UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’nde yer alan Kırkpınar Yağlı Güreşleri’nin 664’üncüsü için geri sayım başladı. Pehlivanlar 4 Temmuz’dan itibaren er meydanına çıkacak.
30 Haziran – 6 Temmuz tarihleri arasında düzenlenen Kırkpınar Yağlı Güreşleri, Türkiye’nin dört bir yanından gelen yüzlerce pehlivanı ve binlerce güreşseveri Edirne’de bir araya getirecek. Asırlardır sürdürülen bu gelenek, sporla birlikte ritüel, kültür ve toplumsal hafızayı da yaşatıyor. Festival haftası boyunca güreşler dışında konserler, halk oyunları ve geleneksel yürüyüşlerle kent adeta bir açık hava sahnesine dönüşüyor.
Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu ve Edirne Belediyesi işbirliğiyle organize edilen Kırkpınar Yağlı Güreşleri, TRT Spor ekranlarından canlı yayınlanacak.
Kırkpınar Yağlı Güreşleri’nin tarihi
Kırkpınar güreşlerinin tarihi Orhan Gazi dönemine, yani 1360’lı yıllara kadar uzanıyor. Rivayete göre, Rumeli seferine çıkan 40 akıncının mola verdiği bölgede tutulan güreşlerde iki kardeşin hayatını kaybetmesi üzerine, onların anısını yaşatmak için bu müsabakalar başlatıldı.
1362’den bu yana kesintisiz süren Kırkpınar, dünyanın en eski spor organizasyonlarından biri olarak kabul ediliyor. 2010 yılında UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne alındı.
Zeytinyağı, kispet ve teknik ustalık
Kırkpınar güreşleri, özel kurallara ve ritüellere sahip. Pehlivanlar, manda ya da dana derisinden yapılan “kispet” giyerek müsabakaya çıkıyor. Vücutlarını zeytinyağıyla kayganlaştıran güreşçiler, rakiplerini yere sermek ya da kıspetiyle birlikte kontrol altına almak zorunda.
“Paça”, “tırpan”, “kazkanadı”, “çangal”, “kemane” gibi teknikler yağlı güreşe özgü. Bazı müsabakalar dakikalar içinde sonuçlanabilirken, bazıları saatler süren stratejik bir denge oyununa dönüşüyor.
Altın kemer için kıyasıya rekabet: Favoriler kim?
4-6 Temmuz’da yapılacak güreşlerde başpehlivanlık için toplam 40 güreşçi mücadele ediyor. 2024 yılı başpehlivanı Yusuf Can Zeybek, kemerini korumak için er meydanında olacak. Zeybek, bu yıl da kazanırsa üst üste üçüncü kez kemeri alarak altın kemerin ebedi sahibi olma yolunda ilerleyecek. Tecrübeli başpehlivanlar arasında dört kez bu unvanı kazanan Ali Gürbüz, 2021 şampiyonu İsmail Balaban ve teknik gücüyle dikkat çeken Orhan Okulu gibi isimler de bu yılın favorileri arasında gösteriliyor.
664. Kırkpınar Yağlı Güreşleri’nde başpehlivanlık için mücadele edecek 40 güreşçinin kura torbaları belli oldu. Pehlivanlar, geçmiş performanslarına göre beş ayrı torbaya ayrılarak eşleşme sistemine yerleştirildi. Bu sistem, erken turlarda favori isimlerin birbirine denk gelmesini önlemek ve rekabeti dengeli kılmak amacıyla uygulanıyor.
Birinci Torba: Enes Doğan, Ali Gürbüz, Yusuf Can Zeybek, İsmail Balaban, Orhan Okulu, Erkan Taş, Ali İhsan Batmaz, Serdar Yıldırım.
İkinci Torba: Kemal Şahin, Feyzullah Aktürk, Serhat Gökmen, Faruk Akkoyun, Osman Kan, Cengizhan Şimşek, İsmail Koç, Yıldıray Akın.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Üçüncü Torba: Mehmet Yeşil Yeşil, Yıldıray Pala, Mustafa Taş, Ünal Karaman, Ertuğrul Dağdeviren, Serhat Balcı, Mustafa Doğan Özkaya, Nedim Gürel
Dördüncü Torba: Yunus Emre Yaman, Kürşat Şevki Korkmaz, Yalçın Üncül, Furkan Durmuş Altın, Osman Aynur, Mustafa Batu, Özkan Yılmaz, Seçkin Duman
Beşinci Torba: Abdullah Güngör, Rıza Yıldırım, Hamza Köseoğlu, Turan Balaban, Tolga Turan, Onur Balcı, Salih Erinç, Ali Güngör Ekin
Eşleşme sistemine göre, alt torbalardaki pehlivanlar üst torbadaki rakiplerini mağlup ettiklerinde, bir sonraki turda üst torbadan kura çekme hakkı kazanıyor. Bu sistem, sadece favori isimlerin değil, çıkış yapabilecek genç güreşçilerin de finale ilerlemesini mümkün kılıyor.
Cazgırlar, davul-zurna ve seyir kültürü
Kırkpınar’da güreşler cazgır duasıyla başlıyor. Pehlivanları seyirciye tanıtan cazgır, “Pehlivan geliyor! Yiğidin harman olduğu yerden geliyor!” sözleriyle er meydanının ritmini kuruyor. Bu geleneksel seslenişe, güreş boyunca davul ve zurna eşlik ediyor. Mücadele hızlandıkça zurnanın sesi artıyor, tribündeki seyirci her hamlede alkışla karşılık veriyor.
Kırkpınar’da yalnızca başpehlivanlık değil, farklı boy kategorilerinde de yüzlerce güreşçi mücadele ediyor. “Minik”, “tozkoparan”, “teşvik” gibi kategorilerde genç sporcular güreşin inceliklerini öğrenerek bu geleneğin geleceğini taşımaya hazırlanıyor. Bu durum, Kırkpınar’ın yalnızca bir şampiyonluk yarışı değil, aynı zamanda bir okul olduğunu da gösteriyor.
Festival boyunca Edirne, sporla birlikte kültür, ekonomi ve turizm açısından da canlanıyor. Şehirdeki otellerde doluluk oranı artarken, esnaf da güreş haftasından beklentili. Balkanlar’dan gelen izleyicilerle birlikte Kırkpınar, uluslararası bir buluşma noktası kimliği kazanıyor.
