Terör olayları sonrası yaşadığımız travmayı atlatabilecek miyiz? “Normal” hayata dönüşümüz ne kadar süre alacak? Terör saldırıları, kitlesel katliamlar, canlı bomba eylemleri gibi olayların belli bir bölgeye özgü olmaktan çıkıp tüm dünyaya yayıldığı son yıllarda, yaşananlar sonrasında kitlelerin bozulan psikolojisinin durumu da sıklıkla gündeme gelmeye başladı. Harvard Tıp Okulu’nun öğretim üyelerinden Ralph Ryback de, Psychology Today’in internet sitesi için kaleme aldığı yazıda terör saldırıları sonrasında gelişen travmaları atlatmada insanların dayanıklılığına ve toparlanma gücüne vurgu yapıyor.
Pakistan, Belçika, Fransa gibi yakın zamanlarda terör eylemlerine maruz kalan ülkeleri örnek veren Ryback’e göre bu tarz saldırılardan etkilenenler sadece saldırının doğrudan kurbanları değil aynı zamanda bu insanların tanıdıkları, akrabaları, sevdikleri ve bunun da ötesinde o coğrafyada yaşayan tüm insanlar. Ancak tüm bunlara rağmen, insanlar ne tarz bir terör eylemine maruz kalmış olurlarsa olsun fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak ayakta kalma ve direnme potansiyeline sahipler.
Korkunun rolü
Ryback şöyle yazıyor: “Terörizm bir tür ‘su ile işkence etme’ yöntemidir. Bir sonraki damlanın ne zaman düşeceğini asla bilemezsiniz. Psikolojik ve gerçek bir savaşın bir varyasyonudur. Özellikle 11 Eylül saldırılarından bu yana dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan bir saldırı tüm dünyaya bir korku dalgası olarak yayılıyor. Korkmak ise oldukça insanı ve doğal bir durum. Önemli olan ise bu korku durumunun süreklilik arz etmemesi.
Korku, stres hormonlarının salınmasıyla birtakım beyinsel mekanizmaların harekete geçtiği bir duygu durumudur. Bu stres hormonları insanın kendini tehlikede hissettiği herhangi bir durumdan kaçması için verilen bir mesajdır. Anlık durumlar için son derece normal olan bu süreç, korku durumunun sürekli devam etmesi halinde patolojik bir hal alır. Terör saldırısına maruz kalmış kişilerin çoğunluğu bu süreci çok sorun yaşamadan atlatmayı başarır. Az sayıdaki kurban ise bunu başaramayıp akut ve post-travmatik (travma sonrası) rahatsızlıkların pençesine düşer.”
İnsanların dayanıklılığı her zaman kazanır
Araştırmalara göre bir terörist saldırısı sonrası insanlar akut ya da post-travmatik sendromları yaşasalar da olağan hayatlarına devam etmeyi başarabiliyorlar. Yani insanların dayanıklılığı ve toparlanma kabiliyeti her zaman galip geliyor. Terörden bir şekilde etkilenen bireylerin çok büyük çoğunluğu ilerleyen süreçte korkularını atlatabildikleri gibi, bu tarz eylemlere karşı durmak için bir araya da gelebiliyorlar. Fransa’daki terör saldırılarına global düzeyde verilen tepkiler, insanlığın direncinin, dayanıklılığının ve toparlanma gücünün ne kadar büyük olduğuna dair en güncel örneklerden biri. Aynı şekilde Amerikan halkının 11 Eylül sürecinde yaşadığı şoka rağmen, toparlanma sürecini hızla başarması konu üzerinde yapılan araştırmaların da doğruladığı bir gerçeklik.
Ryback yazısını şöyle bitiriyor: “Korkunç bir dünyada yaşıyoruz ancak yine de birkaç ümit ışığı da yok değil. Korku içinde yaşamak ve çalışmak zor, buna rağmen elimizden gelenin en iyisini yapmak ve o sayısı az olan ümit ışıklarını yakalamak zorundayız. Tarih bize gösteriyor ki insanların toparlanma gücü terörü her zaman yener.”
