İsrail’in hava, kara ve denizden abluka uyguladığı Gazze’deki açlık felaketi, uluslararası kuruluşlara göre “insan eliyle yaratılmış kitlesel bir felakete” dönüşmüş durumda. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), UNICEF ve OCHA’nın verilerine göre, açlık nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı en az 122’ye ulaştı. Bunların 83’ü çocuk. İşte verilerle Gazze’deki açlık felaketi.
Derleyen: Petek Uğur
Gazze’de yaklaşık 2,1 milyon kişi, İsrail’in ablukası ve devam eden çatışmalar nedeniyle akut gıda güvensizliğiyle karşı karşıya. Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) raporlarına göre, 500 binden fazla kişi kıtlık seviyesinde.
Filistinliler genellikle günde bir düşük kaliteli öğünle hayatta kalmaya çalışıyor, birçok kişi ise günlerce yemek yemiyor. Dünya Gıda Programı (WFP) savaş öncesi dönemde günde 600-700 kamyon yardım girerken, Mayıs 2025’ten bu yana bu sayının çok altında kaldığını bildirdi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus, Gazze’ye tam yardım erişimi ve ateşkes talep ederek, bölgedeki durumu “insan eliyle yaratılan kitlesel açlık” olarak nitelendirdi.
DSÖ’nün 12 Mayıs tarihli açıklamasına göre, Gazze’deki stoklar sadece 500 çocuğun akut malnütrisyon* tedavisine yetiyor. OCHA’nın 16 Temmuz 2025 tarihli raporunda, yakıt girişinin 9 Temmuz’dan bu yana günde iki kamyona düşmesiyle hastaneler ve su sistemleri gibi temel hizmetlerin çökme riskiyle karşı karşıya olduğu belirtildi.
En büyük bedeli çocuklar ödüyor
UNICEF’in 24 Temmuz tarihli raporuna göre, Gazze’deki çocuklar açlıktan ölüyor ve ciddi malnütrisyon, yardımın ulaşmasından daha hızlı yayılıyor. Haziran 2025’te 6 bin 500 çocuk, Temmuz 2025’in ilk iki haftasında ise 5 bin çocuk malnütrisyon tedavisi için hastaneye kaldırıldı. Gazze’de Şubat 2025’ten bu yana akut malnütrisyon oranları dört katına çıktı. Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF), Gazze’deki kliniklerde Mayıs 2025’te 293 olan hasta sayısının Temmuz 2025’te 983’e yükseldiğini, bunların 326’sının 6-23 aylık çocuklar olduğunu bildirdi.
Gazze’den gelen görüntülerde çocukların kemiklerinin belirgin hale geldiğini görülüyor. Dört yaşındaki Razan Abu Zaher, açlığın neden olduğu komplikasyonlar sonucu hayatını kaybetti. Annesi Tahrir Abu Daher, “Savaştan önce sağlığı çok iyiydi ancak savaştan sonra yetersiz beslenme nedeniyle durumu kötüleşmeye başladı.” dedi.
Altı aylık bebek Yusuf da son 24 saatte açlıktan ölen 15 kişiden biri. Filistin Sağlık Bakanlığı’na göre, Nisan 2025’ten bu yana çocuk ölümleri yüzde 54 artarak 52’den 80’e yükseldi. Toplamda, Ekim 2023’ten bu yana açlık kaynaklı ölümler 122’ye ulaştı, bunların 83’ü çocuk.
UNICEF Bölge Direktörü Edouard Beigbeder, “Bu ölümler vicdansızlıktır ve önlenebilirdi. BM öncülüğündeki insani yardım müdahalesinin, ihtiyaç sahibi çocuklara sınırsız yardım erişimi yoluyla tam olarak işlemesine izin verilmelidir” dedi.
Gazeteciler ve yardım çalışanları da açlık pençesinde
Kriz, sadece sivilleri değil, insani yardım çalışanlarını ve gazetecileri de vuruyor. Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, 22 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Doktorlar, hemşireler, gazeteciler ve insani yardım çalışanları aç. Birçoğu artık açlık ve yorgunluktan bayılıyor” dedi.
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), 25 Temmuz’da yaptığı açıklamada, Associated Press, Agence France-Presse (AFP), BBC ve Reuters gibi dünyanın önde gelen haber ajanslarının Gazze’deki gazetecilerinin açlıkla karşı karşıya olduğunu duyurdu. Bu ajanslar, ortak bir açıklamada, “Gazetecilerimiz kendilerini ve ailelerini besleyemiyor. Savaş bölgelerinde birçok zorlukla karşılaşıyorlar, ancak açlık tehdidi bizleri derinden sarsıyor” dedi. El Cezire ise, gazetecilerinin “artık hayatta kalma mücadelesi verdiğini” belirtti.
AFP’ye konuşan bir foto muhabiri, “Medya için çalışacak gücüm kalmadı. Vücudum zayıf düştü, artık çalışamıyorum” dedi. El Cezire’nin Gazze muhabiri, “Açlıkta boğuluyoruz” diye konuştu. AFP Küresel Haber Direktörü Phil Chetwynd kalan muhabirlerini tahliye etmek için İsrail’den izin almaya çalıştıklarını söyledi. IPI, İsrail’in uluslararası gazetecilerin Gazze’ye girişine izin vermemesini eleştirerek, “Bu, haber akışını engelliyor ve insani krizi belgelemeyi zorlaştırıyor” dedi.
