Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Ukrayna, Washington’ın Ukrayna’nın stratejik madenlerine erişimini sağlayacak büyük ölçekli bir anlaşmanın imzalanması için sona yaklaştıklarını duyurdu. Anlaşma, ABD’nin Ukrayna’daki nadir toprak elementleri ve kritik mineraller üzerinde söz sahibi olmasını öngörüyor. Peki nadir toprak elementleri nedir ve Trump Ukrayna’nın bu madenlerini neden istiyor?
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’i bu hafta veya gelecek hafta Beyaz Saray’da ağırlayabileceğini belirterek, “Şu anda anlaşma üzerinde çalışılıyor. Nihai anlaşmaya çok yakınız” dedi.
- Rusya-Ukrayna savaşına dair tüm haberlerimizi buradan okuyabilirsiniz.
Ukrayna’nın Avrupa ve Avrupa-Atlantik Entegrasyonu’ndan sorumlu Başbakan Yardımcısı Olga Ştefanişina, müzakerelerin “çok yapıcı geçtiğini ve neredeyse tüm kritik detayların tamamlandığını” söyledi.
Anlaşma Ukrayna içinde tartışmalara yol açtı. Zelenskiy, Trump’ın ABD’nin sağladığı 500 milyar dolarlık askeri ve ekonomik yardıma karşılık, Ukrayna’nın nadir toprak elementlerinin yarısını ABD’ye devretme talebini daha önce reddettiğini açıkladı.
Ukrayna lideri, “Bu ciddi bir diyalog değil, devletimizi satamam” diyerek bu teklife karşı çıktığını ifade etti. Ancak ABD ile müzakerelerde bazı değişiklikler yapıldığı ve Kiev’in, madenler üzerinde “tam egemenlik” şartıyla anlaşmaya sıcak baktığı belirtiliyor.
Nadir toprak elementleri nedir?
Nadir toprak elementleri”, modern teknoloji ve sanayide yaygın olarak kullanılan ve benzer kimyasal özelliklere sahip 17 elemente verilen ad.
Ukrayna, dünya genelinde nadir toprak elementleri ve kritik mineraller açısından zengin bir ülke. Avrupa Birliği’nin (ABD) “kritik hammadde” olarak belirlediği 30 unsurdan 21’ini Ukrayna barındırıyor. Özellikle grafit, lityum, titanyum ve nadir toprak elementleri açısından önemli bir rezerv kaynağı olarak görülüyor.
ABD, küresel ölçekte nadir element üretiminde Çin’e bağımlılığını azaltmak için bu anlaşmayı kritik önemde görüyor. Çin, küresel nadir toprak üretiminin yüzde60-70’ini ve işleme kapasitesinin yüzde 90’ını kontrol ediyor. Bu durum, ABD’nin ulusal güvenlik ve teknoloji alanlarında bağımsız hareket etmesini zorlaştırıyor.
Nadir toprak elementleri, başta elektrikli araç bataryaları, yenilenebilir enerji sistemleri, askeri teçhizat, elektronik cihazlar ve tıbbi ekipmanlar olmak üzere modern endüstrinin bel kemiğini oluşturuyor. ABD yönetimi, Ukrayna’daki bu kaynaklara erişerek Çin’in küresel pazardaki hakimiyetini kırmayı hedefliyor.
ABD’nin planı ne?
ABD yönetimi, Ukrayna ile kaynakların ortak keşfi ve geliştirilmesini savunuyor. Kiev hükümetine göre ülkedeki toplam lityum rezervleri 450 bin ton civarında. Bunun yanı sıra, 19 milyon ton grafit ve Avrupa’daki en büyük titanyum rezervlerine sahip olduğu tahmin ediliyor.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Londra merkezli Benchmark Mineral Intelligence firmasının Batarya Hammaddeleri Bölüm Başkanı Adam Webb, “Bu kaynaklar ancak büyük ölçekli yatırımlarla ekonomik olarak kullanılabilir hale gelir” diyerek, Amerikan sermayesinin Ukrayna ekonomisi için kritik önemde olabileceğini vurguladı.
Ukrayna merkezli Jeolojik Yatırım Grubu CEO’su Iryna Suprun ise “Amerikalı yatırımcıları çekebilirsek, teknoloji ve sermaye desteğiyle madenlerimizi işleyebiliriz. Bu, Ukrayna için büyük bir ekonomik fırsat olabilir” dedi.
Rusya’nın tepkisi ne oldu?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova’da düzenlediği kabine toplantısında Rusya’nın rezerv açısından Ukrayna’dan çok daha büyük kaynaklara sahip olduğunu belirtti.
Putin, “Amerikalılar da dahil olmak üzere herhangi bir yabancı ortakla memnuniyetle çalışırız” diyerek, Rusya’nın da uluslararası pazarda bu elementlerin ticaretini artırmaya açık olduğunu vurguladı. Ayrıca Rus işgali altındaki Ukrayna topraklarının “yeni Rus toprakları” olarak kabul edildiğini ve burada yabancı yatırımcıları ağırlamaya hazır olduklarını söyledi.
Anlaşma ne zaman imzalanacak?
Anlaşmanın önümüzdeki haftalarda Zelenskiy’nin Washington ziyareti sırasında imzalanması bekleniyor. Ancak, Ukrayna’nın tam egemenlik talebi ve ABD’nin kaynaklar üzerindeki kontrol isteği nedeniyle son detayların halen müzakere edildiği belirtiliyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, bu anlaşmanın “ABD ve Ukrayna’yı ekonomik olarak birbirine bağlayacağını ve iki ülke arasında uzun vadeli stratejik işbirliği yaratacağını” ifade etti.
