Şili’de geçen ay metro biletlerine yapılan zam sonrası başlayan ve tüm ülkeyi saran protestolar halen devam ediyor. Protestolara katılanlar sadece metro biletlerine yapılan zamma karşı değil, aynı zamanda 30 yıllık neoliberal politikalara karşı mücadele ettiklerini de vurguluyor. Medyascope özel yayınına katılan ve Şili’de Katolik Üniversitesi’nde görevli akademisyen Umut Aydın da bu zammın bardağı taşıran son damla olarak ele alınabileceğini belirtmişti.
Her ne kadar Devlet Başkanı Sebastien Pinera zammı geri almak dışında ayrıca bir sosyal önlemler paketi açıklasa da eylemciler daha derin değişimler talep ediyor. Protestocular üç haftadan bu yana yeni bir anayasa talebinin yanı sıra, bunu gerçekleştirebilecek yeni bir kurucu meclis oluşturulmasını da istiyordu. Pinera dün yaptığı açıklamada, anayasa değişikliği teklifini kabul ettiğini açıkladı.
Mevcut anayasa, diktatör Augosto Pinochet döneminde hazırlanmış ve kabul edilmişti. Pinochet 1973 yılında askeri darbe yoluyla ülkenin seçilmiş lideri Allende ve hükümetini devirmiş, daha sonra da yeni bir anayasa yapmıştı. Pinochet döneminden bu yana anayasanın 40 maddesinde 200’den fazla değişiklik yapıldı.
Şili, Latin Amerika’da ekonomik büyümenin kökeninde olduğu neoliberal ekonomi modeli için örnek bir ülke olarak gösteriliyordu. Ancak Şili ekonomik büyüme sağlarken büyük bir sosyoekonomik eşitsizliğe de sahne oldu. Ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri ölçen GİNİ kriteri ülkede son yıllarda artış gösterdi. Bu, eşitsizliğin derinleştiğinin bir işareti.
El Mercurio gazetesinin röportaj yaptığı Pinera, protestocuların anayasa değişikliği taleplerinin son derece meşru olduğunu ve bunu tartışacaklarını açıkladı. Pinera değişikliklerde, insan haklarının ve vatandaşların katılım meselesinin ele alınacağını söyledi.
Pinera, 2018 yılında göreve geldikten sonra, kendisinden önceki Devlet Başkanı Michelle Bachelet’in söz verdiği ve meclise sunduğu anayasa değişikliği teklifini gündeme almayacaklarını belirtmişti.
