Paşinyan Türkiye basınıyla buluştu: “Türkiye ile ilişkilerde somut ilerleme var, sınırın açılmasını diliyoruz”

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Türkiye’deki medya kuruluşlarından gazetecilerle bir araya geldi. Başkent Erivan’daki toplantıda Paşinyan, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşme sürecindeki son durumu, tarih algısını ve bölgesel barış vizyonunu değerlendirdi. Paşinyan’ın röportajında öne çıkan mesajlar, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin canlandırılması ve sınır kapılarının açılması konusundaki umutları artırdı.

Paşinyan: “Türkiye ile ilişkilerde somut ilerleme kaydettik”

Paşinyan, Türkiye ile ilişkilerde kat edilen mesafeyi değerlendirirken, özellikle doğrudan iletişim kanallarının açılmasını önemli bir kazanım olarak nitelendirdi. İki ülke arasındaki diyaloğun artık üçüncü ülkeler üzerinden değil, doğrudan gerçekleştiğini vurgulayan Paşinyan, “Daha önce birbirimizin bakış açılarını netleştirme fırsatından bile yoksunduk. Genellikle üçüncü ülkeler aracılığıyla Ankara’da ne düşünüldüğünü öğreniyorduk. Şimdi her an doğrudan iletişime geçebiliyoruz” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birkaç kez görüşme gerçekleştirdiklerini söyledi. İki ülke arasında bakanlar düzeyinde temasların kurulduğunu ve Türkiye’ye aranan kişilerin teslim edilmesi gibi somut iş birliği örneklerinin bulunduğunu belirtti.

Paşinyan Ankara ziyareti hakkında ise “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın beni, seçimlerde elde ettiği zaferden sonra düzenlenen yemin törenine davet etti. Bir anlamda kayda değer bir olaydı. Ben de Ankara’ya gitmeye karar verdim” dedi.

“Soykırımın tanınması dış politika önceliğimiz değil”

Paşinyan, tarih ile bugünü birbirinden ayırmak gerektiğini vurgulayarak “Tarih, bugünü ve geleceği anlamaya yönelik, bugünü ve geleceği inşa etmeye yönelik bir bilgi kaynağı olarak mı kullanılacak, yoksa tarihin içinde mi yaşayacağız?” sorusunu gündeme getirdi. Başbakan, tarihin en siyasi disiplinlerden biri olduğunu ve tarih algısının da siyasi bir algı meselesi olduğunu belirtti.

Paşinyan, soykırım konusundaki resmi tutumlarını açıklarken, “Ermeni Soykırımı’nın uluslararası alanda tanınmasının bugün dış politika önceliklerimiz arasında yer almadığını” vurguladı. Ermeni lider “Medz Yeğern’in (Büyük Felaket) inkâr edilmesi, unutulması veya reddedilmesi gibi söylemler gündeme geliyor. Çok net bir şekilde ifade etmek istiyorum. Ermenistan’da ve Ermeniler arasında bu tartışılmaz bir gerçek” şeklinde devam etti.

“Yabancı parlamentoların soykırım kararlarının bize ne sağladığını sorguluyoruz”

Başbakan, yabancı parlamentoların aldığı soykırım tanıma kararlarına da değindi. Ermenilerin bu kararlardan etkilendiğini söyledi. Paşinyan “Uzak bir ülkenin parlamentosu veya hükümeti bir karar aldığında, biz bu karardan büyük bir ilham alıyoruz. Ancak bu tür kararlar alındığında ve o kararın getirdiği coşku ya da sevinç kaybolduğunda, bir soru ortaya çıkıyor. Bu karar bizim yakın çevremizle olan ilişkilerimiz açısından bize ne sağlıyor?” dedi.

“Sınırın açılmasını bekliyoruz”

Paşinyan, Türkiye ile sürdürülen diplomatik temaslara da değindi. 2022 yazında üçüncü ülke vatandaşları ve diplomatik pasaport sahipleri için Türkiye-Ermenistan sınırının açılması konusunda bir anlaşmaya varıldığını söyledi. Ancak bunun henüz uygulanmadığını kaydetti. “Açıkçası, normalleşmenin bir zaman meselesi olduğuna inanıyorum. Bu süreçte sabırla ilerlemeliyiz ve öncelikle zarar vermemek ilkesini benimsemeliyiz” diyen Paşinyan, sınırın açılması, demiryolu ve karayolu ulaşımının başlaması ve ticari bağlantıların doğrudan yapılması dileğini dile getirdi.

“Zengezur Koridoru değil Barış Kavşağı”

Paşinyan, “Zengezur Koridoru” kavramına ilişkin ülkesinin tavrını belirtti. Ermenistan lideri: “Her şeyden önce ‘Zengezur Koridoru’ ifadesi bizim için anlaşılmaz bir konu. Ve kabul edilemez. Çünkü bu tür bir ifade kullanıldığında, Ermenistan’da egemenliğimize ve toprak bütünlüğümüze yönelik bir talep olarak algılanmaktadır” dedi.

