Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Irak’ta yeni başbakanın belirlenmesi çıkmaza girince hükümet karşıtı eylemler yeniden başladı

Siyasi çıkmaz içindeki Irak’ta, hükümet karşıtı eylemler, başkent Bağdat’ta ve Şiiler’in yoğunlukta olduğu güney şehirlerinde tekrar başladı.

Eylemciler için önce kabinenin değişmesi, ardından da Başbakan Adil Abdülmehdi’nin istifası yeterli olmadı çünkü Iraklı eylemciler siyasi sistemde yapısal bir revizyon ve seçim sistemi reformu talebinde bulunuyor.

23 Aralık Pazartesi günü binlerce eylemci, Irak’ın güney şehirlerinde yolları ve köprüleri kapattı. Eylemciler İran’ın nüfuzunu ve yeni başbakanın belirlenmesini başka bir tarihe erteleyen siyasi liderleri kınadı.

Irak’ın güneyindeki büyük şehirlerde eylemciler lastikler yakarak yolları kapattı ve okullar ile resmi kurumlar açılamadı.

Eylemlerde son haftalar görece daha sakindi ama eylemciler yeniden sokaklara inmeye ve mobilize olmaya başladı. Bugüne kadar yüzlerce kişi güvenlik güçleriyle çatışmalar sırasında öldürüldü.

Eylemciler güney şehirleri Kut, Amara, Nasiriye, Divaniye ve Hilla’da sivil itaatsizlik kampanyası örgütlüyor. Bunun sonucunda okulların ve resmi kurumların pazartesi günü açılmasına izin verilmedi.

Divaniye’deki genç eylemci Ali al-Diwani’nin sözleri aslında eylemcilerin isteklerini göstermesi açısından oldukça sembolik: “Eylemlerimizi artırıyoruz çünkü bizi 2003’ten beri soyan siyasi sınıftan (başbakanlık için) herhangi bir adaya karşıyız.”

Divaniye’deki protestoculardan Mohammed Rahman, “Bizim istediğimiz çok basit: 2003’ten beri iktidarda yer almamış bağımsız ve yetkin bir başbakan”. Rahman ayrıca, eylemcilerin yeni neslin siyasete katılıp iktidar partilerinin yolsuzluklarını temizleyebileceği bir seçim sisteminin kurulmasının garanti edilmesini istediklerini belirtti.

Başbakanlık için Fetih Koalisyonunca önerilen isim de sokak tarafından kabul görmedi

Irak Parlamentosu’nda iki ana blok bulunuyor. Bunlardan biri Şii din adamı Mukteda Sadr’ın liderliğini yaptığı Sairun Koalisyonu, diğeri ise eski Irak Ulaştırma Bakanı ve Yüksek İslam Irak Konseyi’nin askeri kanadı olan Badr Örgütü’nün Başkanı Hadi al-Amiri’nin liderliğindeki paramiliter halk güçleriyle (Haşdi Şabi) bağlantılı liderlerin yer aldığı Fetih Koalisyonu.

Fetih Koalisyonu ve onun müttefikleri tarafından başbakanlık için önerilen isim Kusay Suheyl.

Kusay Suheyl, Abdülmehdi hükümetinde eğitim bakanı olarak görev yaptı ve aynı zamanda Irak Şiiliği’nin en önemli liderlerinden Mukteda Sadr’ın hareketinin kilit isimlerinden biriydi. Suheyl, daha sonra Sadr hareketinin “düşman” olarak nitelendirdiği ve İran’a yakın bir isim olan eski Başbakan Nuri el Maliki’nin Hukuk Devleti İttifakı’na katıldı.

Eylemciler kategorik olarak halihazırda siyasi elit içerisinde yer alan kimsenin adaylığına sıcak bakmıyor. Kasım ayında istifasını açıklayan eski Başbakan Adil Abdülmehdi’nin ardından yeni başbakan adayının kim olacağı üzerine müzakereler devam ediyor.

Geçen pazar (22 Aralık) başbakan adayının belirlenmesi için saptanan sürenin dolmasına rağmen henüz bir isimde mutabakata varılmamış olması da siyasi belirsizliği sürdürüyor.  

Irak Anayasası’na göre, başbakanın istifasının kabulünden sonra 15 gün içerisinde parlamentodaki çoğunluğa sahip olan blokun başbakanlık için bir aday belirlemesi gerekiyor.

Bu süre geçen perşembe günü (19 Aralık) tamamlandı. Süre geçen pazar gününe kadar uzatılmıştı ki bu süre de tamamlanmış oldu.

Cuma günü de (20 Aralık) Irak Şiiliği’nin Necef merkezli önemli liderlerinden Ayetullah Ali Sistani , hükümetin acilen kurulması için bir politik blok kurma çağrısında bulundu.

Eylemlerde yer alan Iraklılar’a göre, 2003 yılında ABD’nin başında bulunduğu koalisyon güçleri tarafından Saddam Hüseyin’in devrilmesi sonrası kurulan sistem, İran’ın hâkimiyeti altında.

2003’ten beri tüm seçimler Şiiler, Sünni Araplar ve Kürtler arasında etnik ve mezhepsel kimliklere dayalı karmaşık bir oranlamaya dayalı bir temsil sistemine göre yapılıyor. Eylemciler politik sistemdeki revizyonun seçim sisteminin değiştirilmesiyle başlaması gerektiğini düşünüyor. Seçim sistemi reformu üzerine parlamentoda tartışmalar bir süredir devam ediyor.

460 ölü, 25 bin yaralı

1 Ekim’den beri devam eden eylemlerde 460 kişi hayatını kaybetti, 25 bin kişi yaralandı. Eylemlerin yeniden başlaması da şiddetin kaldığı yerden devam etmesi riskini taşıyor.

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.