IŞİD’in Irak ve Suriye’de aldığı ağır darbelerin ardından Fransız vatandaşı cihadcıların kitleler hâlinde ülkelerine döneceği söyleniyordu ama öyle olmadı. Bu yıl yalnızca yedi kişi Fransa’ya döndü. 2016’dan beri dönen yetişkin kadın ve erkeklerin sayısı ise 64’te kaldı. Mediapart’tan Matthieu Suc’ün haberine göre; dönüş yolu imkânlarının güvenilirliği konusundaki şüpheler ve sınırlayıcı önlemler, Suriye’den kaçmak isteyenlerin cesaretini kırıyor. Haberi özet olarak aktarıyoruz:
En parlak zamanında IŞİD’in sınırları 60 bin kilometrekareye ulaşmıştı; bugüne kadar hiçbir terör örgütünün kontrol etmediği kadar geniş bir araziye hükmediyordu. O dönemler IŞİD üyeleri bir başka ülkeye saldırı düzenlemek için gönül rahatlığıyla istedikleri yere gidebiliyorlardı. Örgütün Göç ve Lojistik Komitesi, gerekli materyalleri (seyahat belgeleri, ulaşım giderleri) sağlıyor; karşılama imkânlarını ve seyahat güvenliğini hallediyordu. Komitenin Türkiye, Ürdün ve Lübnan’da hücreleri mevcuttu.
Dönüşün 3 kişilik bir aileye maliyeti 10 bin euro
Şimdiyse örgütün toprakları Beşar Esad’ın düzenli ordusu, Şii milisler, Kürt güçleri ve Suriyeli rakip isyancı gruplar tarafından bir bir ele geçirildi; Suriye’yi terk etmek isteyen 1200 (700 yetişkin, 500 çocuk) Fransız cihadcının, bu güçler tarafından kontrol edilen bölgeler üzerinden Türk sınırını geçmesi gerekiyor. Bunun üç kişilik bir aile için maliyetiyse 10 bin euroyu buluyor ve insan kaçakçılarına da her zaman güvenmek mümkün değil.
Fransız adli makamlarına ve emniyetine göre 2016 yılında 33, 2017’de 24 yetişkin Fransa’ya dönebildi; 2018’in başından beriyse bu sayı 7. Aynı dönemde 45 çocuk ülkeye giriş yaptı. Cihadcıların dul kalan eşleri, tespit edilen telefon görüşmelerinde Fransa’ya dönmek istediklerini dile getiriyor ve artık Suriye’de saklanma gereği duymuyor. 2017’nin sonundan beri dönmeye meyleden pek çok aile farklı askeri güçlerce ele geçirildi. Irak’ta ve Suriye’de 60 kadar Fransız kökenli cihadcı hapsedilmiş durumda.
Tek yol Türkiye
Peki, Suriye’den ayrılıp ülkelerine dönmek isteyenler nasıl bir yol izliyor? Öncelikle, IŞİD’in toprak kayıplarından sonra pek çok aile Fırat vadisine yerleşti; Lübnan ve Ürdün sınırı oldukça uzak olduğu ve Irak’ta idam cezasıyla karşılaşacakları için Kürtlerin ya da Türk ordusunun kontrolündeki topraklardan geçmek zorundalar. Böylece memleketlerine dönmek isteyen cihadcılar için tek yol Türkiye üzerinden geçiyor. Fakat MOSSAD’a göre tüm bu nakliye işleriyle meşgul olan Göç ve Lojistik Komitesi, kapasitesini çoktan yarıya düşürmüş durumda.
Tahminlere göre ülkeden kaçmak isteyen biri, kaçakçılara kişi başı 1000 ila 4000 euro ödemek zorunda. Kadın veya çocukların ödemesi gereken ücret, erkeklerden daha düşük. Bu yüzden bir kadın ve beş çocuğunun ödemesi gereken miktar “sadece” 4000 euro iken; evli bir çift ve bir çocuğun 10 bin euro tutarında ödeme yapması gerekiyor. Ücret, Türk sınırı ile ayrılma noktası arasındaki uzaklığa ya da yolculuk sırasında geçilmesi gereken cephe sayısına göre artabiliyor.
Fakat ödenmesi gereken miktar bununla sınırlı değil. Seyahat süresince gerçekleşebilecek güvenlik kontrolleri için de ödeme yapmak gerek. 1000 euro kadar bir ücret sahte Suriye kimlikleri, 1400 euro da Türk pasaportu için lazım. Masrafların tamamı önemli bir bütçe gerektiriyor.
IŞİD fonları tükendi
Bu süreçte pratik zekâya başvurarak çözüm yaratanlar da oluyor. Fransa’ya dönebilenlerden bir tanesi, dönüş yolculuğu parası için kaçakçının aracını çalarak tekrar çaldığı kişiye sattığını anlatıyor. Çoğunluksa, Fransa’daki akrabalarından ve tanıdıklarından maddi yardım talep etmeyi seçiyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Kısa bir süre öncesine kadar, cihadcıların başvurduğu örgüt içi bir fon da söz konusuydu. Bir zamanlar Avrupa’daki saldırıları örgütleyen IŞİD’in dış operasyonlar bürosunun iki üyesi, aynı zamanda bu fonlar ağını da idare etmekteydi. Lübnan’dan Paris’e dek uzanan bu ağ, Aralık 2016 başında Rakka’daki bir İHA saldırısı sonrasında finansal işlevini yitirdi.
Dönüş yolu imkânlarının güvenilirliği problemi ve sınırlayıcı önlemler, Suriye’den kaçmak isteyenlerin cesaretini kırıyor. Şu an için dönebilenlerin sayısı oldukça düşük. Buna rağmen Fransız kökenli cihadcıların hayal kırıklığı yakında son bulabilir. Fransız istihbarat servisleri, önemli sayıda cihadcının yerini tespit etmekte güçlük çekiyor. Cihadcılar şimdilik araziye karışmış haldeler, nerede oldukları bilinmiyor.
