Zimbabve, Güney Batı Afrika’da denize kıyısı olmayan, ekonomisi tarıma dayalı eski bir İngiliz sömürgesi.* 1980’de bağımsızlığının tanınmasından bu yana ülkeyi 1970’li yıllarda dönemin beyaz hükümetine karşı yürüttüğü gerilla savaşıyla ünlenen Robert Mugabe yönetmekteydi. Ama Çarşamba sabahı Zimbabve ordusu 93 yaşındaki Cumhurbaşkanlarını “ev hapsine” aldıklarını duyurdu. Ele geçirdikleri devlet televizyonundan yaptıkları açıklamaya göre, bu bir “askeri bir darbe” değildi, “yolsuzluğa bulaşmış bazı hükümet yetkililerini” hedef almışlardı:
“Bu bir darbe değil, iktidarın kansız bir şekilde el değiştirmesidir. Yolsuzluğa bulaşmış sahtekarlar ve karısı tarafından kullanılan yaşlı bir adam gözaltına alınmıştır. Duyulan birkaç silah sesi de bazı sahtekarların tutuklamaya direnmesi sonucunda yaşanan ufak çatışmalardır.”
Müdahalenin gerisinde, Mugabe’nin halefi kim olacak kavgasının yattığı anlaşılıyor. Adaylar Mugabe’nin kendisinden 40 yaş küçük eşi Grace ile yardımcısı Emmerson Mnangagwa idi. Dünyanın en yaşlı lideri olan Mugabe geçen hafta Mnangagwa’yı görevden alarak tercihini eşinden yana koymuş oldu ve anlaşılan o ki, ordu da işte tam bu nedenle iktidarına noktayı koydu.
Yönetime geçici olarak el koyduğunu vurgulayan Zimbabve ordusu, bir yandan Grace Mugabe’yi destekleyen bakan ve siyasetçileri gözaltına alıyor; muhalefet ise barışçı yollardan bir an önce krizin çözülmesi, demokratik siyasete dönülmesi çağrısı yapıyor. Mnangagwa’nın, Cumhurbaşkanı yardımcılığından kovulduktan sonra gittiği Güney Afrika Cumhuriyeti’nden geri döndüğü bildirildi. Fakat Grace Mugabe’nin akibeti henüz bilinmiyor. Namibia’ya gittiğine dair haberler doğrulanamazken, eşi ile birlikte başkent Harare’deki evlerinde hapis tutulduğuna söylentiler de var. Grace Mugabe’nin geleceği Robert Mugabe ile ordu arasında devam ettiği belirtilen pazarlıklarda en önemli konu. Mugabe çiftinin sürgüne gitmesine izin verilmesi halinde, çiftin evlerinin de bulunduğu Singapur ya da Malezya’yı tercih edebileceği söyleniyor.
Mugabe 2000 yılında yaptığı toprak reformu ile beyazların elindeki çiftlikleri siyahlara dağıtmış, siyah halktan destek görmekle birlikte başta İngiltere, Batılı yönetimlerin tepkisini çekmişti. Ancak iktidarını korumak için muhaliflerine karşı kullandığı acımasız yöntemler, sadakati rüşvetle satın alma kültürünü geliştirmesi, ve nihayetinde nüfusunun %95’i yoksulluk içinde yaşayan bir ülke yaratmış olması siyahlar arasında da, popülaritesinin hayli düşmesine neden oldu.
*Madencilik yatırımlarıyla zenginleşen İngiliz sömürgeci Cecil Rhodes 1890 yılında, o tarihten itibaren kendi adıyla Rodezya olarak anılacak bugünkü Zimbabve’ye karşılık gelen toprakları satın almış, yerlilerin ayaklanmaları şiddetle bastırılmıştı. İngiliz İmparatorluğu’nun parçası olduğu o yıllarda 14 yıl süren ve 30 bin can alan bir de iç savaş yaşayan bölge sakinlerinin bağımsızlık mücadelesi 80 yıl sürdü.