Başbakan, Azerbaycan’la ateşkesi sağlayan 9 Kasım 2020 tarihli üçlü anlaşmada “koridor” ifadesinin geçmediğini vurguladı. Bununla birlikte Paşinyan, ulaşım bağlantıları konusunda çözüme açık olduklarını belirtti. “Ermenistan Cumhuriyeti, Azerbaycan’ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki bağlantıyı kendi toprakları üzerinden sağlamaya hazır mı? Evet, elbette hazır” dedi.

Paşinyan, “Barış Kavşağı” adını verdikleri konseptin böyle oluştuğunu ve “hiçbir komşu ülkeye rahatsızlık vermeyecek bir isim” seçtiklerini de sözlerine ekledi.

• Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi “artık bir zaman meselesi”

“Ermenistan’da yaklaşan seçim normalleşmenin geleceği için kritik önemde”

Başbakan, halkın tercihlerinin Ermenistan’ın normalleşme süreçlerini doğrudan etkileyebileceğini vurguladı. Paşinyan, “Seçmenlerimiz, ülkemizin barış politikaları ve komşularla ilişkiler konusundaki tutumumuzu açıkça görüyor. Halkımızın bölgesel barış ve istikrarı destekleyeceğine inanıyorum” dedi. Ermeni lider, mevcut hükümetin devamının iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesi için hayati olduğunu belirtti.

“Tarihi fırsatı kullanmak istiyorum”

Paşinyan, Türkiye ile ilişkilerde “tarihi bir fırsat” olduğunu söyledi. “Ermenistan Cumhuriyeti Başbakanı olarak, o tarihi fırsatı kullanmak istiyorum” ifadesini kullandı. Başbakan, bu fırsatın Ermenistan’ın devlet yapısını, bağımsızlığını ve egemenliğini güçlendirme fırsatı olduğunu vurguladı. “Bu fırsatı bölgede istikrar ve barış sağlayarak, ekonomik iş birliği geliştirerek gerçekleştirebiliriz” diyen Paşinyan, bu fırsattan yararlanmak için ellerinden geleni yapmaları gerektiğini belirtti.

“Tarihin hiçbir sayfasında dersin ne olduğu açıkça yazılı değildir”

Paşinyan, iki ülkenin tarih algısına dair değerlendirmelerinde “Tarihten ders çıkarmak gerekir” dedi. Ermenistan Başbakanı “Ancak tarihin hiçbir sayfasında dersin ne olduğu açıkça yazılı değildir” diye ekledi. Tarihi bilgi kaynağı olarak kullanmanın önemi üzerinde duran Başbakan, “Bence her ülke kendi tarihiyle yüzleşmelidir. Bu oldukça açık bir konu” ifadesini kullandı.

Paşinyan, tarihin algılanışının siyasi bir tercih meselesi olduğunu belirtti. “Tarihi bugünü ve geleceği anlamaya yönelik bir bilgi kaynağı olarak mı kullanacağız, yoksa tarihin içinde mi yaşayacağız?” şeklinde konuştu.

Ermenistan Anayasası’na dair “Batı Ermenistan” tartışmaları

Türk gazetecilerin Ermenistan Anayasası’nın önsözünde “Batı Ermenistan” ve soykırım ifadelerinin yer aldığı iddialarına yanıt veren Paşinyan, “Anayasamızda ‘Batı Ermenistan’ ifadesi yer almıyor. ‘Batı Ermenistan’ ifadesi başka yerlerde mevcut, ancak Anayasa’da bulunmuyor,” dedi. Paşinyan, bu kavrama ilişkin kendi algısını da paylaştı: “Benim algıma göre, Batı Ermenistan, Ermenistan Cumhuriyeti’nin Armavir bölgesidir, Armavir bölgesindeki belirli yerleşim yerleri ve Şirak bölgesindeki bazı yerleşimlerdir.”

“Ermenistan’ın Türkiye’ye tehdit olmadığını göstermek istiyoruz”

Ermenistan lideri, iki ülke toplumları arasındaki önyargılara dair de konuştu. Paşinyan “Halkımıza vermek istediğim temel mesaj şu: Kendimize bakabilmeli ve başkalarının bizi nasıl algıladığını da anlayabilmeliyiz. Bölgeye ve uluslararası topluma nasıl bir mesaj veriyoruz? Eğer bölgeye ve uluslararası topluma ‘Bekleyin, güçleneceğiz ve bölgedeki sınırları değiştireceğiz’ şeklinde bir mesaj verirsek, doğal olarak herkes ya da en azından bazıları bizi bir tehdit olarak algılayacaktır.” dedi.

Basın heyeti sınır kapısını ziyaret etti

Türk gazeteciler, Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile görüşmelerinin ardından Alican-Margara sınır kapısını ziyaret etti. Burada sınır kapısının altyapısının yenilendiği ve Ermenistan tarafında gerekli hazırlıkların tamamlandığı gözlemlendi. Gazeteciler, sınırın her iki tarafındaki yerel halkın ticarete ve turizme yeniden başlama konusundaki beklentilerini aktardı. Ziyaret sırasında incelenen “Barış Kavşağı” projesi, Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan arasında kurulması planlanan ticaret ve ulaşım ağının potansiyel ekonomik faydalarını vurguladı.