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
Gazetecilere yönelik tehditler sadece açlıkla sınırlı değil. Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFC), Ekim 2023’ten bu yana Gazze, Batı Şeria, İsrail ve Lübnan’da en az 188 gazeteci ve medya çalışanının öldürüldüğünü bildirdi.
Filistinliler yiyecek almaya çalışırken de ölüyor
Açlıktan doğrudan ölümlerin yanı sıra, yemek arayışında da yaşanan ölümler de artıyor. DSÖ raporuna göre, 1026 kişi yiyecek arama sırasında öldü. Yaklaşık 6 bin kişi yaralandı. Temmuz 2025’te bir yardım dağıtım noktasında 21 kişi hayatını kaybetti, 15’i gaz kullanımı ve izdiham nedeniyle boğularak öldü. WFP, bu olayları “çaresizliğin açık bir göstergesi” olarak nitelendirdi. WHO, 5 yaş altı çocuklarda yetersiz beslenmeye bağlı 21 ölüm vakasının belgelendiğini açıkladı.
Uluslararası toplumdan acil eylem çağrıları
Uluslararası kuruluşlar, insani krizin durdurulması için acil eylem çağrısında bulunuyor. DSÖ, ablukanın kaldırılmasını, sağlık hizmetlerinin korunmasını ve ateşkesin sağlanmasını istedi. UNICEF, bebek sütü, gıda, besin takviyeleri, su, tıbbi malzemeler ve yakıt sağlanmasını talep etti. OCHA, yardım sitelerindeki ölümlerin araştırılmasını ve güvenli, engelsiz insani erişimin sağlanmasını istedi.
IPI, uluslararası toplumun İsrail’e baskı yaparak gazetecilere ve sivillere gıda yardımı ulaşmasını sağlamasını istedi.
Açıklamada, “Uluslararası toplumun bu kritik anda vereceği yanıt, yaşam ile ölüm arasındaki farkı yaratabilir. Daha fazla zaman kaybına tahammül yok” denildi. Aralarında Save the Children ve MSF’nin de bulunduğu 100’den fazla yardım kuruluşu, 23 Temmuz 2025’te ortak bir açıklama yaparak “kitlesel açlık” uyarısında bulundu ve İsrail’den kısıtlamaları kaldırmasını istedi. Avrupa Birliği ile İngiltere, Fransa ve Kanada dahil 28 hükümet, “yardımların damla damla ulaşmasını” kınadı. Ancak, çatışmalar ve erişim sınırlamaları nedeniyle ilerleme sağlanamadı. Ateşkes müzakereleri Temmuz 2025’te durma noktasına geldi.
- Ruşen Çakır, Yusuf el Şerif ile “Gazze’nin geleceği var mı?” konusunu konuşmuştu. Buradan izleyebilirsiniz.
Verilerle Gazze’deki trajedi
- Akut gıda güvensizliği: 500 binden fazla kişi kıtlık seviyesinde.
- Çocuk malnütrisyon vakaları: Haziran 2025’te 6 bin 500, Temmuz 2025’in ilk iki haftasında 5 bin çocuk hastaneye kaldırıldı.
- Çocuk ölümleri: Nisan 2025’ten bu yana yüzde 54 artış, 52’den 80’e yükseldi.
- Gıda erişimi ölümleri: 27 Mayıs 2025’ten bu yana 851 kişi öldü, 5 bin 634 kişi yaralandı.
- Toplam açlık kaynaklı ölüm: En az 122, bunlardan 83’ü çocuk.
- Gazeteci ölümleri: Ekim 2023’ten bu yana 186 gazeteci ve medya çalışanı öldürüldü.
I often think about how humanitarians in Rwanda said
— Philip Proudfoot (@PhilipProudfoot) July 25, 2025
'If only the world could see, if only they knew — they would act.'
Well, the world does see Gaza. The world knows. And there will be no excuses when the reckoning comes. The trials will last for years.pic.twitter.com/nJJTrjdMVg
Gazze’de açlık felaketi: Nedenleri ve engeller
Gazze’deki açlık krizinin temel nedeni, İsrail’in uyguladığı abluka ve devam eden çatışmalar. WFP, savaş öncesi dönemde günde 500 kamyon yardım girerken, Mayıs 2025’ten bu yana bu sayının çok altında kaldığını bildirdi. Yakıt girişinin günde iki kamyona düşmesi, hastaneler ve su arıtma tesisleri gibi temel hizmetleri tehdit ediyor. OCHA, yardım dağıtım noktalarının militarize edildiğini ve bu durumun siviller için ölümcül riskler yarattığını belirtti.
Uluslararası toplumun tepkisi, sözlerden öteye gidemedi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, 23 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Gazze’deki insani durum kabul edilemez. Acil ateşkes ve engelsiz yardım erişimi şart” dedi.
Ateşkes görüşmelerinin tıkanması ve İsrail’in yardım kısıtlamalarını sürdürmesi, krizi çözümsüz bırakıyor. Uluslararası baskılar artarken, İsrail ordusu 28 Temmuz’da Gazze’nin üç bölgesinde her gün 10 saatlik askeri ara vereceğini ve yardım konvoyları için güvenli güzergâhlar oluşturacağını açıkladı. Ancak yardım kuruluşları, bu adımın açlığı durdurmaya yetmeyeceğini, kıtlık ve ölümlerin sürdüğünü vurguluyor.
Kaynaklar: WHO, UNICEF, OCHA, Al Jazeera, The Guardian, Politico, BBC, IPI , MSF , WFP , Reuters
