Suudi Arabistan’da kadınların haklarını erkeklere eşit düzeye getirmeyi amaçlayan bir dizi karar geçen cuma günü kabul edildi.
Kadınların sosyal ve ekonomik haklarını düzenleyen kararlar, Suudi Arabistan için tarihi bir önem taşıyor. Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ın yönetiminde açıklanan kararlar, toplumsal alanda cinsiyet eşitliği öngörüyor.
Kadınların haklarını genişleten kararlar resmi gazetede yayınlandı.Alınan kararlarla birlikte Suudi kadınları refakatçi olmadan araba kullanabilecek ve 21 yaşından büyük olmak kaydıyla pasaport başvurusu yapabilecek; çocuklarının doğum belgesini alabilecek, evlenme ve boşanmada da hak sahibi olacak.
Bu kararların alınmasında yüksek statüdeki, varlıklı kadınların ülkeden kaçmaya başlaması ve petrol kaynaklarının tükenmeye başlamasıyla birlikte ülkenin petrole bağımlı ekonomisini dengede tutabilmek için yeni yöntemler aranmasının etkisi olduğu düşünülüyor.
Kadın hakları açılımı ile birlikte büyük oranda kaldırılan refakat sistemi, kadınların kocaları, babaları veya erkek akrabaları olmadan hayatlarıyla ilgili kararlar almasını engelliyordu.
Tahta aday gösterildiği 2017 yılından beri kendini modern reformist olarak tanımlayan Prens Muhammed bin Salman, kadınların sosyal yaşamını kısıtlayan kuralların hafifletilmesi için veliaht gösterildiğinden beri bazı düzenlemeler yapıyor.
Örneğin geçen yıl kadınların araba sürme yasağı kaldırılmış, kadınların erkeklerin izni olmadan üniversiteye gitmesine, ameliyat olmasına ve işe girmesine izin verilmişti. Salman aynı zamanda, kadınları denetlemekle görevli ahlak polisinin yetkilerini de kısıtladı.
Alınan kararlarla birlikte artık hiçbir vatandaş işe alımda cinsiyet, yaş veya engel kısıtlamasıyla karşılaşmayacak. Karar ayrıca, kadınların iş hayatına dahil olmasının önünü açtığı için de önem taşıyor. 2018’de açıklanan sayıya göre, Suudi kadınlarının yalnızca yüzde 23’ü çalışıyor.
Kadınlara yeni haklar tanıyan düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen geçen aylarda birçok kadın hakları aktivisti hapse atıldı. Açılımın ardından, kadınların akıbetlerinin ne olacağı ise belli değil.
Birçok Suudi kadını Twitter üzerinden kararları kutladı. Suudi kadınlar, bu kararla birlikte artık özgür olacaklarına ve erkeklerle eşit haklara sahip hale geleceklerine inanıyor. ABD’de yaşayan televizyon programcısı Muna AbuSulayman durumu şöyle değerlendirdi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Kadınların pasaport alabilmesi seyahat hakkından daha fazlasını ifade ediyor. Bu, kanun önünde eşitliğin sinyallerini veriyor.”
Suudi Arabistan’ın ilk kadın elçisi olan ABD Elçisi Reema bin Bandar Al Saud da değişiklikleri olumlu karşıladı. Reema’ya göre de bu yeni yapılan düzenleme tarihi bir önem taşıyor. Reema attığı twette şu değerlendirmeyi yaptı:
“Pasaport başvurusunda bulunma ve bağımsız seyahat etme hakkı da dahil olmak üzere, Suudi Arabistan Krallığı’nın toplumumuzdaki Suudi kadınların statüsünü yükseltmek için tasarlanan iş ve medeni kanunlarında değişiklik yapacağını onaylamaktan mutluluk duyuyorum.”
Yine de kadınların birçok hakkını kısıtlayan refakat sistemi tamamen son bulmuş değil. Kadınlar hâlâ evlenmek ya da tek başlarına yaşamak için erkek akrabalarından izin almak zorunda, hâlâ vatandaşlıklarını çocuklarına aktaramıyorlar veya çocuklarının evliliklerine onay veremiyorlar.
Ülkedeki muhafazakâr kesim ise yeni kararlardan memnun değil. Bu düzenlemelerin kadınları ailelerini ve ülkelerini terk etmeye teşvik ettiğine inanıyorlar.
