç’in konuğu olan Prof. Dr. Volkan Demir “Vatandaş haksız kazancın vergilendirilmesini beklerken, piyango yine dar gelirliye çıktı. 2025 bütçesinden de vergide adalet çıkmadı” dedi. 

Kritik Ekonomi, gündemi bütçeyle açtı  Yeni programımız Kritik Ekonomi, iki haftada bir ekonominin gündeminde olan biteni değerlendirmek üzere karşınızda olacak. Medyascope Haber Müdür Yardımcısı Özgecan Özgenç, ekonomist, akademisyen, siyasetçi konuklarıyla gelişmeleri değerlendirecek. 

Kritik Ekonomi’nin ilk bölümünde Galatasaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı ve aynı zamanda CHP’nin gölge Ticaret Bakanı Prof. Dr. Volkan Demir, 2025 bütçe kanunu teklifinin detaylarını Medyascope için yorumladı. Bütçenin gelir ve gider kalemleri üzerinde duran Demir “2025 bütçesinden de vergide adalet çıkmadı” dedi.

Bütçe kanunu teklifi neyle geldi?

2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, dün (17 Ekim) Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın teklife ilişkin sunumunun ardından bütçe cetvelleri de açıklandı. Buna göre, 2025 yılı bütçesinde giderlerin 14 trilyon 731 milyar lira, gelirlerin ise 12 trilyon 800 milyar lira olacağı öngörüldü. Bu durumda bütçe açığı 1 trilyon 931 milyar lira olacak. Bütçenin gelir kalemlerinin 12 trilyon 651 milyar lirasını vergi gelirleri oluşturdu.

“2025 bütçesi esnafın kepenk kapatmaya, dar gelirlinin geçinememeye devam etmesi demek”

Demir, 2025 bütçesini anlamak için ilk olarak 2024 bütçesini değerlendirmek gerektiğini vurguladı: 

“Dar gelirli zorlandı. Asgari ücrete ‘Gerekirse dört kez zam yaparız’ dediler, ara zammı bile yapmadılar. Kurlar istediği seviyede olmayan ihracatçı zorda. Mavi yakalı, beyaz yakalı da zorda. Maaşları, sabit gelirleri ne kadar olursa olsun, hiç kimse 2024 bütçesinden mutlu olmadı. Beklenen o ki, 2025 bütçesinden de mutlu olmayacak. Çünkü 2025 bütçesi esnaf için kepenk kapatmaya, kobi için şirket kapatmaya devam, ihracatçı için işi yavaşlatmaya ya da bırakmaya devam, dar gelirlinin ve sabit gelirlinin geçinememesine devam edeceği anlamına geliyor.”

2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi için temsili “bütçe bağlama töreni”

“Beklenen enflasyondan zam verilmesi planlanıyor, bu çok büyük bir adaletsizlik”

Bütçe kanun teklifinin, Orta Vadeli Program’dan (OVP) farklılaşmadığına değinen Demir, 2025 yılı için enflasyon tahminin OVP’de önceki yıl yüzde 15,2 iken, bu yıl yüzde 17,5’e çıktığını hatırlattı. Demir, OECD ve IMF’nin tavsiye raporlarına göre “beklenen enflasyona göre ücret artışı” olabileceği konusunda uyardı:  

“Mehmet Şimşek’in kafasındaki şey ortaya çıkıyor. Sabit gelirlilerin, asgari ücretlilerin, kamu çalışanlarının maaş zammının yüzde 17,5 çevresinde dolaşacağını tahmin ediyoruz. Aksi takdirde parasal sıkılaşmanın anlamının olmadığını söylüyorlar. Kiranız, gıda harcamalarınız yüzde 65-70 artarken, ücretinizin zammı yüzde 17,5 baz alınarak hesaplanacak. Beklenen enflasyondan zam verilmesi çok büyük bir adaletsizlik. ”

“Vatandaş haksız kazancın vergilendirilmesini beklerken, yine piyango dar gelirliye çıktı”

Cevdet Yılmaz’ın aktardığına göre, 2025’te Gelir Vergisi 2 trilyon 130 milyar lira, Kurumlar Vergisi 1 trilyon 637 milyar lira, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)  2 trilyon 121 milyar lira, Katma Değer Vergisi (KDV) 3 trilyon 599 milyar lira olarak tahsil edilecek. Demir, toplamda 12 trilyon 651 milyar lira olan vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin payına dikkat çekti. En büyük vergi geliri olarak ÖTV ve KDV’nin toplam gelirin yaklaşık yüzde 52’si olduğunu vurgulayan Demir “Bunlar herkesin eşit ödediği bir vergi türüdür. Diğer kalemleri de eklediğimizde yaklaşık yüzde 70’ini dolaylı vergileri oluşturuyor” dedi. 

Bütçe kanunu teklifiyle vergide adalet sağlanıyor mu?

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “vergide adalet” söylemlerine değinen Demir, şöyle devam etti: 

“Vergide adalet söyleminin arkasından beyana dayalı vergilendirme sistemini güçlendirmesini beklersiniz. Türkiye’de yaklaşık 2,5 milyon kişi Gelir Vergisi beyannamesi veriyor. Yaklaşık 850 bin mükellef ise vergi vermiyor. Bütçe Gelir Vergisi’nin yüzde 92’sinin kesinti yoluyla toplanacağını gösteriyor. Vergi gelirlerinin içinde Kurumlar Vergisi’nin payı ise yüzde 14,5’u olarak öngörülmüş. Yani şirketlerden vergi alacak değiller. Vatandaş vergilendirilmeyen kesimlerin, sermayesinin haksız ve vergisini ödemediği kazancının vergilendirilmesini beklerken yine piyango bize çıktı. Dar gelirliye, sabit gelirliye ÖTV ve KDV ile, kesinti yoluyla vergi ödemek çıktı.”

“Gelecek seneden itibaren depremin etkilerini nasıl bütçeden sileceksiniz?”

Cevdet Yılmaz’ın bütçe sunumunda, deprem harcamalarının yoğunluğuna ilişkin vurgusuna ilişkin Demir, “Gelecek seneden itibaren deprem harcamalarının bütçe içindeki payının düşeceğini söyledi. Bunu söylemek için deprem bölgesine uzun zamandır gitmemiş olması gerekir. Şu anda Hatay diye bir şehir yok. İnsanların en büyük sıkıntısı barınma. İş yerleri, konutlar, herkes konteynerlarda. Hatay’da teslim edilen ev oranı şu anda yüzde 4,5. Şimdi siz gelecek seneden itibaren depremin etkilerini nasıl bütçeden sileceksiniz? Bu gerçekçi değil” diye konuştu. 

Demir, dolaylı vergilerin topluma dayatılmasının kayıtdışılığı artıracağına dikkat çekti.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.